Η στάση του ΣΥΡΙΖΑ στο Σκοπιανό διέπεται καθαρά από οπορτουνιστικά κίνητρα, η κυβέρνηση ενδέχεται να ποντάρει σε ευρύτερη στήριξη των ΗΠΑ και της ΕΕ για να διευθετήσει προς όφελος της ορισμένα εσωτερικά ζητήματα.
Αυτό σημειώνει ο Μάνος Καραγιάννης, καθηγητής Διεθνούς Ασφάλειας στο King's College London, ο οποίος μιλώντας στο liberal.gr σχολιάζει στην ουσία με τον τρόπο αυτό, τους ευρύτερους χειρισμούς της κυβέρνησης σε σειρά θεμάτων, αλλά και τη πρόσφατη φράση του Πρωθυπουργού ότι «οι ΗΠΑ είναι ο καλύτερος στρατηγικός σύμμαχος στη περιοχή».
Στην ίδια λογική άλλωστε, του οπορτουνισμού, εντάσσει και το γεγονός ότι από τον άκρατο φιλορωσισμό του 2015, έχουμε τώρα περάσει σε μια αντιρωσική ρητορική και φέρνει ως παράδειγμα τη συνεχιζόμενη προσπάθεια της κυβέρνησης να καλλιεργήσει την εντύπωση ότι οι αντιδράσεις εναντίον της Συμφωνίας των Πρεσπών είναι υποκινούμενες από τη Μόσχα. "Αυτά είναι αστεία πράγματα, η μόνη αλήθεια είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων απορρίπτει αυτή τη συμφωνία ως προβληματική και άδικη", όπως λέει χαρακτηριστικά.
Στα ελληνοτουρκικά, θεωρεί ότι συναντήσεις κορυφής, σαν την πρόσφατη μεταξύ Τσίπρα-Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, απλά νομιμοποιούν τις διεκδικήσεις της Άγκυρας έναντι της χώρας μας, ενώ δεν αποκλείει κλιμάκωση της έντασης, είτε στην κυπριακή ΑΟΖ όταν ξεκινήσει η γεώτρηση της ExxonMobil, είτε ακόμη και στο Ανατολικό Αιγαίο.
Συνέντευξη στο Γιώργο Φιντικάκη
- Καταρχήν, τι προβλέπετε ότι θα συμβεί στο δημοψήφισμα της Κυριακής στα Σκόπια; Τι πολιτικές εξελίξεις θα πυροδοτήσει στις δύο χώρες το «ναι», το «όχι» ή το ύψος της αποχής;
Είναι πολύ δύσκολο να γίνει μια ασφαλής πρόβλεψη. Το ΝΑΙ φαίνεται να έχει προβάδισμα, αλλά δεν πρέπει να υποτιμούμε τον ρόλο της «απείθαρχης ψήφου». Οι μεγάλες πιέσεις από το εξωτερικό μπορούν να φέρουν το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επιδιώκει η κυβέρνηση Ζάεφ.
- Κρίνοντας από τα όσα είπε στη Wall Street Jurnal ο Πρωθυπουργός έδειξε αποφασισμένος να συνεχίσει ακόμη και χωρίς το κυβερνητικό εταίρο Π. Καμμένο. Είναι επειδή, προκειμένου να έχει μια ευρύτερη στήριξη από ΗΠΑ και ΕΕ, ξέρει πως η συμφωνία των Πρεσπών είναι το πιο ισχυρό διεθνές χαρτί που του έχει απομείνει;
Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζει ότι η ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ συνιστά στρατηγική επιδίωξη για τις ΗΠΑ και τη Γερμανία.
Η βιασύνη να λυθεί το Σκοπιανό με συνοπτικές διαδικασίες, χωρίς να προηγηθεί ένας σοβαρός διάλογος ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις, δημιουργεί αμφιβολίες για τα πραγματικά κίνητρα της κυβέρνησης Τσίπρα. Η επίκληση του εθνικού συμφέροντος για τη νομιμοποίηση επικίνδυνων πολιτικών επιλογών δεν φαίνεται να πείθει την ελληνική κοινωνία.
Σημειώστε εδώ ότι η κυβέρνηση Τσίπρα ήρθε να αποδεχθεί, με μεγάλη καθυστέρηση, την αδήριτη αναγκαιότητα σύσφιξης των σχέσεων μας με τις ΗΠΑ. Δεν είμαι καθόλου πεπεισμένος, όμως, ότι πρόκειται για μια ιδεολογική στροφή του ΣΥΡΙΖΑ προς φιλοδυτικές θέσεις.
Πολλά στελέχη του κόμματος άλλωστε συνεχίζουν να νιώθουν μεγάλη ιδεολογική συγγένεια με απολυταρχικούς ηγέτες, όπως είναι ο Νικολάς Μαδούρο στη Βενεζουέλα και ο Έβο Μοράλες στη Βολιβία.
Εκτιμώ ότι η στάση του ΣΥΡΙΖΑ διέπεται καθαρά από οπορτουνιστικά κίνητρα. Ενδέχεται η κυβέρνηση να ποντάρει σε ευρύτερη στήριξη των ΗΠΑ και της ΕΕ για να διευθετήσει προς όφελος της ορισμένα εσωτερικά ζητήματα.
