Προετοιμαζόμαστε για ένα νέο project, αυτό της έκδοσης της εφημερίδας «Φιλελεύθερος». Κι όπως κάθε επιχειρηματικό σχέδιο, έτσι κι αυτό έχει ένα business plan και επενδυτές. Ή θα πρέπει να έχει κανείς πολλά δικά του χρήματα ή να αναζητήσει επενδυτές ή μαύρες σακούλες γεμάτες χαρτονομίσματα. Προσωπικά προτιμώ την διαδικασία του business plan. Δεν με... τρομάζει. Τα media είναι που «τρομάζουν»!
Οι πιο συνηθισμένες αντιδράσεις μεταξύ φίλων και γνωστών στους οποίους απευθύνθηκα ήταν «δεν ανακατεύομαι με τα media», «είσαι τρελός, δεν θα μας πάρεις μαζί σου», «που πας να μπλέξεις», «καλύτερα να ανοίξω σκυλάδικο», «ξέρω κι άλλους τρόπους για να προκαλέσω την μαφία». Ομολογώ ότι σκιάχτηκα. Δεν περίμενα κάτι τέτοιο. Ζώντας την προσπάθεια της καθημερινής επιβίωσης, δεν αντιλήφθηκα έγκαιρα πόσο τοξική έχει γίνει η εικόνα των media στο ευρύ κοινό. Τα media είναι για τους περισσότερους ανθρώπους φονικά εργαλεία στα χέρια βρωμερών τύπων που έρχονται για να τους πάρουν το σπίτι. Τουλάχιστον αυτό. Δίκαια ή άδικα, αυτή είναι η εικόνα.
Η πραγματικότητα είναι ότι για να μπορέσει κανείς να σταθεί σε μία αγορά που τα μέσα ενημέρωσης συναγωνίζονται στην μάχη της επιβίωσης την Καρέτα – Καρέτα, λόγω μειωμένων διαφημιστικών εσόδων και μεγάλης πτώσης των κυκλοφοριών των εντύπων, θα πρέπει να έχει χρήματα, υπομονή και σχέδιο.
Εξίσου πραγματικό είναι ότι ο κόσμος δεν έχει πάθει παράκρουση. Δεν είναι δική του η ευθύνη για το γεγονός ότι δεν εμπιστεύεται τα μέσα και μισεί τους ανθρώπους τους. Εμείς οι δημοσιογράφοι φταίμε πρώτοι και καλύτεροι γι αυτό. Όταν συνάδελφοί μας συναγωνιζόντουσαν στην Μύκονο τους μεγιστάνες του πλούτου, κάναμε ότι δεν καταλαβαίναμε. Προκαλέσαμε! Κουράσαμε! Μας σιχάθηκε η κοινωνία!
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων! Δεν προσπαθώ να δημιουργήσω μία εικόνα που να λέει «οι άλλοι κι εγώ». Ανεξάρτητα από τον δικό μου τρόπο ζωής, ο κόσμος με κατατάσσει στην γενική εικόνα των δημοσιογράφων. Η ζημιά που γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι μεμονωμένη. Είναι γενική και στο τέλος οι επιπτώσεις της επιστρέφουν ως ασθένεια στην ίδια την κοινωνία. Όταν μία χώρα δεν διαθέτει αξιόπιστα μέσα ενημέρωσης, τότε οι πολίτες της ακούνε εκείνους που τους πουλάνε «ενημέρωση» μέσω των social media πόρτα – πόρτα και τους προσφέρουν τις fake ειδήσεις τους.
Επίσης, δεν προσπαθώ να κάνω κάποιο promotion της εφημερίδας που ετοιμάζω. Δεν περιμένει η αγορά εμένα για να προχωρήσει. Υπάρχουν μια χαρά εφημερίδες, όπως η Καθημερινή ή η Εφημερίδα των Συντακτών, το Πρώτο Θέμα, το Κεφάλαιο. Κι άλλες! Κατά την προσωπική μου πάντα κρίση. Αν ο Φιλελεύθερος αποδειχτεί μία ακόμη καλή εφημερίδα ή όχι, αυτό είναι κάτι που θα το κρίνει η αγορά. Εκείνο που μου προκάλεσε το ερέθισμα για το σημερινό μου σημείωμα, είναι η κακή εικόνα που έχει ο κόσμος για μας τους ανθρώπους του Τύπου. Είναι προφανές! Η εικόνα αυτή πρέπει να αλλάξει κι η ευθύνη είναι σε μας!
