Το αναποτελεσματικό πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα, διώχνει τις επενδύσεις. Γι'' αυτό το λόγο, πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές στους θεσμούς έτσι ώστε να καταστεί πιο αξιόπιστη και αποτελεσματική η διακυβέρνηση της χώρας. Αυτό τονίζει σε συνέντευξή του στο liberal.gr, ο καθηγητής Οικονομικών στο London School of Economics, Paul De Grauwe. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι οι Ευρωπαίοι... φόρεσαν στην Ελλάδα έναν ζουρλομανδύα λιτότητας ο οποίος δεν της επέτρεψε για πολλά χρόνια να αναπτυχθεί κι έτσι σήμερα βρίσκεται πίσω από χώρες όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία, σε επίπεδο ανάπτυξης.
Εκφράζοντας μία πάγια αντίληψή του, η οποία προκάλεσε συζητήσεις και αντιδράσεις στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, ο κ. De Grauwe τάσσεται υπέρ των δημόσιων επενδύσεων. Τις χαρακτηρίζει, μάλιστα, το ίδιο χρήσιμες με τις ιδιωτικές επενδύσεις, υπογραμμίζοντας ότι αν το χρέος δεν «ταΐζει» την κατανάλωση αλλά πηγαίνει σε παραγωγικές επενδύσεις τότε δεν είναι... προβληματικό.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Υποστηρίζετε ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να αυξήσει τις δημόσιες επενδύσεις για να ξεφύγει από την κρίση. Γιατί νομίζετε ότι αυτό είναι ένα ρεαλιστικό σενάριο από τη στιγμή που αυξάνει το δημόσιο χρέος;
Πιστεύω ότι δεν υπάρχει πρόβλημα στο να εκδίδει κάποιος νέο χρέος αν αυτό χρησιμοποιείται για παραγωγικές επενδύσεις, για πράγματα που θα αυξήσουν την παραγωγική ικανότητα της χώρας στο μέλλον και αυτό είναι που κάνουν οι επενδύσεις. Αν είναι σωστά επιλεγμένες, αν υλοποιείς τα κατάλληλα project, τότε οι επενδύσεις δίνουν ώθηση στην οικονομία γεννώντας έσοδα στο μέλλον για να εξυπηρετηθεί το χρέος. Έτσι, λοιπόν, είναι εντελώς άσχετο με το ύψος του χρέους αυτό που πρέπει να κάνεις – φυσικά πρέπει να υπάρχει μία διαδικασία επιλογής των σωστών επενδυτικών projects και τότε δεν βλέπω κανένα πρόβλημα αύξησης του χρέους.
- Ναι, αλλά αυτό που κοιτούν οι επενδυτές σήμερα στην Ελλάδα, είναι το εργατικό κόστος, οι φορολογικοί συντελεστές, το υψηλό ενεργειακό κόστος, η πολιτική σταθερότητα. Δεν πιστεύετε ότι χρειαζόμαστε ακόμα πολλές μεταρρυθμίσεις για να προσελκύσουμε επενδυτές;
Το λάθος είναι ότι σας λένε από τις Βρυξέλλες και τη Φρανκφούρτη, «πρώτα οι μεταρρυθμίσεις και μετά οι επενδύσεις». Είναι μία λάθος στρατηγική διότι όταν η οικονομία παραμένει σε ακινησία, τότε είναι πολύ δύσκολο να υλοποιηθούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Νομίζω, λοιπόν, ότι αυτά τα δύο πρέπει να γίνουν μαζί. Οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών θα έπρεπε να έχουν επιτρέψει και ίσως να έχουν χρηματοδοτήσει επενδυτικά project που θα επέτρεπαν στην Ελλάδα να βγει από τη... μιζέρια, αλλά δεν το έχουν κάνει. Εκτιμώ ότι μπερδεύουν δύο πράγματα.
Το πρώτο είναι η ανάγκη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Πιστεύω, για παράδειγμα, ότι το πολιτικό σας σύστημα θα έπρεπε να είναι πιο αποτελεσματικό. Μπορεί να μην είμαι ειδικός στα θέματα της Ελλάδας, αλλά ακούω από φίλους μου ότι η κυβέρνηση και ο ιδιωτικός τομέας σε πολλούς τομείς... συσχετίζονται σε υπερβολικό βαθμό. Είναι αυτό που πολλοί ονομάζουν «παρεοκρατικό καπιταλισμό», όπου οι ισχυροί ελέγχουν τα πάντα, ακόμα και την κυβέρνηση. Θα πρέπει να προχωρήσετε στις απαραίτητες αλλαγές στους θεσμούς σας για να έχετε καλύτερη διακυβέρνηση. Η αδύναμη διακυβέρνηση είναι στο επίκεντρο του προβλήματος. Όλα αυτά, όμως, δεν αποκλείουν τις δημόσιες επενδύσεις.
- Οι αγορές, ωστόσο, μόλις δουν ότι αυξάνεται το χρέος δεν θα αρχίσουν να απαιτούν υψηλότερα επιτόκια για να δανείσουν την Ελλάδα;
Εξαρτάται από το τι θα κάνετε τα χρήματα αυτά. Ξέρετε κάτι; Δεν κρίνουμε ποτέ μία ιδιωτική εταιρεία μόνο από το παθητικό. Όταν θέλεις να αξιολογήσεις πόσο υγιής είναι μία επιχείρηση και αν θα αναπτυχθεί στο μέλλον, κοιτάς και το ενεργητικό – όχι μόνο το παθητικό. Συνεπώς, αν αυξήσεις τα στοιχεία του ενεργητικού και αυτά είναι παραγωγικά και θα ενισχύσουν την ανάπτυξη στο μέλλον τότε δεν είναι πρόβλημα η αύξηση του χρέους. Το πρόβλημα είναι όταν το χρέος αυξάνεται για να χρηματοδοτήσει την κατανάλωση. Αυτό γινόταν στο παρελθόν στην Ελλάδα και τότε το χρέος φυσικά και είναι μη βιώσιμο. Όχι, όμως, όταν επενδύεις με αυτό σε παραγωγικούς τομείς.
