Ένα καλό νέο για λίγους, με οδυνηρές συνέπειες για τους πολλούς, αποτελεί η αύξηση έως 27% του κατώτατου μισθού, τονίζει στο Liberal.gr, ο Πλάτων Τήνιος, παρομοιάζοντας την με τις πολιτικά πολύ δημοφιλείς αλλά αψυχολόγητες αποφάσεις της δεκαετίας του 1980, καθώς δεν συνάδει με την αύξηση της παραγωγικότητας.
Σχολιάζοντας τους κινδύνους που αυτή εγκυμονεί, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιά, εκτιμά ότι μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση είτε των απολύσεων, είτε της γκρίζας οικονομίας, μπλοκάροντας εντέλει προσλήψεις στις οποίες επρόκειτο να προβούν αρκετές επιχειρήσεις.
"Ένας μεγαλύτερος όμως κίνδυνος", όπως λέει, "είναι ότι μια απότομη αύξηση των χαμηλότερων μισθών μπορεί να δημιουργήσει πίεση για αυξήσεις και σε υψηλότερα κλιμάκια, προκειμένου να κρατηθεί η διαφορά, και άρα να συμπαρασύρει προς τα πάνω το συνολικό μισθολογικό κόστος των επιχειρήσεων".
Στο σενάριο αυτό, εκτιμά ότι θα μπορούσαμε να δούμε ακόμη και αύξηση του πληθωρισμού, περαιτέρω μείωση στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής παραγωγής και των εξαγωγών, υποκατάσταση των ελληνικών από φθηνότερα εισαγόμενα προϊόντα, περαιτέρω ανατροπή στο εμπορικό ισοζύγιο.
Είναι με άλλα λόγια η άνοδος του κατώτατου μισθού, όπως σημειώνει, ένα θετικό μέτρο για όσους πάρουν περισσότερα λεφτά στην τσέπη τους, ωστόσο δημιουργεί κινδύνους να είναι περισσότεροι εκείνοι που θα έχουν την τσέπη άδεια. Τέτοιου είδους αυξήσεις, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν πρέπει να προκύπτουν ως αποτέλεσμα διοικητικής πράξης από μια κυβέρνηση, παρά από τις συνθήκες βελτίωσης της οικονομίας που οφείλει αυτή να δημιουργήσει, ώστε να επιτρέψει στις επιχειρήσεις περισσότερες προσλήψεις, και άρα βελτίωση των μισθών.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Πώς να εκλάβουμε αυτή την αύξηση του κατώτατου μισθού από τα 586 στα 650 ευρώ; Τι σημαίνει στην πράξη για εργαζόμενους, απασχόληση και οικονομία;
Καταρχήν να πούμε ότι αφού καταργείται ο υποκατώτατος μισθός των 510 ευρώ, όσοι ανήκουν σε αυτή τη κατηγορία, θα δουν αύξηση 27%, αφού ο μισθός τους διαμορφώνεται πλέον στα 650 ευρώ. Για αυτούς λοιπόν που θα πάρουν την αύξηση, οι χθεσινές ανακοινώσεις αποτελούν ένα πολύ καλό νέο. Εκείνοι όμως που δεν θα πάρουν την αύξηση, γιατί δεν πρόκειται να βρουν δουλειά εξαιτίας της δεν πρόκειται να το μάθουν ποτέ.
Και αν είχαμε επιλύσει τα προβλήματα της οικονομίας, μια τέτοια μισθολογική αύξηση θα έρχονταν ως επιστέγασμα μιας αύξησης της παραγωγικότητας - εκ των υστέρων, όμως. Δυστυχώς οι καλοί μισθοί είναι αποτέλεσμα της παραγωγικότητας, δεν την δημιουργούν. Και για να αυξηθεί η παραγωγικότητα χρειάζεται μεταξύ των άλλων να μειωθεί η φορολογία της εργασίας, και να συγκρατηθεί το μη μισθολογικό κόστος με τη μείωση των εισφορών.
- Το ερώτημα είναι θα μπορέσουν, ειδικά οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, έτσι όπως είναι σήμερα η οικονομία, να σηκώσουν αυτό το επιπλέον μισθολογικό κόστος;
Εκτιμώ ότι αυτή η απόφαση μπορεί να οδηγήσει ως ένα βαθμό, τμήμα επιχειρήσεων σε αύξηση είτε των απολύσεων, είτε της γκρίζας οικονομίας. ο μεγαλύτερος μου ωστόσο φόβος είναι ότι θα φρενάρουν προσλήψεις που επρόκειτο να γίνουν, μπλοκάροντας την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Δηλαδή θα χαθεί η δυναμική που φαίνεται ότι έχει η οικονομία για αύξηση της απασχόλησης. Αυτός είναι ο μεγάλος μου φόβος.
- Μπορεί να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη υποκατάσταση της πλήρους απασχόλησης με μερική;
Βεβαίως, είναι ένας υπαρκτός κίνδυνος, πολλώ δε μάλλον καθώς οι ήδη υψηλές ασφαλιστικές εισφορές, θα αυξηθούν περαιτέρω. Ένας υπαρκτός επομένως κίνδυνος είναι να δούμε μια επιχείρηση να αναγκάζει τους εργαζομένους της να δηλώνουν ότι απασχολούνται με μερική και όχι με πλήρη απασχόληση. Τέτοιες συμπεριφορές στην αγορά μπορεί να αυξηθούν.
- Τι άλλες παρενέργειες μπορεί να υπάρξουν;
Μια τέτοια απότομη και τόσο μεγάλη αύξηση του κατώτατου μισθού, που δεν συμβαδίζει με την αύξηση της παραγωγικότητας της οικονομίας, συνεπάγεται πολλούς κινδύνους.
Ένα θέμα είναι ότι λιγότερες ευκαιρίες για απασχόληση, μεταφράζονται σε ενίσχυση της τάσης του Brain drain. Ένας μεγαλύτερος όμως κίνδυνος είναι ότι μια απότομη αύξηση των χαμηλότερων μισθών μπορεί να δημιουργήσει πίεση για αυξήσεις και σε υψηλότερα κλιμάκια, προκειμένου να κρατηθεί η διαφορά. Είναι δηλαδή πολύ πιθανό η άνοδος του κατώτατου μισθού να συμπαρασύρει προς τα πάνω το συνολικό μισθολογικό κόστος των επιχειρήσεων.
Στο σενάριο αυτό, θα δούμε αύξηση του πληθωρισμού, και περαιτέρω μείωση στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής παραγωγής και των εξαγωγών, στην άνοδο ωστόσο των οποίων στηρίζεται η όποια ανάπτυξη των τελευταίων ετών. Σε μια τέτοια περίπτωση τα εισαγόμενα προϊόντα θα γίνουν ακόμη σχετικά φθηνότερα, άρα θα υπάρξει ακόμη μεγαλύτερη μετακίνηση της ζήτησης προς αυτά, περαιτέρω ανατροπή στο εμπορικό ισοζύγιο, και απώλεια θέσεων εργασίας.
Κάποιοι θα πουν ότι καταστροφολογώ. Τα παραπάνω ωστόσο αποτελούν διδακτική ύλη για ένα πρωτοετή φοιτητή. Είναι με άλλα λόγια η άνοδος του κατώτατου μισθού ένα μέτρο που δημιουργεί μια πολύ θετική επίπτωση σε όσους πάρουν περισσότερα λεφτά στην τσέπη τους, ωστόσο δημιουργεί κινδύνους να είναι περισσότεροι εκείνοι που θα έχουν την τσέπη τους, τελείως άδεια.
- Η παραγωγικότητα της ελληνικής οικονομίας, έτσι όπως είναι σήμερα, τι ύψους αυξήσεις πιστεύετε ότι θα δικαιολογούσε;
Σίγουρα δεν θα δικαιολογούσε αυξήσεις 11% με 27% από τη μια στιγμή στην άλλη. Τέτοιου είδους αυξήσεις δεν πρέπει να προκύπτουν ως αποτέλεσμα διοικητικής πράξης από μια κυβέρνηση. Δεν μπορεί ούτε ο κ. Τσίπρας, ούτε η κα Αχτσιόγλου, κανένας, να γνωρίζουν τη κατάσταση σε κάθε επιχείρηση.
Αυτό που οφείλει να κάνει μια κυβέρνηση είναι να δημιουργήσει τις συνθήκες, ώστε να μπορεί μια επιχείρηση που θέλει να προσελκύσει περισσότερο εργατικό δυναμικό να προσφέρει καλύτερους μισθούς. Δηλαδή να δημιουργήσει τις συνθήκες βελτίωσης των μισθών από κάτω προς τα πάνω, αντί να τις απαιτήσει με διοικητικές πράξεις.
Η Ελλάδα έχει πληρώσει πολλές φορές στο παρελθόν, αυτό το κόστος των αψυχολόγητων αλλά πολιτικά πολύ δημοφιλών αποφάσεων. Η πρώτη ενέργεια που έκανε το ΠΑΣΟΚ κατά τη πρώτη του θητεία, τη δεκαετία του 1980, ήταν να αυξήσει κατά 50% τον κατώτατο μισθό με αποτέλεσμα να εκτιναχθεί τότε ο πληθωρισμός και το ισοζύγιο πληρωμών. Έπειτα από δύο-τρία χρόνια, χρειάσθηκε να υπάρξει ένα πρόγραμμα σταθεροποίησης. Φοβάμαι ότι η προεκλογική πίεση μας οδηγεί στους ίδιους ολισθηρούς δρόμους.
- Βέβαια ο Πρωθυπουργός στη χθεσινή του ομιλία του χαρακτήρισε ως "νεοφιλελεύθερους" όσους θα δυσαρεστηθούν από μια τέτοια απόφαση, λέγοντας ότι "η συντριβή της εργασίας δεν είναι δρόμος για τη βιώσιμη ανάπτυξη, αντίθετα αποτελεί αποδεδειγμένα τη συνταγή της χρεοκοπίας"...
Έχει προφανώς στο μυαλό του ο κ. Τσίπρας το Δημόσιο που δεν μπορεί να χρεοκοπήσει το ίδιο, παρά φροντίζει να χρεοκοπήσουν άλλοι στη θέση του, όπως ο ιδιωτικός τομέας.
* Ο Πλάτων Τήνιος είναι επίκουρος καθηγητής Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πειραιά.