Θα είμαι απόλυτα ειλικρινής, αν και σε μία τέτοια περίπτωση κινδυνεύει κανείς να παρεξηγηθεί! Προσπαθώ να βγάλω εφημερίδα. Μέχρι να την βγάλω υπάρχει απόσταση. Μπορεί αυτό να συμβεί, μπορεί και να μην συμβεί. Η αγορά είναι τόσο ασταθής που δεν είναι αρκετό να συγκεντρώσει κανείς τα απαραίτητα (έστω και περιορισμένα) κεφάλαια. Αυτή την στιγμή τα πιεστήρια που υπάρχουν δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν την ζήτηση. Αν οδηγηθεί σε αδιέξοδο η υπερχρεωμένη Ίριδα, μπορεί να μην υπάρχει τυπογραφείο για να εκδώσει τις εφημερίδες και τα περιοδικά που ήδη κυκλοφορούν. Επίσης, το πρακτορείο Τύπου είναι στον αέρα.
Κάποιοι φίλοι με ρωτάνε για ποιον λόγο πάω σε κάτι «πεθαμένο», όπως το χαρτί, όταν το liberal.gr θεωρείται από την αγορά ένα πετυχημένο προϊόν. Η απάντηση είναι ότι το χαρτί δεν είναι για μένα πεθαμένο και από την άλλη δεν πιστεύω ότι μπορούν να επιβιώσουν σε βάθος χρόνου ιστοσελίδες που δεν έχουν συνέργειες με άλλα μέσα ενημέρωσης για την παραγωγή περιεχομένου. Οι ιστοσελίδες προσφέρουν στους αναγνώστες τους δωρεάν περιεχόμενο. Το περιεχόμενο αυτό, όμως, κοστίζει. Δεν παράγεται δωρεάν. Η εφημερίδα έχει έσοδα στο περίπτερο. Και τα δύο μαζί έχουν μία πιθανότητα επιτυχίας σε έναν κόσμο σκληρό και ανταγωνιστικό.
Τα media που βλέπετε γύρω σας απασχολούν ανθρώπους που έχουν οικογένειες και οικονομικές ανάγκες. Ο κόσμος που εργάζεται στα Μέσα δεν είναι «αλήτες – ρουφιάνοι – δημοσιογράφοι». Είναι άνθρωποι. Οι ίδιοι, βέβαια, θα πρέπει να προσπαθήσουν περισσότερο για να προστατεύσουν το όνομά τους. Να κτίσουν την δική τους εικόνα στο κοινό. Είναι τραγικό! Πολλοί δημοσιογράφοι εργάζονται σε γραφεία Τύπου και υπόσχονται στους εργοδότες τους ότι θα βελτιώσουν την δημόσια εικόνα τους. Οι ίδιοι άνθρωποι, όμως, αδυνατούν να βελτιώσουν την εικόνα τους κλάδου τους.
Από την ώρα που έχει βγει το liberal στον αέρα έχω ακούσει διάφορα. Ότι το liberal ήταν του Σαμαρά (λόγω της ανάληψης της διεύθυνσης marketing από τον Γιώργο Μουρούτη) ή του Μητσοτάκη, επειδή έγραψα ανοικτά ότι θα στήριζα τον Κυριάκο. Δεν με ενοχλούν αυτά, θα πρέπει κανείς να τα περιμένει. Μην νομίσετε ότι στα υπόγεια του κάθε κόμματος κρύβονται τίποτα φοβεροί και σοφοί τύποι. Συνήθως πρόκειται για εξουσιομανή βλαχαντερά που ζουν τον μύθο τους και κρίνουν εξ ιδίων τα αλλότρια. Σαν να ζούμε στην δεκαετία του 60 και να έχει παραδώσει κανείς τα κλειδιά της πόλης των Αθηνών σε έναν ενωμοτάρχη της Χωροφυλακής. Γι αυτό και δεν πιστεύω ιδιαίτερα στα κόμματα και στους μηχανισμούς τους.
