Της Εύας Στάμου
Η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, θεσπίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη το 1992 με σκοπό την κατανόηση και εδραίωση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία καθώς και την ομαλή ένταξη και δραστηριοποίησή τους σε όλους τους τομείς της ζωής: κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, πολιτισμικό.
Μέχρι και μία δεκαετία πριν οι περισσότερες φιλοσοφικές και πολιτικές συζητήσεις για την ευημερία των ατόμων με αναπηρία αντιμετώπιζαν την αναπηρία σαν μια μορφή ασθένειας ή κακής υγείας που δυσκόλευε την ευζωία τους και δημιουργούσε προβλήματα -κοινωνικά, οικονομικά, διαπροσωπικών σχέσεων - τόσο στο ανάπηρο άτομο, όσο και στους οικείους του, ειδικά αν είχαν αναλάβει τη φροντίδα του.
Ο διαχωρισμός αναπηρίας και ασθένειας που επιχειρείται τα τελευταία χρόνια παρέχει τη βάση και για τον διαχωρισμό των ιατρικών χαρακτηριστικών της αναπηρίας από τα κοινωνικώς κατασκευασμένα γνωρίσματα που αποδίδονται στα ανάπηρα άτομα. Σταδιακά οδηγούμαστε στην αποδόμηση ευρέως διαδεδομένων στερεοτύπων που θέλουν τα άτομα με αναπηρία ανίκανα να δημιουργήσουν ικανοποιητικές φιλικές και ερωτικές σχέσεις ή να φτιάξουν την δική τους οικογένεια.
Ως κοινωνία έχουμε αρχίσει πλέον να κατανοούμε ότι οι λόγοι που άτομα με αναπηρία φαίνεται συχνά πως δεν νιώθουν ικανοποιημένα από την καθημερινότητά τους ή παραπονούνται για τη χαμηλή ποιότητα ζωής τους οφείλεται σε μικρότερο βαθμό σε εγγενή χαρακτηριστικά της κατάστασής τους και περισσότερο σε εξωγενείς παράγοντες: επαγγελματικές διακρίσεις εις βάρος τους, φοβίες, ρατσισμό και κοινωνικό αποκλεισμό.
Σε μια ιδανική κοινωνία η αναπηρία δεν θα αποτελούσε παρά ένα ουδέτερο χαρακτηριστικό, ακριβώς όπως θα έπρεπε να ισχύει για τη φυλή και το φύλο, και σίγουρα δεν θα καθόριζε την επαγγελματική ανέλιξη και τις ευκαιρίες του ατόμου να δραστηριοποιηθεί σε οποιονδήποτε τομέα.
Άλλωστε, οι όροι 'αναπηρία' και 'ειδικές ανάγκες' ήταν εν πολλοίς άγνωστοι έως τον 19ο αιώνα όπου οι περισσότεροι επιστήμονες χρησιμοποιούσαν τους έντονα χρωματισμένους όρους 'φυσιολογικό' και 'ανώμαλο' για κάθε είδους παρέκκλιση -σωματική ή πνευματική- από τον μέσο όρο.
Στις μέρες μας, οι κοινωνικές επιστήμες και η φιλοσοφία σαφώς αποφεύγουν τέτοιους είδους παρωχημένη ορολογία και εξετάζουν κατά πόσον οι κατηγοριοποιήσεις του παρελθόντος βασίζονταν στη βιολογία ή ήταν κοινωνικά κατασκευασμένες και πήγαζαν σε μεγάλο βαθμό από κοινώς διαδεδομένες προκαταλήψεις που οδηγούσαν με την σειρά τους στην διατήρηση των κοινωνικών διακρίσεων και του στίγματος που ακόμα και σήμερα δυσκολεύονται σε κάποιες περιπτώσεις να αποτινάξουν τα άτομα με αναπηρίες.
Η ευαισθητοποίηση των πολιτικών φορέων αλλά και η εκπαίδευση των απλών πολιτών που συχνά αγνοούν ή αδιαφορούν για τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζουν άτομα με σωματική κυρίως αναπηρία που κινούνται στις γειτονιές των μεγαλουπόλεων της χώρας μας θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα κάθε πολιτικού προγράμματος που διατείνεται ότι στηρίζει την ισονομία και προστατεύει την αυτονομία όλων των μελών της κοινωνίας.
Share
