Toυ Αλέξανδρου Σκούρα
Σάλος ξέσπασε την περασμένη εβδομάδα όταν ανακοινώθηκε ότι στη νέα σειρά του Netflix και του BBC, με θέμα την πτώση της Τροίας, τον ρόλο του Αχιλλέα θα ερμηνεύσει ο αφρικανικής καταγωγής άγγλος ηθοποιός David Gyasi. Τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Αμερική, υπήρξαν αρκετές ενστάσεις κατά της παραγωγής που επέλεξε έναν μαύρο ηθοποιό για την ερμηνεία τού μυθικών διαστάσεων αρχαίου ήρωα.
Σύμφωνα με αρκετά δημοσιεύματα, η κίνηση είναι ατυχής και αποτελεί πολιτισμική οικειοποίηση (cultural appropriation), που στις μέρες μας είναι μία από τις χειρότερες κατηγορίες που εξαπολύουν οι φανατικοί υπερασπιστές της πολιτικής ορθότητας στην Αμερική. Όσοι θίγονται υποστηρίζουν ότι η εμφάνιση του Αχιλλέα ως μαύρου δεν τιμά τον ελληνικό πολιτισμό και αποπροσανατολίζει την κοινή γνώμη ως προς την ιστορία των Ελλήνων. Από την άλλη πλευρά, αρκετοί εκφραστές της πολιτικής ορθότητας κατηγορούν όσους εναντιώνονται στην επιλογή του Gyasi για ρατσισμό. Έτσι, έχουμε φτάσει σε έναν διχασμό της πολιτικά ορθής κοινής γνώμης, καθώς οι μισοί υπερασπίζονται την επιλογή, λέγοντας πως δεν είναι σωστό να αποκλειστεί από οποιονδήποτε ρόλο ένας ηθοποιός λόγω του χρώματος του δέρματός του και οι άλλοι μισοί να ωρύονται λόγω της πολιτισμικής οικειοποίησης του ελληνικού πολιτισμού.
Φυσικά, οι εσωτερικές διαμάχες και αντιφάσεις των θιασωτών της πολιτικής ορθότητας δεν είναι ούτε κάτι νέο ούτε κάτι ιδιαίτερα σημαντικό. Όμως, το συγκεκριμένο θέμα προσφέρεται και για μια γενικότερη συζήτηση σχετικά με τα όρια της τέχνης και της έκφρασης. Είναι πιθανό ο συγκεκριμένος ηθοποιός να επιλέχθηκε επειδή πέρα από το ταλέντο του, η παραγωγή μπορεί να ήθελε να περάσει και ένα μήνυμα. Είναι επίσης πιθανό το χρώμα του να μην έπαιξε κανέναν ουσιαστικό ρόλο στην επιλογή του.
Αν θέλουμε πραγματικά η τέχνη να επιτελέσει τον ρόλο της ψυχαγωγίας και της διαπαιδαγώγησης, πρέπει να την αφήσουμε ελεύθερη ώστε να πετύχει ή να αποτύχει. Σε κάθε περίπτωση, το κριτήριο για την επιτυχία ή την αποτυχία των καλλιτεχνικών εγχειρημάτων δεν πρέπει να είναι το χρώμα των καλλιτεχνών. Άλλωστε, η μεγαλύτερη επιτυχία των τελευταίων ετών στο Broadway, τη «Μέκκα της αμερικανικής κουλτούρας», είναι το μιούζικαλ «Hamilton» όπου Λατίνοι και Αφρο-αμερικανοί ηθοποιοί ερμηνεύουν τους πατέρες του αμερικανικού έθνους (όλοι λευκοί) με διαλόγους που διεξάγονται σε ρυθμούς ραπ.
*Το άρθρο δημοσιεύεται στον Φιλελεύθερο που κυκλοφορεί την Πέμπτη 18 Ιανουαρίου.