- Στην ίδια συνέντευξη, ο κ. Τσίπρας, αναφέρθηκε στο «πάγωμα» των σχέσεων της Ελλάδας με τη Ρωσία μετά την απόφαση της Αθήνας να απελάσει τους δύο Ρώσους διπλωμάτες. Τι μήνυμα ήθελε να περάσει προς τα έξω;
Η σχέση μας με τη Ρωσία έχει πέσει θύμα των ιδεολογικών ψευδαισθήσεων και προσωπικών ανεπαρκειών ορισμένων μελών της τωρινής κυβέρνησης. Σας θυμίζω ότι κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2015, η κυβέρνηση Τσίπρα σχεδόν ανοικτά εξέταζε την πιθανότητα να ζητήσει οικονομική βοήθεια από τη Ρωσία.
Από τον άκρατο φιλορωσισμό εκείνης της περιόδου, λοιπόν, έχουμε τώρα περάσει σε μια αντιρωσική ρητορική που μπορεί να αποδειχθεί επιζήμια για τα εθνικά συμφέροντα. Η Ρωσία είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, έχει ισχυρή παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο και παίζει ένα σημαντικό ρόλο στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού.
Επίσης, υπάρχει μια ανθηρή ελληνική κοινότητα στη Νότια Ρωσία και εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσοι τουρίστες επισκέπτονται κάθε χρόνο την χώρα μας. Η στάση της κυβέρνησης έναντι της Μόσχας οφείλεται κυρίως σε εσωτερικούς πολιτικούς λόγους.
- Εννοείτε ότι η κυβέρνηση επιχειρεί να εκμεταλλευτεί πολιτικά το συγκεκριμένο περιστατικό συνδέοντάς το με τις αντιδράσεις για το Σκοπιανό;
Ναι αυτό εννοώ. Η κυβέρνηση προσπαθεί να καλλιεργήσει την εντύπωση ότι οι αντιδράσεις εναντίον της Συμφωνίας των Πρεσπών είναι υποκεινούμενες από τη Μόσχα. Αυτά είναι αστεία πράγματα.
Η μόνη αλήθεια είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων απορρίπτει αυτή τη συμφωνία ως προβληματική και άδικη. Να μην βλέπουμε φαντάσματα εκεί που δεν υπάρχουν.
- Ας έρθουμε στα ελληνοτουρκικά. Τι συμπεράσματα βγάλετε από τη πρόσφατη συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν στη Νέα Υόρκη;
Κάποια ελληνικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν μια εικόνα βελτίωσης του κλίματος στις διμερείς σχέσεις. Αυτό δεν προκύπτει από κάπου. Οι συχνές συναντήσεις μεταξύ των δύο ηγετών υποτίθεται ότι θα μπορούσαν να μειώσουν την ένταση στο Αιγαίο και να αποσοβήσουν μια νέα κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Η δική μου εκτίμηση είναι ότι τίποτα ουσιαστικό δεν βγαίνει από αυτές τις επαφές, αφού δεν αλλάζουν οι όροι της διαπραγμάτευσης: Η Άγκυρα ζητά πολλά για να πάρει λίγα και εμείς δίνουμε λίγα για να μην πάρουν πολλά.
Μόνο αν η Ελλάδα αυξήσει τη διαπραγματευτική της ισχύ έναντι της Τουρκίας, τότε μόνο μπορεί να αποκομίσει κάποια οφέλη από αυτή τη διαδικασία. Προς το παρόν, οι συναντήσεις κορυφής απλά νομιμοποιούν τις τουρκικές διεκδικήσεις έναντι της χώρας μας.
Αυτό που με ανησυχεί, όμως, περισσότερο είναι η συνεχής στρατιωτικοποίηση της Ανατολικής Μεσογείου. Είναι πολύ πιθανόν να έχουμε νέες εντάσεις στην κυπριακή ΑΟΖ όταν ξεκινήσει η γεώτρηση της ExxonMobil.
Ωστόσο, η Άγκυρα πολύ δύσκολα θα αποτολμήσει κάτι που θα την φέρει σε ανοικτή σύγκρουση με την Ουάσινγκτον. Για αυτόν τον λόγο δεν θα μου κάνει εντύπωση αν τελικά υπάρχει κλιμάκωση στο Ανατολικό Αιγαίο.
- Τα Βαλκάνια παραμένουν μια περιοχή γεμάτη εντάσεις, με τελευταίο περιστατικό, την συζήτηση για αλλαγή συνόρων ανάμεσα σε Σερβία και Κόσσοβο. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για εμάς;
Η γεωπολιτική κατάσταση στα Δυτικά Βαλκάνια παραμένει ρευστή και απρόβλεπτη. Αν οι διαπραγματεύσεις που διεξάγονται ανάμεσα στο Βελιγράδι και την Πρίστινα για αλλαγή συνόρων τελικά ευοδωθούν, θα πρόκειται για μια επικίνδυνη εξέλιξη για την ελληνική ασφάλεια. Η χώρα μας υποστηρίζει σταθερά τη διατήρηση των υφιστάμενων συνόρων στα Βαλκάνια, διότι αντιμετωπίζει εδώ και δεκαετίες την τουρκική επιθετικότητα στη Δυτική Θράκη, το Αιγαίο και την Κύπρο.
* Ο Μάνος Καραγιάννης, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Ασφάλειας στο King's College London
Φωτογραφία: Eurokinissi
