Του Βασίλη Κοψαχείλη*
Ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δεν πιστεύει ούτε στις Ευρωατλαντικές σχέσεις, ούτε στις φιλελεύθερες δομές του πολυσυμμετοχικού διεθνούς συστήματος.
Το «America First» το λέει και το εννοεί, και είναι αποφασισμένος να το επιβάλλει με κάθε κόστος, αλλά πριν το επιβάλλει, θα διασκεδάσει όλους όσους λειτουργούν με έλλειμμα αντίληψης του νέου κόσμου που προσπαθούν να οικοδομήσουν οι ΗΠΑ, η Ρωσία και στο βάθος η Κίνα, και που δεν ξέρουν πώς να προστατέψουν τα δικά τους συμφέροντα σε αυτό το επικίνδυνα αναδυόμενο διεθνές περιβάλλον.
Το ζήτημα βέβαια, δεν είναι τι κάνουν οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα, αλλά περισσότερο τι κάνουμε εμείς - τι κάνει η Ευρώπη - σε ένα κόσμο που φλερτάρει με τον σκοτεινό Μεσαίωνα σε σύγχρονο remake!
Η Στρατηγική Τραμπ
Ο Αμερικανός Πρόεδρος πιστεύει ότι τις τελευταίες τρεις δεκαετίες ο υπόλοιπος κόσμος εκμεταλλεύθηκε τα καλά των ΗΠΑ και ότι κέρδιζαν ζημιώνοντας τις ΗΠΑ και την προοπτική τους. Ανεξάρτητα από το πόσο ευσταθεί ή όχι αυτή η θέση, αυτό πιστεύει ο Αμερικανός Πρόεδρος και είμαστε υποχρεωμένοι να το δούμε πολύ σοβαρά. Ξεχνά προφανώς ο Αμερικανός Πρόεδρος ότι η στρατηγική αστοχία εμπλοκής των ΗΠΑ σε ένα πόλεμο μετά το 2003 στο Ιράκ και η υποστήριξη των Αδελφών Μουσουλμάνων στη Μέση Ανατολή μεταξύ 2011-13, που κόστισαν στους Αμερικανούς φορολογούμενους τρισεκατομμύρια δολάρια, ήταν εμπνεύσματα «Made in USA» και όχι κάποιου «συμμάχου» τους στο φιλελεύθερο κόσμο…
Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι αποφασισμένος να βγάλει τις ΗΠΑ από όλες τις βλαπτικές, κατά τον ίδιο, συμμαχίες και συμφωνίες, αλλά για να το πετύχει και να φαίνεται νομιμοποιημένη η πράξη του, σκοπεύει, από τη μία να χρησιμοποιήσει τους «αντιπάλους» του εναντίον των «συμμάχων» του, και από την άλλη, να αποδομήσει την (εξόχως προβληματική) εικόνα των «συμμάχων» του στο εσωτερικό τους ακροατήριο!
Ο Ντόναλντ Τραμπ, μπορεί να είναι ένας πολιτικός με ατζέντα να πάρει την Αμερική από τη φιλοσοφία δεκαετιών που την έκαναν πραγματικά μεγάλη και να την πάει σε μια άλλη φιλοσοφία που θα την μετατρέψει σε φρούριο (με όποιον βρίσκεται έξω από αυτό να θεωρείται εν δυνάμει εχθρός), αλλά ξέρει πολύ καλά ότι απέναντί του έχει δύο ικανότατους «αντιπάλους» με αυταρχικές δομές, ικανότητες και με τα δικά τους φρούρια, και «συμμάχους» κενούς περιεχομένου που λειτουργούν για χρόνια με βυζαντινισμούς, λογικές αφαίμαξης «σοβιετίας» και πολιτικές «ώριμου φρούτου» στην εναλλαγή τους στην εξουσία.
Ως εκ τούτου, αν εξαιρέσει κανείς τις τρείς νέες αυτοκρατορίες που οικοδομούνται με γοργούς ρυθμούς – τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα – ο υπόλοιπος κόσμος είναι κατακερματισμένος σε σύγχρονα φέουδα, τα οποία θεωρούν ότι παραμένουν ακόμη ισχυρά, μέχρι η Ιστορία να τους αποδείξει πόσο λάθος κάνουν…
Τι είπε ο Αμερικανός Πρόεδρος προχθές στη σύνοδο των G7; «Κακώς διώξατε το 2014 τη Ρωσία από τους G7(8), δικαιωματικά ανήκει στο γκρουπ και πρέπει να επιστρέψει».
Δεν ασχολήθηκε δηλαδή με τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους επήλθε το διαζύγιο G7(8) – Ρωσίας, με τα όσα έκανε η Ρωσία στην Ουκρανία, αλλά με το πώς θα δημιουργήσει εντυπώσεις ώστε να αναγκάσει σε απολογητική στάση και έτσι να διασκεδάσει τους «συμμάχους» του στο γκρουπ, αφού έτσι και αλλιώς δεν είχε σκοπό να πάει στη Σύνοδο περιμένοντας να βγει κάτι ουσιαστικό από τη συνάντηση.