Το liberal έχει μία βασική γραμμή: Είναι ένα μέσο ενημέρωσης που στηρίζει τις φιλελεύθερες απόψεις. Δεν είναι σήμερα με τον Μητσοτάκη και αύριο με τον Τσίπρα. Δεν είναι σήμερα φιλικό προς την Φιλελεύθερη Συμμαχία ή την Δράση και αύριο εχθρικό. Το μέσο είναι μέσο, δεν καθοδηγεί τις μάζες και δεν αναπαράγει μοντέλα εξουσίας. Διευκολύνει την πάλη των ιδεών. Η εταιρεία ανήκει στους μετόχους της, αλλά το περιεχόμενό του μέσου ανήκει στους αναγνώστες του. Μήπως, λοιπόν, θα πρέπει οι αναγνώστες του και οι εργαζόμενοί του να έχουν έναν αυξημένο ρόλο στην περιφρούρηση της γραμμής του Μέσου και των Αρχών που διέπουν την λειτουργία του;
Λέω ότι παράγουμε περιεχόμενο και δεν πουλάμε ναρκωτικά. Και γιατί θα πρέπει να το πιστέψει ο άλλος, όταν έχουν συμβεί τόσα και τόσα; Λένε ότι οι αναγνώστες ψηφίζουν στο περίπτερο. Σύμφωνοι! Αυτό ισχύει στις εφημερίδες και δεν είναι και απόλυτο. Στο Internet δεν ισχύει και μην πει κανείς για την επισκεψιμότητα, καθώς, σε μία τέτοια περίπτωση, θα πρέπει να ζητήσουμε και την βοήθεια των… αναγνωστών από την Κορέα, την Κολομβία ή την Ινδία.
Ένας τρόπος ίσως είναι η δημιουργία επιτροπών δεοντολογίας που θα απαρτίζονται από εργαζόμενους και αναγνώστες. Μία επιτροπή στην οποία θα μπορεί να απευθύνεται κάθε θιγόμενος πολίτης και να ζητάει την βοήθειά της. Μία Επιτροπή που θα μπορεί να καταγγείλει την διοίκηση της εταιρείας που διαχειρίζεται το Μέσο, εφόσον αυτό έχει ξεφύγει από τις Αρχές του και την γραμμή του. Ποιο Μέσο Ενημέρωσης θέλει να το καταγγείλουν οι αναγνώστες του για αλλαγή γραμμής ή για οτιδήποτε άλλο;
Δεν έχω την μαγική συνταγή, αλλά καταλαβαίνω ότι κάτι θα πρέπει να συμβεί. Προσωπικά δεν θα ήθελα να εμπιστευτώ την μάχη της αξιοπιστίας μου στα χέρια κάποιου κρατικού οργάνου. Δεν εμπιστεύομαι το κράτος και τις διαδικασίες του. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για μέσο ενημέρωσης.
Ένας τρόπος είναι οι επιτροπές δεοντολογίας. Δεσμεύομαι ότι θα το κάνω. Θα ζητήσω την βοήθεια ανθρώπων που έχουν μεγαλύτερη εμπειρία από εμένα και θα σας παρουσιάσω σύντομα ένα σχέδιο. Μία άλλη πρόταση θα μπορούσε να είναι η συμμετοχή αναγνωστών και εργαζομένων στο διοικητικό συμβούλιο. Μπορεί να υπάρχουν και άλλες προτάσεις. Όλες είναι συζητήσιμες.
Ο Φιλελεύθερος μπορεί να βγει άμεσα, μπορεί και λίγο αργότερα. Δεν εξαρτάται μόνο από εμένα. Αν δεν έχουμε τυπογραφείο για να βγούμε, για παράδειγμα, δεν υπάρχει καν θέμα συζήτησης. Το liberal.gr, όμως, υπάρχει και έχει ήδη αργήσει να κάνει όλα αυτά που συζητάμε…
Είναι ανάγκη να αποκατασταθεί η σχέση εμπιστοσύνης του Τύπου με το κοινό. Η Ενημέρωση είναι μία σοβαρή υπόθεση για να την αφήσουμε στα χέρια των trolls. Ο Μαυρίδης και ο όποιος Μαυρίδης είναι υπηρέτης μιας σχέσης, της σχέσης εμπιστοσύνης που περιγράφουμε. Αν δεν υπάρξει αυτή η σχέση, είναι περιττό να συζητάμε για οτιδήποτε άλλο. Τουλάχιστον όχι με όρους που χαρακτηρίζουν μία ελεύθερη και δημοκρατική χώρα.
Θανάσης Μαυρίδης
[email protected]
