Του Αλέξανδρου Σκούρα*
Έφτασε η στιγμή που η κυβέρνηση της ριζοσπαστικής αριστεράς οδεύει προς την «μήτρα» του νεοφιλελευθερισμού και του ιμπεριαλισμού με σκοπό να προωθήσει τα συμφέροντα της Ελλάδας. Μην γελιέστε, δεν πρόκειται ο κ. Τσίπρας και η ακολουθία του να κάνουν πορεία από το άγαλμα του Λίνκολν προς το Καπιτώλιο κατά της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ και του καπιταλισμού. Αντίθετα, η συνάντηση του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο Trump θα έχει τα συνηθισμένα αντικείμενα: εξωτερική πολιτική, διμερής συμφωνίες, φωτογραφήσεις χειραψιών και χαμόγελα. Έτσι γίνεται (σχεδόν) πάντα.
Η Ουάσινγκτον είναι μία δύσκολη, σοβαρή πόλη. Οι περισσότεροι κάτοικοί της είναι περαστικοί και δεν έχουν πολύ χρόνο για περιττές κουβέντες. Δουλεύουν στον «λόφο», δηλαδή το Kογκρέσο, το δημόσιο, και σε διεθνής οργανισμούς όπως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα. Είναι λομπίστες ή δουλεύουν σε κάποιο από τα δεκάδες πολιτικά ινστιτούτα – δεξαμενές σκέψης που υπάρχουν στην πόλη. Κατά συνέπεια, οι αλλοπρόσαλλες συμπεριφορές ξένων ηγετών δεν κάνουν συνήθως καλό. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν δει τους πάντες να προελαύνουν στην οδό Κ, που βρίσκονται όλοι οι λομπίστες, και την λεωφόρο της Πενσυλβάνιας που φιλοξενεί τον Λευκό Οίκο.
Για να επηρεάσει κανείς την πόλη αυτή χρειάζονται πολλά πράγματα. Το πρώτο είναι μία πολύ έξυπνη στρατηγική. Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ δεν αλλάζει από τη μία μέρα στην άλλη και οι συμμαχίες της δεν χτίζονται μπροστά στις κάμερες. Κάθε χώρα που θέλει να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Αμερική πρέπει να διαθέτει εξαιρετικά μυαλά στις πρεσβείες, το υπουργείο εξωτερικών και την πολιτική ηγεσία της. Χρειάζεται άρτια ανάγνωση των ευκαιριών και προκλήσεων που προκύπτουν τόσο από τις διεθνής σχέσης της υπερδύναμης όσο και της εσωτερικής πολιτικής και μικροπολιτικής. Για παράδειγμα, μπορεί ο κ. Τσίπρας να έγινε συμπαθής στην αριστερή πτέρυγα των δημοκρατικών όταν βρέθηκε προ διετίας στην Ουάσινγκτον και μίλησε στο Brookings για τον Φραγκλίνο Ρούζβελτ αλλά σήμερα η πόλη είναι τελείως διαφορετική κυρίως γιατί οι ρεπουμπλικάνοι ελέγχουν τη γερουσία, τη βουλή και την προεδρία. Οι κοινές αναφορές του Έλληνα πρωθυπουργού με το σημερινό κατεστημένο της Ουάσινγκτον είναι ελάχιστες (αν υπάρχουν) και αυτό λογικά σημαίνει πως οι όποιες συναντήσεις θα έχουν ως αντικείμενο το προσφυγικό, τις επενδύσεις, την TTIP και το ενεργειακό. Με άλλα λόγια, οι ρεπουμπλικάνοι δεν ενδιαφέρονται για την σοσιαλδημοκρατία του FDR αλλά για συμφωνίες, deals όπως τα λέει ο πρόεδρος τους.
Το δεύτερο πράγμα που χρειάζεται ένα επιτυχημένο ταξίδι στην Ουάσινγκτον είναι η ύπαρξη ενός καλά χρηματοδοτούμενου και αποτελεσματικού λόμπι. Τα λόμπι είναι οι οργανισμοί που προάγουν τα συμφέροντα διαφόρων ομάδων, μεταξύ των οποίων και ξένα κράτη. Δυστυχώς, ενώ το ελληνικό λόμπι ήταν πανίσχυρο μέχρι και τη δεκαετία του 80, σήμερα πλέον αποτελεί σκιά του παλιού του εαυτού. Οι ελληνοαμερικάνοι έχουν λίγο πολύ αποστασιοποιηθεί από τα συμφέροντα της Ελλάδας και εξαντλούν τους πόρους και το χρόνο τους σε σημαντικά μεν αλλά και ανεπίκαιρα για τη χώρα μας θέματα, όπως το κυπριακό και το μακεδονικό. Οι όποιες προσπάθειες για την τόνωση των εμπορικών σχέσεων με την Ελλάδα ή την διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας των Ελλήνων ανήκει αποκλειστικά σε συγκεκριμένες ομογενειακές οργανώσεις που λειτουργούν εντός της κοινωνίας των πολιτών. Η υποχώρηση του ελληνικού λόμπι στην Ουάσινγκτον γίνεται πιο αισθητή κάθε φορά που επισκέπτεται ένας Έλληνας ηγέτης την πόλη. Οι εκδηλώσεις είναι λιγότερες, τα πλήθη μικρότερα και η ανταπόκριση της εγχώριας πολιτικής ζωής αντίστοιχα γίνεται λιγότερο ενθουσιώδης.
Ένα άλλο γνώρισμα της πόλης είναι ότι δεν υπάρχουν μυστικά. Οι κ. Τσίπρας και Καμμένος πρέπει να είναι σίγουροι ότι οι συνομιλητές τους γνωρίζουν τι έχουν πει κατά καιρούς για τις ΗΠΑ, τι έχουν πει τα στελέχη των κομμάτων τους για τους Εβραίους και το Ισραήλ και κυρίως τι έχουν πει για τον πρόεδρο Trump. Δεν είναι απαραίτητο ότι τέτοιου είδους δηλώσεις θα στοιχειώσουν τις όποιες πιθανότητες επιτυχίας έχει η επίσημη επίσκεψη της πολιτικής μας ηγεσίας αλλά σίγουρα δεν περνούν απαρατήρητες.
Όπως και να χει, το συμφέρον της Ελλάδας είναι το ταξίδι να στεφθεί από μεγάλη επιτυχία. Τα προαπαιτούμενα για κάτι τέτοιο μοιάζουν υπερβολικά για την παρούσα κυβέρνηση.
* Ο κ. Αλέξανδρος Σκούρας είναι ο Πρόεδρος του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών - Μάρκος Δραγούμης.
