Το 1987 συμπληρώθηκαν 40 χρόνια από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Ως διευθυντής του φιλελεύθερου περιοδικού Εποπτεία τότε, επιμελήθηκα ειδικού τεύχους με τίτλο «40 αιώνες Εβραίοι, 40 χρόνια Ισραήλ».
Μετά την έκδοση, συναντήθηκα με τον αντιπρόσωπο του Ισραήλ Μωσέ Γκιλμπόα, ο οποίος εξεπλάγη που ούτε ήμουν Εβραίος ούτε είχα στήριξη από ισραηλινούς για μια τόσο σπουδαία έκδοση. Τότε άρχισε μια φιλική επικοινωνία μεταξύ μας, που κατέληξε να μπω κι εγώ στους ανθρώπους που προωθούσαν την αναγνώριση από την Ελλάδα του Ισραήλ de jure ως ανεξάρτητου κράτους. Πέρασαν λίγα χρόνια και η κυβέρνηση του Ισραήλ κάλεσε εμένα και τη σύζυγό μου Ζηνοβία για επίσημη επίσκεψη στη χώρα. Δεν ήταν η πρώτη φορά που θα πατούσαμε τα χώματα της χώρας της Βίβλου, αλλά αφού ήταν επίσημο ταξίδι, παρακάλεσα να έχω συνάντηση με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ανερχόμενο τότε αστέρι και ειδικό σε θέματα γεωπολιτικής. Τον θεωρούσαν σκληρό, και ίσως ήταν, δεδομένου ότι είχε χάσει τον αδελφό του στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας.
Μας δέχθηκε στο απλό γραφείο του στην Ιερουσαλήμ. Μας εντυπωσίασε η ευγένειά του και ο ευθύς του λόγος. Του είπα πως με ανησυχία παρατηρώ την διαρκώς αυξανόμενη αντισημιτική στάση στην Ευρώπη. Μου απάντησε ότι δεν υπάρχει αυξητική τάση. Αυτή η στάση των Ευρωπαίων κρατάει εδώ και αιώνες. Με τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, ορισμένες χώρες όπως η Γερμανία και η Ιταλία τσουρουφλίστηκαν και δεν τολμούν σήμερα (τόνισε το today) να κάνουν εκδηλώσεις και να συζητήσουν τον αφανισμό των Εβραίων. Στην Αγγλία ο αντισημιτισμός είναι ελεύθερος, επειδή κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει γι αυτό τους Άγγλους, και δεν έχουν ενοχές για το μίσος προς τους Εβραίους. Αυτό θα γενικευθεί σε όλη την Ευρώπη, με ειδοποίησε, το αργότερο σε μια-δυο γενιές.
Πότε θα σταματήσει αυτό; Ρώτησα. Τι πρέπει να κάνουμε για να σταματήσει; Μη σας τρομάζει το φαινόμενο, με καθησύχασε. Και οι Εβραίοι το έχουν αυτό. Είναι ανάγκη να αντιμετωπίζουμε κάθε απειλή εναντίον της ταυτότητάς μας ως λαού και ως παράδοσης να κατασκευάζουμε έναν εχθρό. Στους Εβραίους, σε εμάς (πρόσθεσε), αυτό το ρόλο κρατάει ένας τράγος (ο αποδιοπομπαίος). Βέβαια, συνέχισε, στο Γιομ Κιπούρ τα βάζουμε μ ΄έναν τράγο και δεν φτιάχνουμε Άουσβιτς εναντίον συνανθρώπων μας. Αλλά, η τάση των λαών είναι σταθερά η ίδια.
Και οι αρχαίοι Έλληνες είχαν τελετές καθαρμών, είπα, αλλά όμως, θα ήταν δικαιολογημένο να περιμένουμε ότι στον αιώνα μας η πολιτική θα γινόταν με άλλα μέσα. Τι ισχύ μπορεί να έχει ο αντισημιτισμός τώρα που έχει αποδειχθεί ο υπέρτερος λόγος της γεωπολιτικής;
Με κοίταξε, στάθηκε σκεπτόμενος και μου απάντησε αργά : Μη παρασύρεστε. Και σήμερα και αύριο η πολιτική δεν θα υπακούει σε γεωπολιτικά κριτήρια. Σε συμφέροντα ναι, σε άμεσα οφέλη ναι, αλλά τα γεωπολιτικά κριτήρια θα αφεθούν σε διανοούμενους της πολιτικής. Αν λαμβάνονταν υπ όψιν αυτά, θα έπρεπε από τον 9ο αιώνα να είμαστε Έλληνες και Εβραίοι ένας ακλόνητος άξονας. Γιατί; Διότι και οι δύο λαοί έχουμε ακριβώς τον ίδιο εχθρό, τον ίδιον εισβολέα να μας απειλεί. Αλλά βεβαίως δεν συμβαίνει αυτό.
Κι όμως, τόλμησα να επιμείνω. Εξακολουθώ να ελπίζω στην επικράτηση της λογικής. Μα λοιπόν, μου απάντησε αμέσως. Δεν βλέπετε ότι για όλη τη Δύση ο Εβραίος θα μείνει η ενσάρκωση της απειλής; Χρειάζεστε τον Εβραίο για τον ίδιο λόγο που στον Μεσαίωνα χρειάζονταν τον διάβολο για να εξηγήσουν το γιατί οι συμφορές. Είστε διανοούμενος και δεν βλέπετε ότι η πολιτική ζωή ξεψυχάει; Δεν βλέπετε ότι η τρομοκρατία είναι ο μόνος τρόπος πολιτικής αντίδρασης πλέον; Σταθερά θα περάσουμε στην κατάσταση να έχουμε ένα και μόνο πολιτικό δίπολο : Τρομοκρατία εναντίον κράτους. Οι ιδέες δεν μπορούν πια να εκφράσουν δυναμική. Όλο και περισσότερο θα έχετε μπροστά σας τη μέθοδο του Ισλάμ: τρομοκρατία. Στη λογική σας, στη δημοκρατία, στην πάλη των ιδεών, θα απαντούν οι βόμβες.
Βγήκαμε από το γραφείο του και η Ζηνοβία με ρώτησε πως νιώθω. «Το δυστύχημα», απάντησα, «είναι πως έχει δίκιο».
* Ο Παναγιώτης Δρακόπουλος είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας
