Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
Όποτε εμφανίζονται οι «αρκούδες» στις αγορές, οι πάντες ξαφνιάζονται. Παύει η ευδαιμονία, παύει το εύκολο και αναπαυτικό κέρδος και είναι στιγμή που η συγκίνηση της ανόδου, παραδίδει τα ηνία στο σοκ της πτώσης. Εκεί είναι που κάνουν την εμφάνιση τους και οι «σορτάκηδες».
Κατά τη διάρκεια των ανοδικών χρηματιστηριακών κύκλων, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και οι οικονομικές στήλες, είναι γεμάτα με καλά επιχειρηματικά νέα και με ειδήσεις που εκθειάζουν το μακροοικονομικό περιβάλλον. Οι ανοδικοί κύκλοι έχουν μεγάλη διάρκεια. Οι τιμές των μετοχών και οι δείκτες ανεβαίνουν σταθερά, ωθούμενες από το σταδιακό ενδιαφέρον των επενδυτικών κεφαλαίων. Τα επενδυτικά κεφάλαια έχουν την πολυτέλεια του χρόνου για να επιλέξουν τις καλύτερες εταιρίες, τους κλάδους αιχμής και τις μετοχές που ενσωματώνουν προοπτικές στο μέλλον. Οι βιαστικοί εισβάλουν άτσαλα αγοράζοντας λες και δεν υπάρχει αύριο, τη στιγμή που οι θεσμικοί επενδυτικοί οίκοι με την άνεση του χρόνου που έχουν και τις δομημένες διαδικασίες στη λήψη των επενδυτικών τους αποφάσεων κινούνται πιο αργά, αλλά η συμμετοχή τους λόγω του όγκου των εισφερόμενων κεφαλαίων, διαμορφώνει το τελικό αποτέλεσμα. Συνολικά, μια άνοδος κτίζεται σιγά σιγά και διαρκεί πολύ. Μέσα σε αυτό το διάστημα, η προσδοκία ανταμώνει την απληστία πολλές φορές.
Αντιθέτως στις πτώσεις, η αγορά κινείται με υπερβολική ταχύτητα. Οι βιαστικοί ρευστοποιούν τις μετοχικές τους θέσεις, «με το καλημέρα». Ακολουθούν και οι θεσμικοί επενδυτές με ιδιαίτερη ταχύτητα, καθώς η έκθεση τους σε μια πτωτική αγορά μπορεί να εξαϋλώσει την αποτίμηση των επενδυτικών τους θέσεων. Ο φόβος αντικαθιστά την προσδοκία του κέρδους και την απληστία και κυριαρχεί το «τρεχάτε ποδαράκια μου», που λέγαμε στο σχολείο. Στις πτώσεις δεν χρειάζεται να αναλύονται εταιρικά δεδομένα, ούτε να δαπανάται χρόνος για μελέτες. Δεν υπάρχει χρόνος για δεύτερες σκέψεις. Αρκεί να ακουσθεί το : «η αγορά γύρισε». Πέραν αυτών των επενδυτών που κινούνται γρήγορα, υπάρχουν και οι άλλοι που αντέχουν στη ζημιά και στην ψυχική καταπόνηση της πτώσης, καθώς αδυνατούν να κατανοήσουν την κίνηση της αγοράς, που τους διαψεύδει από τη μια στιγμή στην άλλη. «Μα δεν είναι δυνατόν να πέφτει η μετοχή Α», «Θα γυρίσει, που θα πάει;», «Οι ψύχραιμοι θα δικαιωθούν», είναι μερικές από τις πλέον κλασσικές εκφράσεις που ακούγονται από τα χείλη των εγκλωβισμένων επενδυτών, που αρνούνται με επιμονή να αντιληφθούν πως άλλαξε τη πραγματικότητα που γνώριζαν.
«Trade what you see, not what you believe», λέει το παλαιό χρηματιστηριακό ρητό. Η ζωή στις κεφαλαιαγορές έχει αποδείξει πως οι πιο κερδοφόρες κινήσεις είναι οι «short», δηλαδή οι κινήσεις που ανοίγονται και πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια των πτωτικών αγορών. Είναι αιχμηρές, γρήγορες και αυτοτροφοδοτούμενες. Οι «σορτάκηδες» αποτελούν μια μειοψηφία, καθώς παραμένουν υπομονετικά στο περιθώριο της αισιοδοξίας και δρουν μόνο την στιγμή της πτώσης. Κι αυτό γίνεται με την ελάχιστη χρονική έκθεση στον κίνδυνο των αγορών. Οι «σορτάκηδες» είναι οι πλέον επιτυχημένοι κερδοσκόποι, καθώς σερφάρουν κερδοσκοπικά πάνω στο κύμα του φόβου, επενδύοντας στα αρνητικά συναισθήματα και στην ψυχολογική πίεση που ασκούν οι πτωτικές χρηματιστηριακές συνεδριάσεις στους επενδυτές.
