Οφείλουμε να κατανοήσουμε τι μας διαφοροποιεί από τις άλλες χώρες του κόσμου που έχουν καταφέρει να εξοστρακίσουν από τα πανεπιστήμιά τους πράξεις βίας, εκφοβισμού, τρομοκράτησης προσώπων, παρεμπόδισης των αρμοδίων διοικητικών οργάνων να ασκήσουν τα καθήκοντα τους. Δεν γνωρίζω Πανεπιστήμιο σε καμία χώρα του κόσμου όπου «άγνωστοι», «κουκουλοφόροι», εισέβαλαν οπλισμένοι με σφυριά και λοστούς και προκάλεσαν βανδαλισμούς στο πρυτανικό γραφείο, όπως συνέβη την Παρασκευή στο ΕΜΠ.
Επειδή, δεν είναι η πρώτη φορά που γεγονότα βίας συμβαίνουν σε Ελληνικό Πανεπιστήμιο, έχει ενδιαφέρον να δούμε ποια είναι η στάση της ελληνικής ακαδημαϊκής κοινότητας σε αυτά τα φαινόμενα και αν η ίδια είναι σε θέση να τα διαχειριστεί. Οι φοιτητές, οι διοικητικοί και οι διδάσκοντες, ως συλλογικές οντότητες, απουσιάζουν από την αντιμετώπιση του ζητήματος. Σε ατομικό επίπεδο, οι στάσεις ποικίλουν, συνυπάρχουν η αδιαφορία, η λεκτική καταδίκη και η υποβάθμιση της έκτασης και της σημασίας τους. Μάλιστα, δεν αποκλείεται κάποια εκ των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας να θεωρούν ότι τέτοιου τύπου πράξεις είναι επιτρεπτές στο πλαίσιο της ακαδημαϊκής ελευθερίας. Σε επίπεδο διοικήσεων ιδρυμάτων, οι όποιες προσπάθειες αντιμετώπισης αυτών των φαινομένων, όταν υπάρχουν, εξαντλούνται ορθώς στη πρόληψη. Φαίνεται ότι η ακαδημαϊκή κοινότητα δεν έχει ενιαία στάση και δεν μπορεί από μόνη της να διαχειριστεί αυτά τα φαινόμενα.
Πιθανόν, η παραπάνω σύνθεση στάσεων και απόψεων για το συγκεκριμένο θέμα να είναι παρόμοια και στην ευρύτερη κοινωνία. Η ελληνική οικογένεια μοιάζει να έχει εξαντλήσει το ενδιαφέρον της για το Ελληνικό Πανεπιστήμιο με την είσοδο του παιδιού της σε αυτό. Ενώ η Ελληνική Πολιτεία αντιμετωπίζει το θέμα προσεκτικά και ως δευτερεύον.
Δεν γνωρίζω το λόγο του συμβάντος της 9/10/2020 στο ΕΜΠ. Όποιος όμως και αν είναι ο λόγος, τέτοιου τύπου πράξεις δεν έχουν θέση σε μια δημοκρατική κοινωνία και πολύ περισσότερο στους χώρους ενός ακαδημαϊκού Ιδρύματος. Η ακαδημαϊκή ζωή, διεθνώς, διακρίνεται από εντάσεις και αντιπαραθέσεις, που όμως κινούνται εντός κοινώς αποδεκτού πλαισίου που το οριοθετούν οι αρχές της δημοκρατικής λειτουργίας, του αλληλοσεβασμού των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας και η συναντίληψη ότι το Πανεπιστήμιο είναι χώρος πολιτισμού και φάρος παιδείας για το μέλλον της κοινωνίας που αυτό υπηρετεί. Στο πλαίσιο αυτό καμία παραβατικότητα δεν είναι δημοκρατική πράξη. Το Πανεπιστήμιο με τη στήριξη της Πολιτείας και ολόκληρης της κοινωνίας, οφείλει να εξαλείψει κάθε φαινόμενα παραβατικότητας ή βίας από την ακαδημαϊκή ζωή, ώστε να ενισχυθεί η ακαδημαϊκή ελευθερία και να επιτελέσει ανεμπόδιστα το κρίσιμο έργο του.
* Ο Εμμανουήλ Γιακουμάκης είναι Καθηγητής στο Τμήμα Πληροφορικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ), πρώην πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
