Καθημερινά στη δουλειά μας, διαβάζουμε για προβλέψεις και εκτιμήσεις, οικονομικών μεγεθών και δεικτών, που προέρχονται από διάφορες πηγές. Παράλληλα με τα ιστορικά μεγέθη και τα τρέχοντα δεδομένα, που δίνουν μια εικόνα για το χτες και για το σήμερα, είναι αναγκαίο να μελετάμε αυτό που έρχεται και φυσικά όχι μέσα από μια μαγική γυάλα.
Έτσι, ενημερωνόμαστε από τις τιμές στόχους που θέτουν οι επενδυτικοί οίκοι για τις μετοχές, μέχρι τις προβλέψεις των ναύλων στον χώρο της ναυτιλίας. Από τις εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό, μέχρι τις προβλέψεις για τη ανεργία. Από τις βαθμολογίες των οίκων αξιολόγησης για την οικονομία μιας χώρας, μέχρι την ανάλυση του ρυθμού των εξαγωγών της. Διότι μόνο μέσω της πρόβλεψης, είναι δυνατός ο σχεδιασμός της στρατηγικής μιας επιχείρησης και μιας κυβέρνησης. Αρκετές από τις προβλέψεις και τις εκτιμήσεις που δημοσιεύονται, είναι συχνά αλληλοσυγκρουόμενες αλλά και πάλι έχουν την αξία τους.
Μέχρι πρότινος, όλοι απασχολούντο στην χώρα μας με τα μοντέλα προβολής των στοιχείων της πανδημίας, με αναφορές σε στατιστικά μοντέλα, σε λογαριθμικά γραφήματα, στο Ro και διάφορα άλλα. Η χώρα γέμισε ξαφνικά με στατιστικολόγους, με μαθηματικούς και με επιδημιολόγους, με την ίδια ταχύτητα που παλαιότερα γέμιζε με σεισμολόγους, με γεωλόγους, γεωστρατηγικούς εμπειρογνώμονες, με γεωπολιτικούς αναλυτές, με μηχανικούς άντλησης πετρελαίου, με ειδικούς για την μετανάστευση και πάει λέγοντας.
Από την περασμένη εβδομάδα τα πράγματα άλλαξαν. Όπως όλα τα πάρκα και οι παραλίες γέμισαν ξαφνικά με αθλητές, έτσι όλη η χώρα κατακλύστηκε από “υφεσιολόγους”. Από ανθρώπους που προβαίνουν σε εκτιμήσεις για το μέγεθος της ύφεσης και τη χρονική της διάρκεια, σχολιάζοντας τις αναλύσεις των εγχώριων ινστιτούτων και κέντρων, των κυβερνητικών αξιωματούχων, των μεγάλων επενδυτικών οίκων, των διεθνών οργανισμών, των κεντρικών τραπεζών και των ευρωπαϊκών θεσμών.
Είναι γεγονός ότι οι αρχικές εκτιμήσεις των κυβερνητικών αξιωματούχων για οριακή ανάπτυξη, ακολούθως για μηδενική ανάπτυξη και τέλος για οριακή ύφεση, όχι μόνο δεν εφησύχασαν την αγορά, αλλά αντιθέτως την προβλημάτισαν και την προβληματίζουν ακόμα. Το ίδιο και οι πρώτες εκτιμήσεις που παρουσιάστηκαν από εγχώριους οργανισμούς και κέντρα μελετών. Το ιδιαίτερο βάρος του τουρισμού, στην διαμόρφωση του εγχώριου Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, αποτελεί έναν δύσκολο και κομβικό παράγοντα για τον ακριβή υπολογισμό του τελικού ποσοστού της ύφεσης.
Φυσικά και έχει σημασία το πόσο θα είναι η ύφεση, ανάμεσα στο -5% και στο -9% που εκτιμά το ΙΟΒΕ, ή στο -16,8% που υποστηρίζει η UniCredit, ή στο -10% που εκτιμά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ή κάπου ανάμεσα στο -8% και στο -16% που προβλέπει η Nordea Asset Management.
Όπως αντιλαμβανόμαστε από τις ανωτέρω εκτιμήσεις, η ζημιά για τη χώρα θα είναι σημαντική. Τίποτα δεν θα μείνει ανεπηρέαστο. Το πως θα χρηματοδοτηθεί η κρίση, είναι σχετικά γνωστό. Δεν θα υπάρχει μόνο πρόσβαση σε εύκολο και φτηνό χρήμα, μέσω των LTROs και των TLTROs της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζες, προς τον εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Θα υπάρχει και χρήμα με βαρύ κόστος, όπως φάνηκε από την χθεσινή έκδοση Δημοσίου Χρέους. Θα υπάρχει και χρήμα, που θα πρασχεθεί κάτω από προϋποθέσεις και δεσμεύσεις. Και πιθανότατα θα υπάρξουν συμβιβασμοί και διευθετήσεις, εντός της Ευρωπαϊκής οικογένειας. Το κόστος κάλυψης των νέων υποχρεώσεων, θα είναι σίγουρα μεγάλο. Καλό θα είναι να γνωρίζουμε όλοι μας, την αλήθεια, να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλο μας και να μην φοβόμαστε να αντικρύζουμε την πραγματικότητα
Στην ζωή δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Και επιτρέψτε μου να πω, ότι το κόστος υπέρβασης της κρίσης εκπεφρασμένο σε χρήμα, είναι η μια πλευρά του νομίσματος. Η άλλη, είναι το κόστος υπέρβασης της κρίσης, εκπεφρασμένο στις δύσκολες και ριζικές αλλαγές, που πρέπει αναγκαστικά και χωρίς περιθώριο αναβολής, να γίνουν στον τρόπο λειτουργίας του κράτους, της κοινωνίας και της οικονομίας.
Εάν ζούσε ο Μάρκος Αυρήλιος, που πίστευε ακράδαντα σε αυτά που δίδασκε ο Ζήνων στους μαθητές του, θα μας θύμιζε ότι “το πιο επικερδές ταξίδι μου, άρχισε τη ημέρα που ναυάγησα και έχασα όλη τη περιουσία μου”. Ο ίδιος, συχνά αναφερόταν στον Επίκουρο, κατά τη διάρκεια του βραδινού διαλογισμού του και ρωτούσε τον εαυτό του και τους γύρω του:
Τι έκανες άσχημα; Επέτρεψες στον εαυτό σου να κυριευθεί από παράλογους φόβους ή επιθυμίες; Ενήργησες άσχημα ή ενέδωσες σε παράλογες σκέψεις;
Τι έκανες καλά; Σημείωσες πρόοδο, ενεργώντας με σύνεση και σοφία;
Τι θα μπορούσες να κάνεις διαφορετικά; Παρέλειψες κάποιες ευκαιρίες άσκησης της αρετής και της δύναμης του χαρακτήρα; Πως θα μπορούσες να είχες χειριστεί καλύτερα τα πράγματα;
Η ζημιά είναι δεδομένη. Ο τρόπος απεγκλωβισμού από την κρίση είναι το ζητούμενο. Τα ερωτήματα του Επίκουρου, είναι επίκαιρα. Η απάντηση τους απαιτεί αντίληψη, σοβαρότητα και δουλειά.
* Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών
** Αποποίηση Ευθύνης: Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές
