Της Μαίρης Βενέτη
Από αρχές Ιουνίου ξεκίνησε η πρόσφατη ανοδική ρεβάνς των αγορών, με τους περισσότερους αμερικανικούς δείκτες να φιγουράρουν σε νέα υψηλά και τις ευρωπαϊκές μετοχές και ομόλογα να διευρύνουν τα κέρδη τους.
Το σταθερό εισόδημα κινήθηκε επίσης υψηλότερα, με τις αποδόσεις μάλιστα σε πολλές αγορές ομολόγων της ευρωζώνης να κινούνται σε αρνητικά επίπεδα.
Η απόδοση του 10ετούς γερμανικού ομολόγου μάλιστα αρχές Ιουλίου κινήθηκε για πρώτη φορά κάτω από το επιτόκιο καταθέσεων της ΕΚΤ- διαμορφώθηκε 4 Ιουλίου στο -0,409% έναντι -0,40% της ΕΚΤ- δίνοντας μας την πιο ηχηρή ένδειξη ότι οι αγορές ετοιμάζονται για νέα μείωση επιτοκίων σύντομα.
Ακόμα και η Ιταλία, όπως άλλωστε και η χώρα μας, συμμετείχαν στο μεγάλο ράλι των κρατικών ομολόγων διεθνώς, με την πρώτη να εορτάζει το γεγονός ότι απέφυγε προς το παρόν τη σύγκρουση με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την δημοσιονομική της πολιτική και τη δεύτερη να εορτάζει την είσοδο στη διακυβέρνηση της χώρας μια μεταρρυθμιστικής και φιλοεπιχειρηματικής κυβέρνησης.
Αμφότερες είχαν έναν ακόμα λόγο πανηγυρισμού, καθώς θα υπάρξει σύντομα νέα νομισματική χαλάρωση από την ΕΚΤ, στην οποία θα συμμετάσχουν πιθανότατα και οι δύο, αρκεί η χώρα μας βέβαια να έχει αποκτήσει επενδυτική βαθμίδα.
Μπορεί στη συνέχεια οι αποδόσεις να κινήθηκαν ελαφρώς υψηλότερα, καθώς έπεσαν λίγο οι τιμές, όμως αποδόσεις του τύπου -0,29% για τη Γερμανία, 0,012% για τη Γαλλία, 0,49% για την Ισπανία, 1,62 για την Ιταλία, 2,25% για την Ελλάδα και 2,13% για την αμερικανική δεκαετία- οι τιμές αναφέρονται έως και την Τρίτη 16/7- δείχνουν ότι η θετική επενδυτική ψυχολογία εξαπλώθηκε ακόμα και σε χώρες όπου υπάρχουν ανησυχίες για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, λόγω του συνδυασμού χαμηλής ανάπτυξης, υψηλού δημόσιου χρέους και μεγάλης έκθεσης των εγχώριων τραπεζικών ιδρυμάτων στα κρατικά ομόλογα.
Η άνοδος δεν πυροδοτείται από τα fundamentals.
Κατά ειρωνικό τρόπο η πρόσφατη ανοδική ρεβάνς συμβαίνει σε μια περίοδο που τα οικονομικά στοιχεία δείχνουν περαιτέρω αποδυνάμωση της οικονομικής δραστηριότητας.
Αν εξαιρέσει κανείς τα στοιχεία από την αγορά εργασίας των ΗΠΑ, οι περισσότερες ανακοινώσεις είναι μέσα στη «μιζέρια».
Σε χαμηλό 2,5 ετών διολίσθησε η μεταποιητική δραστηριοποίηση τον Ιούνιο, στις Ηνωμένες Πολιτείες με τον δείκτη του Ινστιτούτου ISM να πέφτει στις 51,7 μονάδες τον Ιούνιο από 52,1 τον Μάιο.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο PMI Ιουνίου στην Ευρωζώνη, που αποκάλυψε ότι η μεταποιητική δραστηριότητα επιβραδύνθηκε στο μεγαλύτερο μέρος της.
Μάλιστα ιδιαίτερα αδύναμη ήταν η μέτρηση για τη Γερμανία, καθώς διογκώθηκε η πτώση των βιομηχανικών παραγγελιών κατά 9%, ενώ νέα πτώση σημείωσαν και οι μετρήσεις για τις προσδοκίες περί πληθωρισμού.
