Του Αντώνη Λαμπρινίδη*
Στη φωτιά των Κυθήρων παρατηρήθηκε ένας από τους πλέον ανεπαρκείς επιχειρησιακούς συντονισμούς των τελευταίων ετών. Ανεπάρκεια διοικητική, επιχειρησιακή και συντονιστική, που είχε ως αποτέλεσμα οι αληθινοί ήρωες της υπόθεσης, δηλαδή οι απλοί πυροσβέστες, να μην γνωρίζουν με σαφήνεια τί εντολές έπρεπε να εκτελέσουν. Άπειρα τα περιστατικά και οι μαρτυρίες με τη φωτιά να καίει και τους πυροσβέστες να μην επεμβαίνουν γιατί «είχαν άλλες εντολές». Το κορυφαίο λάθος όλων έγινε το Σάββατο 5/8, όταν – ενώ η φωτιά είχε τεθεί υπό πλήρη έλεγχο – οι αρμόδιοι της Π.Υ. εκτίμησαν ότι το πρόβλημα πέρασε, με αποτέλεσμα λίγο μετά να γίνουν οι γνωστές αναζωπυρώσεις και να ζήσουν τα Κύθηρα την κόλαση του Δάντη. Χωρίς επαρκή εναέρια μέσα (το κρίσιμο εκείνο Σάββατο), τα μέτωπα πολλαπλασιάζονταν σε δευτερόλεπτα, με αποτέλεσμα ακόμα και 1000 πυροσβέστες να ήταν στα Κύθηρα, η κατάσταση να γίνει ανεξέλεγκτη. Χρέος της Π.Υ. είναι να σβήνει τις φωτιές εν τη γενέσει τους. Εάν η φωτιά ξεφύγει, τότε απλά καθόμαστε και κλαίμε πάνω από τις στάχτες. Είναι ανεπίτρεπτο να προσπαθεί η Π.Υ. να επιρρίψει στις τοπικές αρχές έστω και την παραμικρή ευθύνη για τα όσα συνέβησαν στα Κύθηρα. Η φωτιά αυτή μας έμαθε πολλά. Ας δούμε τι:
- Μας έμαθε ότι όταν ο Υπαρχηγός Επιχειρήσεων της Π.Υ. (ο νούμερο 2 του Σώματος) μεταβαίνει σε ένα μέρος για μια φωτιά, δεν το θεωρεί απαραίτητο να επικοινωνήσει αμέσως με τον Δήμαρχο του νησιού, ώστε τουλάχιστον να συνεννοηθούν για κάποια πράγματα. Ο Δήμαρχος αναζητούσε εναγωνίως το κινητό του Υπαρχηγού (και απόλυτου υπεύθυνου της επιχείρησης) αλλά δεν του το έδιναν «γιατί δεν είχαν σχετική εντολή».
- Μας έμαθε ότι οι Δήμαρχοι (κατά την άποψη της Π.Υ.) δεν πρέπει να λείπουν ποτέ από τον τόπο τους, διότι αν π.χ. ξεσπάσει μια φωτιά ή γίνει μια πλημμύρα, το Συντονιστικό Τοπικό Όργανο αδυνατεί να συνέλθει. Απορούμε ειλικρινά με την άποψη αυτή. Όταν ένας Δήμαρχος λείπει από το Δήμο του (για οποιονδήποτε λόγο υπηρεσιακό ή προσωπικό), έχει νόμιμο αναπληρωτή, τον αρμόδιο Αντιδήμαρχο. Κατά την 1η ημέρα της φωτιάς που ο Δήμαρχος ήταν στην Αθήνα, ο αρμόδιος Αντιδήμαρχος κ. Κομηνός βρισκόταν διαρκώς στην πρώτη γραμμή των μετώπων και εκτέλεσε όλες τις εντολές που του δόθηκαν από την Π.Υ. Αν ο κ. Υπαρχηγός ήθελε τη σύγκληση του Σ.Τ.Ο. θα μπορούσε να τη ζητήσει από τον αρμόδιο Αντιδήμαρχο οποιαδήποτε στιγμή, εν γνώσει του όμως ότι σχεδόν όλα τα μέλη του Σ.Τ.Ο. προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τη φωτιά. Αλίμονο σε μια πυροσβεστική που περιμένει τον εκάστοτε Δήμαρχο για να συντονίσει την επιχείρηση κατάσβεσης μιας τέτοιας έκτασης φωτιάς! Δεν είναι αυτός ο ρόλος των Δημάρχων στις φωτιές, οι Δήμοι εκτελούν εντολές (εάν μπορούν) και δεν δίνουν. Αλίμονο στον Υπαρχηγό Επιχειρήσεων του Σώματος που δεν μπορεί να εκτιμήσει σωστά μια φωτιά με αποτέλεσμα να καίγεται ένα ολόκληρο νησί επί 4 μέρες. Τα Σ.Τ.Ο. δεν σβήνουν φωτιές κύριοι της Πυροσβεστικής. Ό,τι ζήτησε η Π.Υ. από την τοπική κοινωνία, το είχε. Νερό, εθελοντές, ιδιωτικά βυτία, μηχανήματα έργου, πλήρη σίτιση σε 300 πυροσβέστες επί σχεδόν 1 εβδομάδα, καύσιμα, το τζιπ του Δήμου και πολλά άλλα. Παρασχέθηκαν όλα από το Δήμο, από ιδιώτες, από την Εγχώριο Περιουσία και χωρίς καθυστέρηση. Το βεβαιώνουν και το πιστοποιούν εκατοντάδες Κυθήριοι. Τα υπόλοιπα είναι προφάσεις εν αμαρτίαις.
