Στο ερώτημα πόλεμος ή ειρήνη με την Τουρκία η απάντηση είναι «κάντε business». Και η μεγαλύτερη δουλειά που βρίσκεται στο τραπέζι είναι οι αγωγοί και τα πλούσια ενεργειακά κοιτάσματα στην περιοχή. Το οποίο σημαίνει ότι θα πρέπει νωρίτερα να έχουν συμφωνηθεί τα πάντα για τις θαλάσσιες ζώνες. Και για να συμβεί αυτό θα πρέπει να επιλυθεί το μεγαλύτερο απ’ όλα τα προβλήματα στην περιοχή, το Κυπριακό. Είναι πιθανό όλα αυτά να συμβούν;
Είναι μία ερώτηση που απευθύνεται σε περισσότερους από δύο παίκτες. Μπορεί η ουσιαστική βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων να περνάει αναγκαστικά από την επίλυση του Κυπριακού, αλλά δεν φτάνει αυτό να το θέλουν η Αθήνα και η Άγκυρα. Που δεν είναι και τόσο βέβαιο ότι το επιθυμούν και οι δύο στην παρούσα φάση. Αλλά ακόμη και αν είχαν συμφωνήσει τα δύο μέρη σε μία διαδικασία διαλόγου, θα πρέπει να συμφωνούν και οι Κύπριοι. Κι ενώ η Τουρκοκύπριοι είναι πλήρως εναρμονισμένοι με την Άγκυρα, η Λευκωσία έχει μία άλλη οπτική στα πράγματα και πολύ σωστά κάνει. Η Κύπρος είναι ένα ανεξάρτητο κράτος και δεν νοείται η υποχρεωτική του σύμπλευση με τις δικές μας απόψεις. Κάτι που στο τέλος όμως περιπλέκει τα πράγματα…
Υπάρχει άραγε θέμα «διαλόγου» με την Τουρκία; Κανονικά θα έπρεπε, αν και εφόσον η Ευρώπη και οι ΗΠΑ έψαχναν πράγματι μία λύση για την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Το φυσικό αέριο της περιοχής θα περάσει πιο εύκολα στην Ευρώπη μέσα από την Τουρκία, απ’ ότι μέσα από υποθαλάσσιους αγωγούς. Είναι θέμα κόστους. Το ερώτημα είναι αν η Τουρκία είναι μέρος της λύσης ή μέρος του προβλήματος στην περιοχή. Αν επιθυμεί να παίξει ρόλο στην ενηλικίωση της Ευρώπης ή αν θελήσει να συνταχτεί με τον Πούτιν και απέναντι στην Ευρώπη. Ο «τρίτος δρόμος», να θελήσει να παίξει με όλους δεν «παίζει». Όχι σε αυτόν τον νέο ψυχρό πόλεμο που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.
Μπορεί η Τουρκία να εκμεταλλευτεί μόνη της τα κοιτάσματα στην περιοχή και να συμφωνήσει με τις άλλες χώρες της Μεσογείου στο θέμα των αγωγών; Όχι! Εκτός αν αποφασίσει να λύσει τις διαφορές της με την Ελλάδα και την Κύπρο με τα όπλα. Είναι κι αυτή μια επιλογή. Αρκεί να μην κινδυνεύσει να στραπατσαριστεί στο πεδίο. Είναι ένας κίνδυνος που πάντα υπάρχει σε αυτές τις περιπτώσεις. Ας κοιτάξει κανείς να δει τι τελικά συνέβη με την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία. Και η μεγάλη διαφορά είναι ότι η Τουρκία δεν είναι Ρωσία. Η Ρωσία αντέχει μία πολύμηνη ήττα στο πεδίο. Έχει το δυναμικό για να πολεμήσει και κόντρα στον χρόνο. Η Τουρκία;
Ο Ταγίπ Ερντογάν αισθάνεται να απειλείται από την ενδυνάμωση της Ελλάδας σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο. Κι αυτό είναι επίσης γεγονός. Όσο η Ελλάδα δυναμώνει, τόσο απομακρύνεται το ενδεχόμενο να πέσει ως ώριμο φρούτο στην αγκαλιά της Άγκυρας. Η Τουρκία ξέρει ότι δεν έχει τον χρόνο σύμμαχό της. Αλλά από αυτό το σημείο μέχρι να τα παίξει όλα σε μία ζαριά, υπάρχει απόσταση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ενρτογάν θα ήθελε πολύ μία νίκη στο πεδίο για να μπορέσει να την πουλήσει στο εσωτερικό και ταυτόχρονα να υποχρεώσει την Ελλάδα να καθίσει στο τραπέζι και να αποδεχτεί δυσάρεστες γι' αυτήν λύσεις. Θα το ήθελε! Θα το τολμήσει; Ότι θα φλερτάρει με την ιδέα είναι κάτι περισσότερο από σίγουρο.
Παρόλα αυτά, η προοπτική του διαλόγου θα πρέπει να υπάρχει στο τραπέζι. Η ελληνική πλευρά θα πρέπει να ξέρει τι ζητάει και το πως θα το διεκδικήσει. Και κυρίως θα πρέπει να είναι ενωμένη. Αν διάφορες πολιτικές δυνάμεις (με την ευρύτερη έννοια του όρου θα λέγαμε πολιτικά ρεύματα) παίξουν το χαρτί του υπερπατριωτισμού, τότε οι επιλογές μας μειώνονται δραματικά. Ναι μεν η στρατιωτική ενδυνάμωση είναι η εγγύηση της ειρήνης, αλλά και ο διάλογος είναι το κλειδί που κλείνει πίσω της την πόρτα του φρενοκομείου.
Θα έχουμε ένα δύσκολο καλοκαίρι. Ας φροντίσουμε να μην είναι και ένα απρόβλεπτο καλοκαίρι. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει πάρει άριστα μέχρι τώρα στις πολλές εξετάσεις που έχει δώσει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων από την άλλη πλευρά. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης εκνευρίζει την Τουρκία και τον Ταγίπ Ερντογάν. Είναι ένας δύσκολος αντίπαλος. Ένας πολιτικός που ξέρει να κερδίζει πόντους στη διεθνή σκακιέρα. Ας έχει το μυαλό του μόνο εκεί και όχι στις ασκήσεις επαναστατικής γυμναστικής επαγγελματιών υπερπατριωτών.
Θανάσης Μαυρίδης