Η ίδια απογοήτευση και στις ανακοινώσεις αυτής της εβδομάδας από την Κίνα. Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία εμφάνισε το β'τρίμηνο ρυθμό ανάπτυξης 6,2%.
Πρόκειται για τον βραδύτερο ρυθμό από το α΄ τρίμηνο του 1992, καθώς η ζήτηση στο εσωτερικό και στο εξωτερικό υποχώρησε λόγω των έντονων αμερικανικών εμπορικών πιέσεων.
Γιατί όμως οι αποτιμήσεις των μετοχών και των ομολόγων κινούνται πολύ πιο γρήγορα απ'ότι δικαιολογούν τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη;
Η ρευστότητα από φάρμακο έγινε ναρκωτικό
Η απόκλιση ανάμεσα στις τιμές των στοιχείων ενεργητικού με υψηλότερο ρίσκο και τις φτωχές οικονομικές προοπτικές αντανακλά απλά την προσδοκία της επενδυτικής κοινότητας ότι οι Κεντρικές Τράπεζες θα προσφέρουν εσαεί περαιτέρω ρευστότητα στο σύστημα.
Τόσο απλά.
Δείτε για παράδειγμα ποια μέρα έδωσαν νέα ιστορικά υψηλά οι αμερικανικοί δείκτες Nasdaq και S&P.
Τη μέρα που ο Πρόεδρος της Fed δήλωσε στο Κογκρέσο ότι οι ανησυχίες για την εμπορική πολιτική και την αδύναμη παγκόσμια οικονομία συνεχίζουν να επιβαρύνουν τις προοπτικές της αμερικανικής οικονομίας, με τις επενδύσεις των επιχειρήσεων να έχουν επιβραδυνθεί και με ορατό τον κίνδυνο ο αδύναμος πληθωρισμός να είναι ακόμα πιο επίμονος.
Μπορεί οι δηλώσεις του Πάουελ να ήταν κάτι περισσότερο από ανησυχητικές, επανέφεραν όμως τις προσδοκίες για μείωση των επιτοκίων στα τέλη Ιουλίου, καθώς τόνισε ότι η FED είναι έτοιμη να δράσει για να διατηρήσει τη δεκαετή οικονομική επέκταση.
Προφανώς και θα πρέπει να συνηθίσουμε για ένα εύλογο ακόμα χρονικό διάστημα, ότι οι αγορές στοιχηματίζουν πολύ περισσότερο στην επίδραση των οικονομικών στοιχείων στις αποφάσεις των Κεντρικών Τραπεζών, παρά στα οικονομικά στοιχεία αυτά καθ'αυτά.
Ως εκ τούτου, αν οι οικονομικές ανακοινώσεις δεν αγγίζουν τα όρια του τραγικού, επηρεάζουν θετικά την ψυχολογία των επενδυτών, μιας και οι τελευταίοι βγάζουν το αυθόρμητο πλέον συμπέρασμα ότι οι Κεντρικοί Τραπεζίτες θα βάλουν πλάτη χαλαρώνοντας τη νομισματική πολιτική και μειώνοντας τα επιτόκια.
Αντίθετα, αντιδρούν πιο μίζερα στις θετικές οικονομικές ανακοινώσεις, καθότι φοβούνται ότι αυτές μπορεί να φέρουν αύξηση επιτοκίων!
Ο εθισμός, ο εκβιασμός και οι παρενέργειες
Ο εθισμός αυτός οδηγεί τους επενδυτές να νιώθουν ολοένα και πιο άνετα με την ανάληψη ρίσκου, στηριζόμενοι στην βεβαιότητα ότι οι Κεντρικές Τράπεζες θα παρέχουν για πάντα ευρεία ρευστότητα.
Με τη σειρά της, η βεβαιότητα αυτή οξύνει το φαινόμενο της αναζήτησης αποδόσεων ανεξαρτήτως ρίσκου, καθώς οι χαμηλότερες αποδόσεις από ομόλογα υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης οδηγεί τους επενδυτές σε πιο ριψοκίνδυνα, λιγότερο γνώριμα και πιο δύσκολο να πουληθούν στοιχεία ενεργητικού.
Ταυτόχρονα, λειτουργεί σαν έμμεσος εκβιασμός στους Κεντρικούς Τραπεζίτες, οι οποίοι νιώθουν την ανάσα μαζικών ρευστοποιήσεων αν δεν δώσουν την απαραίτητη δόση ρευστότητας που απαιτούν οι αγορές έναντι να συνεχίσουν το ράλι τιμών.