- Μας έμαθε ότι ολόκληρη Π.Υ., που πληρώνεται από τους Έλληνες πολίτες για να σβήνει φωτιές, όταν τα βρίσκει δύσκολα και λαθεύει διαρκώς, τότε βρίσκει το εύκολο θύμα που δεν είναι άλλο από τους Δημάρχους και τις τοπικές αρχές. Πόσο ανόητος μπορεί να είναι κάποιος για να τολμά να μέμφεται έναν από τους μικρότερους νησιωτικούς δήμους στη Χώρα (με μόλις 2 υδροφόρες και 20 άτομα προσωπικό) για μια ανεπάρκεια που αποτελεί αποκλειστική ευθύνη του κεντρικού Κράτους; Πόσο αισχρό είναι να υπάρχουν πολιτικές ηγεσίες που τολμούν να επιρρίψουν έστω και την παραμικρή ευθύνη στις τοπικές αρχές, κλείνοντας προκλητικά τα μάτια τους σε τραγικές επιχειρησιακές ανεπάρκειες των ανωτάτων του Σώματος; Ο Δήμος Κυθήρων όχι απλά στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων, αλλά το ξεπέρασε κατά πολύ: σε ένα νησί με 45 γεωτρήσεις, 500χλμ ασύνδετο και παλιό δίκτυο ύδρευσης που υδροδοτεί 75 οικισμούς, κατάφερε να παρέχει διαρκώς νερό στα πυροσβεστικά οχήματα και στις ιδιωτικές υδροφόρες που τα υδροδοτούσαν γιατί εδώ και 2 χρόνια είχε προνοήσει να τοποθετήσει δεκάδες καινούργιους κρουνούς και σημεία υδροληψίας σε όλο το νησί. Μια ενέργεια προφητική που ήταν εν γνώσει της Π.Υ. και προσωπικά του Αρχιπυράρχου κ. Λαρέζου (της Π.Π.Δ.Πελοποννήσου) ο οποίος επισκέφθηκε τα Κύθηρα στις 18/5/2017 και ενημερώθηκε αναλυτικά για όλες τις δράσεις πολιτικής προστασίας του Δήμου, δίνοντας μάλιστα και δημόσια τα συγχαρητήριά του! Κατάφερε ο Δήμος των Κυθήρων να εξοπλίσει άψογα τους ελάχιστους πιστοποιημένους εθελοντές πυροσβέστες του νησιού, με τα πλέον σύγχρονα μέσα ατομικής προστασίας, με αποτέλεσμα να μην υπάρξει στο φρικτό αυτό συμβάν ο παραμικρός τραυματισμός. Κατάφερε να σώσει από την πύρινη λαίλαπα βασικές γεωτρήσεις και αντλιοστάσια, εξαλείφοντας πλήρως τον κίνδυνο να μείνει το νησί από νερό μεσούσης της φωτιάς, με χιλιάδες κόσμο, και με απρόβλεπτες συνέπειες. Είχε σε όλα τα μέτωπα ντόπιους για υπόδειξη των αγροτικών δρόμων όμως τα πυροσβεστικά δεν έμπαιναν «γιατί είχαν άλλες εντολές».
- Μας έμαθε πως όταν ένας Δήμαρχος ζητάει το αυτονόητο, τη σωτηρία του τόπου του, τότε ενοχλεί τους υπουργούς και χαρακτηρίζεται «δεκανίκι της Ν.Δ.»! Τέτοια πολιτική αναίδεια είχαμε καιρό να ακούσουμε. Ο αρμόδιος υπουργός όφειλε να ακούει σιωπηλός τα όσα του ζήταγε ο Δήμαρχος, χωρίς να σχολιάζει ή να εκνευρίζεται, αντιλαμβανόμενος ότι ένας Δήμαρχος που βλέπει τον τόπο του να καίγεται και τα εναέρια μέσα να αργούν ή να λείπουν έχει κάθε ηθικό δικαίωμα και να φωνάζει και να ουρλιάζει και να πιέζει και να βρίζει και να υπερβάλει φυσικά. Αλίμονο αν καθόταν απαθής να περιμένει το τέλος! κ. Τόσκα σταματήστε να τα ρίχνετε αλλού επιτέλους! Αναλάβατε τις τεράστιες ευθύνες σας και πηγαίνετε σπίτι σας!
