Ως ένα βήμα προς την σωστή κατεύθυνση αν σκεφτεί κανείς ότι μέχρι πρότινος η διαφωνία Βορρά-Νότου έδειχνε αγεφύρωτη, χαρακτηρίζει την χθεσινή απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για ένα μεγάλο πακέτο στήριξης που θα κάνει χρήση του κοινοτικού προϋπολογισμού, ο οικονομολόγος Πάνος Τσακλόγλου, παραθέτοντας ωστόσο και τις ασάφειες που την συνοδεύουν.
“Καταρχήν δεν έχει διευκρινιστεί το μέγεθος της αύξησης του προϋπολογισμού, το ύψος του δανεισμού που θα επιτρέψει αυτή η αύξηση αλλά και αν θα υπάρξει ανακατανομή κονδυλίων από άλλες πολιτικές προς τις πολιτικές ανακούφισης των συνεπειών της πανδημίας – κάτι που, φυσιολογικά, θα προκαλέσει την αντίδραση των θιγομένων χωρών”, σημειώνει ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Εξίσου θετική, όπως λέει, είναι η αναφορά σε ένα νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, ωστόσο ο τρόπος χροήγησης των πόρων του αποτελεί, όπως φαίνεται, ακόμα αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Είναι προφανές ότι το στρατόπεδο του Νότου, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, επιμένει στην παροχή περισσότερων επιχορηγήσεων παρά δανείων στα κράτη-μέλη ώστε να μην διογκωθεί περαιτέρω το χρέος τους.
Εκτιμά πάντως ότι δεν είναι καθόλου βέβαιο πως θα υπάρξει οριστική συμφωνία στις 13 Μαΐου, ενώ ερωτηθείς για την φράση Λανγκάρντ “οι ευρωπαίοι ηγέτες έχουν κάνει πολύ λίγα και υπερβολικά αργά”, απαντά ότι πράγματι μέχρι στιγμής το μεγάλο βάρος αντιμετώπισης της κρίσης το έχουν αναλάβει η ΕΚΤ και οι εθνικές κυβερνήσεις, ελάχιστα πράγματα έχουν γίνει σε επίπεδο ΕΕ.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Πώς θα σχολιάζατε τα όσα αποφάσισε χθες το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο;
Σίγουρα είναι ένα βήμα προς την σωστή κατεύθυνση αν σκεφτεί κανείς ότι μέχρι πρότινος η διαφωνία μεταξύ Βορρά-Νότου έδειχνε αγεφύρωτη. Είναι θετική επίσης η αναφορά σε ένα Ταμείο Ανάκαμψης. Υπάρχουν ωστόσο πολλές ασάφειες και ακόμη η εικόνα δεν είναι ξεκάθαρη.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν απ’ όσα γνωρίζουμε μέχρι τώρα. Καταρχήν, πέραν των 540 εκατομμυρίων που είχαν συμφωνηθεί στο Eurogroup - Πρόγραμμα SURE, παρεμβάσεις Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και δανεισμός μέσω ESM, οι όροι του οποίου δεν είναι ακόμα ξεκάθαροι - φαίνεται ότι πρόκειται για ένα μεγάλο πακέτο τόνωσης της ευρωπαϊκής οικονομίας στον απόηχο της πανδημίας, το οποίο θα κάνει χρήση του 7ετούς κοινοτικού προϋπολογισμού, πιθανότατα ως εγγύηση για δανεισμό κεφαλαίων από τις αγορές, τα οποία εν συνεχεία θα μοιραστούν στις χώρες-μέλη που επλήγησαν.
Γνωρίζουμε ότι ο κοινοτικός προϋπολογισμός ύψους 1 τρις ευρώ θα αυξηθεί, όπως δεσμεύτηκε η επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάινεν, γεγονός που θα επιτρέψει στο εκτελεστικό όργανο της Ε.Ε. να δανειστεί στις αγορές για να χρηματοδοτήσει το Ταμείο Ανάκαμψης.
Κάπου εδώ αρχίζουν οι ασάφειες. Καταρχήν, δεν έχει διευκρινιστεί το μέγεθος της αύξησης του προϋπολογισμού, το ύψος του δανεισμού που θα επιτρέψει αυτή η αύξηση αλλά και αν θα υπάρξει ανακατανομή κονδυλίων από άλλες πολιτικές προς τις πολιτικές ανακούφισης των συνεπειών της πανδημίας – κάτι που, φυσιολογικά, θα προκαλέσει την αντίδραση των θιγομένων χωρών.
Έτερο θέμα αφορά το πιο ακριβώς ποσοστό από τα νέο αυτό πακέτο θα αφορά δάνεια και πιο επιχορηγήσεις, σωστά;
Όντως, το σημείο αυτό δεν είναι ξεκάθαρο. Το ζήτημα του τρόπου χορήγησης των πόρων του νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, μένει να διευκρινισθεί και αποτελεί, όπως φαίνεται, ακόμα αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Είναι προφανές ότι το στρατόπεδο του Νότου, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, επιμένει στην παροχή περισσότερων επιχορηγήσεων παρά δανείων στα κράτη-μέλη ώστε να μην διογκωθεί περαιτέρω το χρέος τους.
Πως σχολιάζετε την αναφορά Λαγκάρντ ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες έχουν κάνει πολύ λίγα και υπερβολικά αργά ; Και άραγε είναι αρκετό το περιθώριο που ανακοίνωσε η επικεφαλής της Κομισιόν, προκειμένου ως τις 13 Μαΐου να έχει επιτευχθεί ένας συμβιβασμός και να έχει βρεθεί η τελική λύση;
Μέχρι στιγμής, το μεγάλο βάρος της αντιμετώπισης της κρίσης που προκλήθηκε από την πανδημία το έχουν αναλάβει η ΕΚΤ και οι εθνικές κυβερνήσεις. Λίγα πράγματα έχουν γίνει σε αμιγώς ευρωπαϊκό επίπεδο εκτός ΕΚΤ. Η ΕΕ είναι, ουσιαστικά, σχεδιασμένη για να παίρνει αποφάσεις με πιο βραδύ τρόπο, αλλά μερικές φορές η καθυστέρηση μπορεί να έχει δραματικές συνέπειες, όπως διαπιστώσαμε και στη διάρκεια της ελληνικής κρίσης. Προσωπικά, δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι θα υπάρξει οριστική συμφωνία στις 13 Μαΐου, αλλά μέχρι στιγμής οι όποιες πιέσεις στα ομόλογα των χωρών του Νότου φαίνεται να αντιμετωπίζονται με επιτυχία με τις παρεμβάσεις της ΕΚΤ. Αυτό δίνει κάποια άνεση χρόνου στις κυβερνήσεις μέχρι να έρθουν σε οριστική συμφωνία αναφορικά με τις αναμενόμενες δράσεις της ΕΕ.