Το γεγονός του μήνα στην αγορά των ομολόγων
Μέσα από αυτό το οπτικό πρίσμα, μπορούμε να κατανοήσουμε πιο εύκολα το κατόρθωμα της Ιταλίας στις 9 Ιουλίου, να πλασάρει προσφορά ομολόγου 48 ετών με απόδοση 2,8%. (re-opening στην ουσία για να είμαστε ακριβείς).
Δεδομένου του πολιτικού και οικονομικού κινδύνου της χώρας, σαφέστατα πρόκειται για το γεγονός του μήνα στην αγορά ομολόγων.
Το τελικό orderbook «μάζεψε» 17,5 δισ.ευρώ παραγγελιών για την πώληση των 3 δισ., παρά το γεγονός ότι πρόσφερε μόνο κατά 11 μονάδες βάσης μεγαλύτερη απόδοση από το 30ετές ομόλογο της.
Οι ομολογιούχοι ξεκάθαρα φλερτάρουν με τον κίνδυνο, αναλαμβάνοντας ένα τόσο μακροπρόθεσμο ομόλογο μιας χώρας σαν την Ιταλία, της οποίας η κυβέρνηση εξακολουθεί να βρίσκεται σε διαμάχη με την Ευρωπαϊκή Ένωση για το δημοσιονομικό της έλλειμμα και το χρέος της διαμορφώνεται στο 132% ως προς το ΑΕΠ.
Ποντάρουν αφενός στο ότι το ιταλικό χρέος είναι toο big to fail και αφετέρου ότι οι ιταλικές αποδόσεις θα μειωθούν περαιτέρω, αν οι σχέσεις Ιταλίας- Ε.Ε βελτιωθούν εκ νέου μετά την πρόσφατη αναθέρμανση.
Πιθανότατα επίσης να συνδύασαν τον παραπάνω τίτλο με την έκδοση στα τέλη Ιουνίου 98ετούς ομολόγου της Αυστρίας, με απόδοση 1,17%, σε μια προσπάθεια να «αναμείξουν» τους κινδύνους.
Και πάλι όμως, είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι αυτές οι αποφάσεις ανάμεσα σε ασφαλείς και σε πιο ριψοκίνδυνους τίτλους, γίνονται σε τόσο μακρινούς ορίζοντες.
To IIF αποκαλύπτει τους αληθινούς φόβους της FED και EKT
Ανησυχητικές ήταν οι παρατηρήσεις του IIF- Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου -όσον αφορά το παγκόσμιο χρέος.
Σύμφωνα με την έκθεση του, οι προοπτικές μειώσεις των επιτοκίων τροφοδότησαν μια νέα έξαρση του δανεισμού στο πρώτο τρίμηνο του 2019, με το μεγαλύτερο ποσοστό να αφορά τον αναδυόμενο κόσμο, αλλά και τις ΗΠΑ.
Ξεκινώντας από την αχίλλειο πτέρνα, το χρέος κρατών, επιχειρήσεων, χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και νοικοκυριών στο σύνολο των αναδυόμενων οικονομιών εκτινάχθηκε σε ύψη ρεκόρ, στα 69,1 από 68,9 τρισ. δολάρια πριν από ένα χρόνο.
Ήτοι στο 216% του ΑΕΠ.
Ο αναπληρωτής διευθυντής του IIF, Έμρε Τίφτικ δεν παρέλειψε να τονίσει ότι τα ομόλογα και κοινοπρακτικά δάνεια των αναδυόμενων αγορών, ύψους περίπου 3 τρισ. δολαρίων, λήγουν έως το τέλος του 2020.
Από αυτά, το 1/3 έχουν το δολάρια ως νόμισμα αναφοράς.
Η αυξανόμενη εξάρτηση από βραχυπρόθεσμο χρέος αφήνει πολλές αναδυόμενες αγορές εκτεθειμένες σε απότομες αλλαγές στην παγκόσμια διάθεση για ανάληψη ρίσκου.
Μήπως αυτός είναι ένας βασικός λόγος που FED και EKT, έναντι να ενισχύσουν τις οικονομικές προοπτικές, αναμένεται να προσφέρουν νέα μέτρα στήριξης;
Από την άλλη, μαζί με τους αμερικανικούς δείκτες υψηλές πτήσεις παρουσίασε και το χρέος των ΗΠΑ, το οποίο εκτινάχθηκε κατά 2,9 τρισ. δολάρια από το πρώτο τρίμηνο του 2018.