Χρειαζόμαστε ισχυρή ΕΕ περισσότερο από ποτέ…
Η Αμερική γνωρίζει καλά τις αδυναμίες των ισχυρών Ευρωπαϊκών κρατών. Δυστυχώς, τα Ευρωπαϊκά κράτη απέτυχαν να πείσουν ότι μπορούν να κάνουν υπέρβαση του βαθιά εθνικιστικού τους παρελθόντος και να οικοδομήσουν τον «άλλο πόλο» – μία ισχυρή ΕΕ των εθνών της Ευρώπης – στο παγκόσμιο σύστημα.
Ακριβώς λόγω της ιστορίας της, η Ευρώπη είναι η μόνη που μπορούσε να αντιτάξει τη λογική του «κοσμοπολιτισμού» απέναντι στην ισοπεδωτική Αμερικανική αντίληψη της παγκοσμιοποίησης. Και λόγω αυτής της ιστορικής παρακαταθήκης, οι συνειδητοί Ευρωπαίοι πιστεύαμε (αφελώς…) ότι μπορεί να οικοδομηθεί μια ισχυρή ΕΕ των εθνών της Ευρώπης. Οι διαφορετικότητες, δηλαδή, της Ευρώπης να συγκλίνουν και να ενισχύσουν ένα κοινό Ευρωπαϊκό συμφέρον και όχι το αντίθετο, η ΕΕ να γίνει όχημα υπηρέτησης κυρίαρχων εθνικών συμφερόντων, κάτι που αποδείχθηκε με την Αμερικανική παγίδα προς τη Γερμανία το 2009, με τα ενεργειακά συμφέροντα το 2014, και με την προσφυγική κρίση του 2015.
Σήμερα, τα ισχυρά Ευρωπαϊκά κράτη διαγωνίζονται μεταξύ τους ποιος θα πυροβολήσει καλύτερα τα πόδια του.
Σε διεθνές επίπεδο, χρησιμοποιούν το όχημα ΕΕ για να επιβάλλουν τα εθνικά τους συμφέροντα, αδιαφορώντας για την κοινή Ευρωπαϊκή προοπτική.
Σε ενδοευρωπαϊκό επίπεδο, αντί να χρησιμοποιούν τα πλεονεκτήματα και τη σημαντικότατη δουλειά που έχει κάνει η ΕΕ στην προστασία του περιβάλλοντος, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στον πολιτισμό, στην κοινωνική πρόνοια και σε άλλους τομείς, προκειμένου να αποκτήσουν ουσιαστικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα απέναντι στις λογικές προστατευτισμού των «αντιπάλων» τους, χρησιμοποιούν αυτά τα Ευρωπαϊκά κεκτημένα ως μοχλούς σοβιετικού τύπου αφαίμαξης των ίδιων των πολιτών της Ευρώπης! Αποδομούν στη συνείδηση των Ευρωπαίων πολιτών την ουσιαστική αναγκαιότητα της ΕΕ!
Θα φτάσουμε με αυτές τις λογικές και πρακτικές να αυτοακυρώσουμε την δυναμική της ΕΕ στα παγκόσμια πράγματα και να υποβιβάσουμε τα Ευρωπαϊκά κράτη σε φέουδα, που αλήθεια, πως θα ανταγωνιστούν άραγε τις νέες αυτοκρατορίες που οικοδομούνται; Γιατί απέναντι στις νέες αυτοκρατορίες των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Κίνας, τα κράτη της Ευρώπης θα φαντάζουν μικρομέγαλα φέουδα, βορά στις διαθέσεις των αυτοκρατοριών.
Τα όσα συνέβησαν μεταξύ Ευρωπαίων και Αμερικανών στο ΝΑΤΟ και όσα έγιναν στην τελευταία σύνοδο των G7 είναι τρανταχτά δείγματα ότι, αν η Ευρώπη θέλει να επιβιώσει, πρέπει να ξαναδεί το κοινό της οικοδόμημα από μηδενική βάση, να αλλάξει ριζικά τους περιορισμένης ευθύνης και ικανότητας εκπροσώπους της στις Βρυξέλλες, και να εκφράσει γρήγορα ένα κοινό Ευρωπαϊκό συμφέρον ως απάντηση σε αυτό που κομίζουν (άραγε συνεννοημένες…) οι τρείς ανερχόμενες αυτοκρατορίες της εποχής μας.
Αν δεν συμβεί αυτό μέσα στην επόμενη διετία, οι Ευρωπαίοι πολίτες να ετοιμαστούν για ένα πολύ σκληρό νέο Μεσαίωνα τις ερχόμενες δεκαετίες…
* Ο κ. Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος, Γεωστρατηγικός Αναλυτής.
