Έχουμε φτάσει στα μέσα της χρονιάς, οι οικονομίες «ανοίγουν» αλλά στην πραγματικότητα ο πλανήτης βρίσκεται ακόμη σε vertigo. Έτσι, παρ' ότι οι οικονομίες γυρνούν το κλειδί της μηχανής, τα τοπικά lockdowns αλλά και ο φόβος για δεύτερος κύμα πανδημίας κάνουν τους διεθνείς οργανισμούς, όπως το ΔΝΤ να αναθεωρούν επί τα χείρω τις προβλέψεις τους, αφού η λέξη κλειδί, είναι ακόμη η αβεβαιότητα, δηλώνει στο liberal.gr o Πάνος Τσακλόγλου.
Ειδικά για την ζημιά στον τουρισμό, ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών θεωρεί μάλλον αισιόδοξες τις προχθεσινές προβλέψεις της έκθεσης της ΤτΕ για τις επιπτώσεις που αυτή θα έχει στην οικονομία, ενώ μιλά για την νόθευση του ανταγωνισμού που συνεπάγεται το γεγονός ότι ένα στα τρία δάνεια των επιχειρήσεων του κλάδου είναι "κόκκινα". Εκφράζει επίσης το φόβο για την εξάπλωση της πανδημίας στις αναπτυσσόμενες χώρες, σημειώνει ότι λόγω της μείωσης στην κατανάλωση από τις ανεπτυγμένες, η ζήτηση για πολλές από τις πρώτες ύλες που παράγουν οι πρώτες έχει μειωθεί σημαντικά, γεγονός που αν συνεχιστεί και η κρίση σε αυτές λάβει διαστάσεις, θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε αύξηση των μεταναστευτικών ροών.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Χθες ανακοινώθηκε η λίστα με τις 14 χώρες μέσω των οποίων θα μπορούν να εισέρχονται στη χώρα μας πολίτες στην ΕΕ. Εκτιμάτε ότι αλλάζει τις προσδοκίες για την φετινή πορεία του τουρισμού και άρα για την οικονομία ή όχι;
Δεν νομίζω ότι αλλάζει συγκλονιστικά κάτι. Όλοι αναγνωρίζουν ότι η φετινή χρονιά θα είναι εξαιρετικά δύσκολη για τον τουρισμό. Η αβεβαιότητα είναι πάρα πολύ υψηλή και ακόμα και από τις χώρες για τις οποίες δεν υπάρχουν περιορισμοί κανένας δεν μπορεί να προβλέψει ακόμα, έστω και με μικρή ασφάλεια, πόσοι τουρίστες θα έρθουν στη χώρα μας. Αν σκεφτεί κανείς ότι από τις 14 χώρες λείπουν βασικοί τροφοδότες του ελληνικού τουρισμού, όπως η Βρετανία και η Ρωσία, χώρες με ανερχόμενη παρουσία όπως η Κίνα και οι ΗΠΑ, αλλά και η Τουρκία, η εκτίμηση του Προέδρου του ΣΕΤΕ κου Ρέτσου ότι τα έσοδα του τουρισμού φέτος δεν θα υπερβούν το 20%-25% των περυσινών εσόδων ίσως να μην είναι υπερβολική. Παρότι βρισκόμαστε στις αρχές Ιουλίου, κανείς ακόμη δεν γνωρίζει πόσα ξενοδοχεία τελικά θα ανοίξουν.
Πιθανόν να υπάρξει καλύτερη εικόνα γύρω στα μέσα Ιουλίου, αφού θα έχουν περάσει μερικές εβδομάδες λειτουργίας των περιφερειακών αεροδρομίων. Υπό αυτή την έννοια, οι προχθεσινές προβλέψεις της έκθεσης της ΤτΕ ότι αν μειωθούν κατά 60% τα τουριστικά έσοδα, αυτό μεταφράζεται σε ύφεση 5,3%, ίσως να θεωρηθούν μάλλον αισιόδοξες, δεδομένων και των αρνητικών επιπτώσεων του lockdown σε άλλους τομείς της οικονομίας πέραν του τουρισμού κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους.
- Βλέπουμε πάντως από τα στοιχεία της ΤτΕ ότι 1 στα 3 δάνεια του τουρισμού είναι «κόκκινα». Αν όμως ο τουρισμός είναι η «βαριά» μας βιομηχανίας, αυτό δεν δείχνει ότι η ελληνική οικονομία είναι ακόμη πιο «άρρωστη» από όσο δείχνει; Δεν υποδεικνύει ότι η “βαριά” ελληνική βιομηχανία δεν είναι κτισμένη σε τόσο γερές βάσεις όσο θα θέλαμε να νομίζουμε;
Το πρόβλημα αυτό δεν ήταν άγνωστο στους «παροικούντες την Ιερουσαλήμ». Στον τουρισμό, όπως και σε όλους σχεδόν τους κλάδους της οικονομίας, έχουμε συνύπαρξη υγιών με προβληματικές επιχειρήσεις. Κάποιες από τις τελευταίες ίσως έχουν κάποιες προοπτικές ανάκαμψης – όχι, πάντως, οι περισσότερες. Όμως, η συνύπαρξη των δύο αυτών κατηγοριών επιχειρήσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα νοθεύει τον ανταγωνισμό σε βάρος των υγιών επιχειρήσεων, δεσμεύει κεφάλαια του τραπεζικού τομέα που θα μπορούσαν να διοχετευθούν σε επιχειρήσεις με καλύτερες προοπτικές κερδοφορίας και θετική συμβολή στην ανάκαμψη της οικονομίας. Επομένως, παρά τις αναμενόμενες λόγω πανδημίας καθυστερήσεις, η επίλυση αυτού του προβλήματος δεν πρέπει να καθυστερήσει.
- Στην έκθεση πάντως της ΤτΕ τα σενάρια για την ύφεση είναι χειρότερα απ' ότι οι προβλέψεις του διοικητή της προ μερικών μηνών. Που το αποδίδετε;
Δεν μου κάνει εντύπωση. Το ίδιο συμβαίνει και με τις προβλέψεις των περισσότερων διεθνών οργανισμών, όπως πρόσφατα του ΔΝΤ, τόσο για την φετινή χρονιά, όσο και για την επόμενη. Έχουμε φτάσει στα μέσα της χρονιάς και ακόμα το τοπίο παραμένει θολό, ακριβώς γιατί κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις επιδημιολογικές εξελίξεις. Οι οικονομίες «ανοίγουν», αλλά στην πραγματικότητα, ο πλανήτης βρίσκεται ακόμη σε ένα vertigo.
Ενώ η μία μετά την άλλη οι οικονομίες γυρνούν δειλά το κλειδί της μηχανής, υπάρχουν σενάρια που μιλούν για επάνοδο του lockdown και της καραντίνας, έστω και σε περιορισμένη μορφή, από το φθινόπωρο ή και μέσα στο 2021. Ταυτόχρονα, δεν είναι ξεκάθαρο πότε μπορεί να βρεθεί και να παραχθεί σε μαζική κλίμακα ένα αποτελεσματικό εμβόλιο. Όσο περισσότερο αργήσει αυτή η εξέλιξη, που πολύ την τοποθετούν εντός του 2021, τόσο μεγαλύτερες οι αρνητικές επιπτώσεις την επόμενη χρονιά.
- Σας ανησυχεί η εξάπλωση της πανδημίας στις αναπτυσσόμενες χώρες;
Πράγματι, τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρούμε μία δραματική χειροτέρευση τις κατάστασης ιδίως σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως η Βραζιλία και το Μεξικό, αλλά και σε χώρες της Ασίας και της Αφρικής. Τα συστήματα δημόσιας υγείας τις περισσότερες από αυτές τις χώρες είναι πολύ αδύναμα για να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες που δημιουργεί η πανδημία, ενώ τα συστήματα κοινωνικής προστασίας είναι σχεδόν αδύνατο να αντέξουν τις προκλήσεις ενός lockdown.
Ταυτόχρονα, λόγω της πτώσης της ζήτησης αγαθών στις αναπτυγμένες χώρες, η ζήτηση για πολλές από τις πρώτες ύλες που παράγουν οι αναπτυσσόμενες χώρες έχει μειωθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα αυτές να αντιμετωπίζουν προβλήματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών τους.
Ήδη, πάνω από 90 αναπτυσσόμενες χώρες έχουν προσφύγει στον έκτακτο μηχανισμό για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας που δημιούργησε το ΔΝΤ. Αν η κρίση στις αναπτυσσόμενες χώρες λάβει μεγάλες διαστάσεις, είναι λογικό να αναμένεται αύξηση των μεταναστευτικών ροών προς τις αναπτυγμένες χώρες. Η Ελλάδα θεωρείται από πολλούς μετανάστες η πύλη προς την ΕΕ με αποτέλεσμα, σε τέτοια περίπτωση να αυξηθούν οι σχετικές πιέσεις στη χώρα μας.