- Μας έμαθε ότι ένας υπουργός δεν αλλάζει ποτέ το πρόγραμμα των διακοπών του ακόμα και εάν το νησί στο οποίο βρίσκεται λαμπαδιάζει από άκρη σε άκρη. Ο κ. Κατρούγκαλος έπρεπε ήδη να έχει παραιτηθεί, πολύ πριν τον κ. Τόσκα. Γιατί βρισκόταν στα Κύθηρα την ώρα που το νησί καιγόταν και δεν διέκοψε προς στιγμήν ούτε τα μακροβούτια του στο Χαλκό ούτε το δείπνο και τις μπυρίτσες του στη Φιλιώ, έστω και για τα προσχήματα. Έστω για να ρωτήσει τον Δήμαρχο αν ήθελε κάποια βοήθεια. Το 2011 που καιγόταν η περιοχή των Μητάτων, ο τότε υπουργός Εξωτερικών κ. Δρούτσας που έκανε διακοπές στο νησί, βρέθηκε εξαρχής στην πρώτη γραμμή και βοήθησε πολύ τον τότε Δήμαρχο σε ό,τι χρειαζόταν. Κύριε Κατρούγκαλε παραιτηθείτε τώρα, είστε πολύ λίγος.
- Μας έμαθε ότι όσες προειδοποιήσεις και αν κάνει ένας Δήμαρχος, τα αυτιά σπανίως ιδρώνουν. Ούτε μία, ούτε δύο, ούτε τρεις, αλλά 5 επιστολές είχε στείλει ο Δήμαρχος Κυθήρων σε 3 διαφορετικούς αρχηγούς του Π.Σ. περιγράφοντας σχεδόν προφητικά τα όσα συνέβησαν στο νησί. Ο Δήμαρχος ζήταγε διαρκώς προσωπικό και μέσα για το τοπικό Πυροσβεστικό Κλιμάκιο, προειδοποιούσε ότι το νησί είναι απροστάτευτο σε μια μεγάλη φωτιά (τα Κύθηρα είχαν και στο παρελθόν μεγάλες φωτιές, το 1971 και το 2001), ότι οι δασικές εκτάσεις είναι μεγάλες και πολλά άλλα. Ποιος τον άκουσε; Κανείς. Έλα μωρέ τώρα, ποιος να ασχοληθεί με έναν Δήμαρχο ενός Δήμου μόλις 3.500 κατοίκων;; Αν ήταν περισσότερες οι ψήφοι ίσως…
Αξίζουν πάρα πολλά μπράβο σε όλη την τοπική κοινωνία των Κυθήρων (Δήμος, εθελοντές, ιδιώτες, κάτοικοι, φορείς, επισκέπτες) για τη στάση της απέναντι στην πύρινη λαίλαπα. Μια λαίλαπα πρωτοφανή για το νησί, που κανένας δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει από τη στιγμή που τα μέτωπα ξέφυγαν. Μια λαίλαπα που το νησί των Κυθήρων δεν ήταν δυνατόν να αντιμετωπίσει μόνο του, ούτε ο Δήμος μόνος του, ούτε οι κάτοικοι, παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειές τους. Για τον κακό συντονισμό της όλης επιχείρησης η απόλυτη ευθύνη βαρύνει προσωπικά τον Υπαρχηγό του Σώματος κ. Βασιλειάδη και τους επιτελείς του, που είχαν όλο το συντονισμό της επιχείρησης από τα ξημερώματα του Σαββάτου 5/8. Δεν εκτίμησαν σωστά τον κίνδυνο από τα φαινομενικά κατασβησμένα μέτωπα, δεν προνόησαν να έχουν σε ετοιμότητα τα εναέρια μέσα, δεν συντόνισαν σωστά τις επίγειες δυνάμεις, δεν αξιοποίησαν στο έπακρο την τεράστια προσφορά της τοπικής κοινωνίας. Δεν δικαιούνται να παραμένουν πλέον στις θέσεις τους. Πρόπερσι η Νεάπολη, πέρσι η Θάσος, φέτος η Μάνη και τα Κύθηρα, μετά τί;;;
* Ο κ. Αντώνης Λαμπρινίδης είναι εκδότης των Κυθηραϊκών Νέων.
Φωτογραφία: Sooc