Αν και ο βασικός μοχλός πίσω από αυτή την αύξηση ήταν το χρέος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης-τον φετινό Φεβρουάριο ξεπέρασε τα 22 τρισ. δολάρια- σύμφωνα με τον αναπληρωτή διευθυντή του ΙΙF: «Με το χρέος των αμερικανικών επιχειρήσεων να αυξάνεται πάνω από την τάση, η αύξηση του τραπεζικού δανεισμού συνέβαλε στην ώθηση του χρέους των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων στο νέο υψηλό επίπεδο του 75% του ΑΕΠ, ενισχύοντας τις ανησυχίες για τις αδυναμίες στον εταιρικό τομέα».
Επενδυτική στρατηγική για όσους δεν είναι risk lovers
Στην ουσία βιώνουμε ως ένα μεγάλο βαθμό μια μεγάλη έλλειψη εξορθολογισμού στις επενδυτικές αποφάσεις.
Εκτός και αν θεωρείται normal να είναι προσανατολισμένες οι αγορές μόνο στις μειώσεις επιτοκίων και όχι στην αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας, την ισχυρή ανάπτυξη, το υγιές ύψος του πληθωρισμού, τις ισχυρές δαπάνες πάγιου κεφαλαίου κ.ο.κ.
Παρά ταύτα, η τάση πρέπει να παραμένει πάντα φίλος μας, αρκεί όμως τα αντανακλαστικά μας να μπορούν αποδειχτούν φύλακας άγγελος.
Άλλωστε οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι μέχρι τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2020, οι αγορές θα συνεχίσουν να διαθέτουν «ισχυρές πλάτες».
Ως εκ τούτου, αν οι γεωπολιτικές αστάθειες δεν εκτραχυνθούν, οι αγορές ceteris paribus θα συνεχίσουν να προσελκύουν το επενδυτικό μας ενδιαφέρον.
Οι μακροπρόθεσμοι και πιο συντηρητικοί επενδυτές όμως, αναλαμβάνουν συνήθως έως και ένα συγκεκριμένο επίπεδο ρίσκου, καθώς ανήκουν «στων φρονίμων τα παιδιά».
Αυτή η κατηγορία επενδυτών λοιπόν, θα ήταν συνετό να αξιοποιήσει- ως ένα ποσοστό προς το παρόν - τις αυξήσεις στις τιμές των στοιχείων ενεργητικού, ώστε να ανεβάσει τη ρευστότητα, έναντι όχι μόνο να μειώσει το συνολικό ρίσκο, αλλά και για να αποκτήσει τη δυνατότητα να εκμεταλλευτεί μελλοντικές αναταράξεις.
Οι επενδυτές αυτού του προφίλ θα πρέπει επίσης να ανεβάσουν την ποιότητα των κρατικών και εταιρικών τους ομολόγων ,εστιάζοντας σε εκδότες με πιο ισχυρούς ισολογισμούς και πιο διαφοροποιημένα επιχειρηματικά μοντέλα, ακόμα και αν πρέπει να θυσιάσουν ένα μέρος των μελλοντικών τους αποδόσεων, έναντι να εναρμονίσουν το ρίσκο που αναλαμβάνουν με το επενδυτικό τους προφίλ.
Η μετακίνηση παράλληλα από παθητικές σε ενεργητικές επενδυτικές στρατηγικές για ανοίγματα σε στοιχεία ενεργητικού που είναι πιο δύσκολο να ρευστοποιηθούν έχει το νόημα της, ενώ οι στρατηγικές hedging στο πιο risky κομμάτι του χαρτοφυλακίου για τους έχοντες γνώση, εξοικείωση ή επενδυτικό σύμβουλο είναι απαραίτητες.
Όσον αφορά τις μετοχές θα πρέπει να προτιμήσουν γεωγραφικές περιοχές με ισχυρά θεμελιώδη μεγέθη, όσο γίνεται λιγότερο εκτεθειμένες στην αποδυνάμωση του διεθνούς εμπορίου, ενώ οι αμυντικές μετοχές υψηλής μερισματικής απόδοσης παραδοσιακά αποτελούν μια καλή στροφή προς ένα long χαρτοφυλάκιο μεν, με οπισθοφυλακές δε.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή, ή προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερομένων προϊόντων.
Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται, βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δεν δίνεται ότι είναι ακριβείς ή πλήρεις και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες
