Της Οντίν Λιναρδάτου
Όσοι παρακολουθούσαν εδώ και δεκαετίες την ισπανική πολιτική σκηνή ήξεραν ότι το θέμα της Καταλονίας αποτελούσε αγκάθι. Κανείς όμως δεν πίστευε ότι το κοινοβούλιο της Καταλονίας θα αγνοούσε την κεντρική κυβέρνηση της Μαδρίτης και τις δικαστικές αποφάσεις και θα ψήφιζε υπέρ της ανεξαρτησίας αυτής της ισπανικής επαρχίας.
Το αυτονομιστικό κίνημα της Καταλονίας δεν είχε ποτέ τα βίαια χαρακτηριστικά που είχε το κίνημα των Βάσκων εθνικιστών. Η τρομοκρατική βασκική οργάνωση ΕΤΑ αποτέλεσε για δεκαετίες τον φόβο και τρόμο των Ισπανών και των τουριστών.
Για αυτό άλλωστε η Μαδρίτη ανησυχούσε πάντα για τους Βάσκους και τις απειλές τους για απόσχιση και όχι για τους Καταλανούς.
Τα τελευταία χρόνια η ατμόσφαιρα άλλαξε και συχνά παρατηρούσε κανένας ότι οι μη Καταλανοί Ισπανοί δυσφορούσαν με τον εθνικισμό των Καταλανών, με την επιμονή τους να μιλούν την τοπική διάλεκτο και να ξαναγράψουν τα τοπικά βιβλία ιστορίας έστω ώστε να προάγουν την καταλανική ταυτότητα.
Πολλοί είναι εκείνοι στη Μαδρίτη που πιστεύουν ότι η κυβέρνηση ήταν υπερβολικά ανεκτική και υποχωρητική προς τον καταλανικό εθνικισμό για αυτό και τα πράγματα έφτασαν ως εδώ.
Ξένοι παρατηρητές υποστηρίζουν πως δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν πως δύο τανκς στην πλατεία της Καταλονίας θα έλυναν αμέσως το πρόβλημα.
Μόνο οι ιστορικοί θα μπορέσουν στο μέλλον να εξηγήσουν τι ήταν αυτό που οδήγησε στη σημερινή έκρηξη. Τι ήταν αυτό που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει.
Κάποιοι στην Ισπανία ρίχνουν την ευθύνη στα χρόνια της αυστηρής λιτότητας και την υψηλή ανεργία που χτύπησε την πόρτα της χώρας μετά την κρίση του 2008. Και ίσως να μην έχουν άδικο αν σκεφτεί κανείς ότι η τελευταία μεγάλη κρίση Μαδρίτης - Βαρκελώνης έγινε την ταραγμένη δεκαετία του 1930.
Υπό μία έννοια λοιπόν οι μεγάλες ταραχές στην Ισπανία συνδέονται άμεσα με τις αναταραχές και τις μεγάλες κρίσεις στις χώρες της Δύσης, Brexit και εκλογή Trump ανήκουν σίγουρα σε αυτή την κατηγορία.
Μία άλλη κατηγορία αναλυτών υποστηρίζει πως η τωρινή κρίση με την Καταλονία έχει τις ρίζες της στον ασύμμετρο φεντεραλισμό του ισπανικού συντάγματος που αποτέλεσε μέρος της μετάβασης της χώρας στη δημοκρατία.
Η δε συμφωνία συγχώρεσης που υιοθετήθηκε στη μετά Φράνκο εποχή για να κλείσουν οι πληγές του ισπανικού εμφυλίου είναι πολύ πιθανό να ήταν αδύνατον να τηρηθεί.
Η ένταξη της Ισπανίας στην ΕΕ ήταν επίσης σημαντικό κομμάτι της διαδικασίας δημιουργίας ενός νέου, σύγχρονου, δημοκρατικού κράτους. Από τη μία πλευρά βέβαια γιατί υπάρχει και μία άλλη πλευρά που λέει ότι η ΕΕ θα μπορούσε να αποτελέσει και την ιδανική ομπρέλα προστασίας για ένα μικρό, πλούσιο ανεξάρτητο κράτος σαν την Καταλονία.