- Πολλές γειτονικές χώρες, όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Σερβία «τρέχουν» με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Είναι πιο ελκυστικές από την Ελλάδα;
Φυσικά και όχι. Επιπλέον, το πολιτικό τους σύστημα είναι πιο διεφθαρμένο ακόμη και από το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Αυτό όπως βλέπετε δεν αποτρέπει τους επενδυτές. Οι επενδυτές δεν ενδιαφέρονται για το αν μία κυβέρνηση είναι διεφθαρμένη ή όχι. Εσείς έχετε υποχρεωθεί σε έναν ζουρλομανδύα λιτότητας ο οποίος δεν σας αφήνει να επενδύσετε με αποτέλεσμα να παραμένετε εκεί και να μην μπορείτε να αναπτυχθείτε. Αυτό είναι ένα μεγάλο λάθος των Βρυξελλών. Που προσπάθησαν να σας τιμωρήσουν και να εμποδίζουν την ανάπτυξη. Δεν συνέβη κάτι αντίστοιχο στη Ρουμανία και στη Βουλγαρία. Δεν υπάρχει κανένας λόγος που σας συμπεριφέρθηκαν έτσι.
- Πιστεύετε ότι η σκληρή στάση των Ευρωπαίων αποφασίστηκε στο πλαίσιο ενός «πειράματος» ή ήταν απλώς λανθασμένη η προσέγγιση;
Ήταν συνδυασμός πολλών πραγμάτων. Υπήρχε, επίσης, η επιθυμία να τιμωρηθεί κάποιος και έτσι έβλεπαν ότι όλα είναι στραβά στην Ελλάδα.
- Δηλαδή δεν ισχύει ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις υστερούν σε αξιοπιστία;
Φυσικά και δεν είναι αξιόπιστες οι ελληνικές κυβερνήσεις, αλλά δεν είναι λιγότερο αξιόπιστες από άλλες σε χώρες που αναπτύσσονται. Πιστεύω, λοιπόν, ότι η λιτότητα πήγε πολύ βαθιά και κατέστρεψε πάρα πολλά πράγματα στην Ελλάδα, ενώ δεν επέτρεψε στη χώρα να αναπτυχθεί όσο οι γείτονές της. Αυτό νομίζω ότι ήταν το μεγάλο λάθος και ελπίζω να γίνουν προσπάθειες για να αποκατασταθεί γρήγορα.
- Πως, όμως κατάφεραν χώρες όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Κύπρος να βγουν από το μνημόνιο και να αποκαταστήσουν την αξιοπιστία τους στα μάτια των επενδυτών;
Πρώτα απ'' όλα πρέπει να πούμε ότι η Ελλάδα βίωσε πολύ μεγαλύτερη ύφεση από αυτές τις χώρες. Κατάφεραν να βγουν από τα μνημόνια, όμως δεν είχαν εξαναγκαστεί σε τόσο βαθιά λιτότητα όπως συνέβη με την Ελλάδα. Αν δείτε τα μακροοικονομικά στοιχεία είναι προφανές ότι η Ελλάδα έχει εφαρμόσει την πιο βαθιά, την πιο σκληρή και έντονη λιτότητα από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το γεγονός αυτό έχει δημιουργήσει μία πολύ ισχυρή αποπληθωριστική τάση που έχει καταστρέψει τα πάντα στη χώρα. Ακόμη και σήμερα δεν μπορώ να καταλάβω πως αφήσατε να γίνει κάτι τέτοιο.
- Για το μέλλον τι βλέπετε; Υπάρχει λύση; Είστε αισιόδοξος;
Πρέπει να είμαι αισιόδοξος από τη στιγμή που σύντομα θα βγείτε από το πρόγραμμα. Πιστεύω ότι υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες για να προωθήσετε ένα ευρύτερο επενδυτικό σχέδιο που θα περιλαμβάνει και δημόσιες επενδύσεις, χωρίς να λέω ότι δεν είναι πάρα πολύ σημαντικές και οι ιδιωτικές επενδύσεις.
Το Who is Who του Paul de Grauwe
Ο Paul de Grauwe είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας στο London School of Economics και επικεφαλής του European Institute. Είναι επίσης, επίτιμος καθηγητής Διεθνών Οικονομικών στο University of Leuven στο Βέλγιο. Έχει διατελέσει μέλος του βελγικού κοινοβουλίου από το 1991 έως το 2003.
Επιπρόσθετα, είναι διευθυντής του δικτύου ερευνών του CESifo, του Πανεπιστημίου του Μονάχου, καθώς και επισκέπτης ερευνητής των think tanks Centre for European Policy Studies (CEPS) στις Βρυξέλλες και Centre for Economic Policy Research (CEPR) στο Λονδίνο.
Ήταν μέλος της ομάδας Ανάλυσης Οικονομικής Πολιτικής που συμβούλευε τον πρόεδρο Barroso, καθώς και επιστημονικός συνεργάτης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, του Συμβουλίου των Διοικητών της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, της Τράπεζας της Ιαπωνίας και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
