Η άρνηση της πραγματικότητας είναι το πρώτο στάδιο. Το επόμενο στάδιο είναι η υποκατάστασή της από τους ευσεβείς πόθους. Είναι ανθρώπινο ο απελπισμένος από κάπου να πρέπει να πιαστεί και, πολύ λογικά, προσχωρεί στο δόγμα «αν δεν μας αρέσει η πραγματικότητα τόσο το χειρότερο γι' αυτήν». Βέβαια, η κατάληξη αυτής της παρανοϊκής πορείας είναι γνωστή. Πάντα στο τέλος οι ευσεβείς πόθοι εξαερώνονται μπροστά στην αμείλικτη πραγματικότητα.
Αυτές τις σκέψεις κάνω όταν διαβάζω βαθυστόχαστες αναλύσεις πως η κυβέρνηση και ο Κυριάκος Μητσοτάκης έφτασαν στο σημείο «της μη επιστροφής». Δηλαδή μπήκαν σε μια τροχιά αμετάκλητης πτώσης. Προσπαθώ να βρω τα στοιχεία πάνω στα οποία βασίζεται αυτή η εκτίμηση τους και ειλικρινά δεν βρίσκω ούτε ένα. Είναι αυτό που έγραψα στην αρχή. Κάνουν τις επιθυμίες τους πραγματικότητα.
Εννοείται πως ο ασφαλέστερος δείκτης του πολιτικού κλίματος και του συσχετισμού δυνάμεων είναι οι δημοσκοπήσεις. Όποιος έχει ανακαλύψει κάποιον άλλον τρόπο, ας τον καταθέσει. Μέχρι τότε αυτές είναι τα μόνα εργαλεία που διαθέτουμε για να αναλύσουμε την πολιτική κατάσταση. Η λεγόμενη αίσθηση που έχει ο καθένας μας για την περιρρέουσα ατμόσφαιρα είναι εντελώς υποκειμενική, γιατί την διαμορφώνουμε επισημαίνοντας στοιχεία που εξυπηρετούν τις επιθυμίες μας. Είμαστε προκατειλημμένοι.
Μέσα σε δύο ημέρες τρεις δημοσκοπήσεις είδαν το φως της δημοσιότητας. Της GPO, της Interview και της Pro-rata. Και οι τρεις καταγράφουν μια πτώση της κυβέρνησης από 1.5-2%. Δεν μπορεί να είναι τυχαίο ούτε «πετσωμένο», καθώς η μια εταιρεία συνεργάζεται με εφημερίδα προσκείμενη στην αξιωματική αντιπολίτευση.
Το ενδιαφέρον στοιχείο δεν είναι πως η διαφορά με τον ΣΥΡΙΖΑ έπεσε κατά το ποσοστό της πτώσης της κυβέρνησης -δηλαδή η αξιωματική αντιπολίτευση δεν καρπώνεται απολύτως τίποτα- αλλά πως αυτή η οριακή πτώση καταγράφεται μετά από 26 μήνες διακυβέρνησης. Δεν υπεισέρχομαι σε άλλα ευρήματα των δημοσκοπήσεων, όπως οι δημοτικότητες των Μητσοτάκη και Τσίπρα. Παραμένω στο γεγονός πως η απώλεια των 1,5-2 μονάδων παρατηρείται σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο για τη Νέα Δημοκρατία.
Για να υπάρχει εικόνα ανεπανόρθωτης φθοράς και βεβαιότητα πως μια κυβέρνηση έφτασε στο σημείο «μη επιστροφής», θα πρέπει να λειτουργήσουν σωρευτικά οι εξής παράγοντες:
1. Η κυβέρνηση έχει εξαντλήσει όλα τα πολιτικά εργαλεία της και αρκείται σε μια διαχείριση «εξερχομένων - εισερχομένων». Ό,τι κάνει στρέφεται τελικά σε βάρος της.
2. Έχει αποσταθεροποιηθεί η εθνική οικονομία ή συνέβη μια εθνική καταστροφή. Δεν υπάρχει ποτέ κατάρρευση μιας κυβέρνησης, όταν έχει μπροστά της ευοίωνες οικονομικές εξελίξεις. Όταν οι πολίτες ελπίζουν. Όταν οι μεγάλοι οικονομικοί παράγοντες προσδοκούν να συμμετάσχουν στη διαδικασία της ανάπτυξης.
3. Έχει απέναντι της μια εύρωστη αντιπολίτευση, με πειστική εναλλακτική πρόταση και αξιόπιστο σχέδιο.
4. Όταν έχει απολέσει τα διεθνή στηρίγματα της. Όταν ο διεθνής παράγοντας διαπιστώνει πως συζητεί με μια αδύναμη κυβέρνηση, που απέρχεται. Περιμένει να ολοκληρώσει τις συζητήσεις με την επόμενη.
5. Όταν μπροστά σε μια τέτοια κατάσταση πρωτοκλασάτα στελέχη αρχίζουν να αμφισβητούν την ηγεσία και λαμβάνουν θέσεις για την επόμενη ημέρα.
Παρέθεσα πέντε στοιχεία που θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά για να πούμε πως άρχισε η κατάρρευση μιας κυβέρνησης. Το αν, όντως, σήμερα συντρέχουν, το αφήνω στην κρίση του αναγνώστη.
