«Έτσι όπως πάνε τα πράγματα, η βρετανική κυβέρνηση μάλλον δεν θα ζητήσει μια παράταση, επομένως είναι αρκετά πιθανό να πάμε σε μια άτακτη αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ σε δέκα μέρες» δηλώνει στο liberal.gr ο Μάνος Καραγιάννης. Μια τέτοια εξέλιξη θα προκαλέσει «άνευ προηγουμένου αναστάτωση σε εμπόριο και μεταφορές» σημειώνει ο αναπληρωτής Καθηγητής στο King’s College London.
Ο κ. Καραγιάννης τονίζει ότι «η ελπίδα όλων είναι ότι θα πρυτανεύσει η λογική και θα υπάρχει μια συμφωνία έστω και στο παρά πέντε. Δεν διαφαίνεται, πάντως, κάτι τέτοιο στον ορίζοντα». Στην περίπτωση ενός no deal Brexit, μάλιστα, λέει πως θα προκύψουν ζητήματα και για την ευρωπαϊκή ασφάλεια: «Η ΕΕ χρειάζεται τη βρετανική συνδρομή στα θέματα ασφάλειας, αλλά και η Βρετανία δεν μπορεί να έχει την ψευδαίσθηση ότι αποτελεί ένα αποκομμένο τμήμα της ευρωπαϊκής ηπείρου».
Συνέντευξη στον Βασίλη Γαλούπη
- Οι New York Times σήμερα αναρωτήθηκαν αν αυτή η κατάσταση στην οποία βρίσκεται τώρα η Βρετανία θα μπορούσε να είναι μια προσομοίωση ενός no deal Brexit, με εικόνες όπως των «κολλημένων» φορτηγών στο Ντόβερ. Κάπως έτσι θα μοιάζει ένα no deal Brexit αν γίνει;
Οι διαπραγματεύσεις για την υπογραφή μιας εμπορικής συμφωνίας μεταξύ Μ. Βρετανίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως γνωστόν, θα κρατήσουν μέχρι την τελευταία μέρα του έτους. Ωστόσο, δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα μια σοβαρή πιθανότητα να υπογραφεί αυτή η συμφωνία εντός του χρονικού πλαισίου. Γι’ αυτό ήδη υπάρχουν ορισμένες φωνές μέσα στο συντηρητικό κόμμα που ζητούν την παράταση των διαπραγματεύσεων. Το ίδιο ζητάει και ο δήμαρχος του Λονδίνου. Βέβαια αυτή την έκκληση για παράταση δεν τη συμμερίζεται το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Οι Εργατικοί θεωρούν ότι η κυβέρνηση θα χρεωθεί την αποτυχία των διαπραγματεύσεων και θα έχουν εκλογικά οφέλη.
- Ποια είναι η εκτίμησή σας;
Η δικιά μου εκτίμηση είναι ότι έτσι όπως πάνε τα πράγματα, η βρετανική κυβέρνηση μάλλον δεν θα ζητήσει μια παράταση. Επομένως, είναι αρκετά πιθανό να πάμε σε μια άτακτη αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ σε δέκα μέρες. Αν συμβεί αυτό, παρά το γεγονός ότι έχουν γίνει ήδη προσομοιώσεις κι από τις δυο πλευρές για μια τέτοια έκτακτη κατάσταση, θα επηρεαστούν το εμπόριο και οι μεταφορές. Είναι πασιφανές πλέον ότι θα υπάρχει μια αναστάτωση άνευ προηγουμένου. Πολύ πιθανόν να υπάρχουν ελλείψεις κάποιων προϊόντων από τα ράφια των σούπερ μάρκετ. Η ελπίδα όλων είναι ότι θα πρυτανεύσει η λογική και θα υπάρχει μια συμφωνία έστω και στο παρά πέντε. Δεν διαφαίνεται, πάντως, κάτι τέτοιο στον ορίζοντα.
Η πανδημία, μάλιστα, και οι νέες εξελίξεις έχουν επιτείνει αυτή την ανησυχία. Η εμφάνιση του νέου στελέχους του ιού σίγουρα δημιουργεί δυσμενείς συνθήκες. Υπάρχει μεγάλη ανησυχία στην κοινωνία, διότι το εθνικό σύστημα υγείας, αν και είναι ένα από τα καλύτερα στον κόσμο, έχει επιβαρυνθεί πάρα πολύ. Δεν είναι τυχαίο ότι έπεσε το χρηματιστήριο, ότι υπάρχει μια κατήφεια στην αγορά. Θα’ λεγα ότι είμαι αρκετά απαισιόδοξος για τις επόμενες εβδομάδες.
- Συνεπώς, έρχεται ένα δύσκολο διάστημα…
Ναι, έρχεται μια δύσκολη περίοδος για τις σχέσεις ανάμεσα στη Βρετανία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα επηρεαστούν και οι δυο πλευρές, αλλά κυρίως η Βρετανία. Διότι αυτή είναι τελικά περισσότερο ευάλωτη στην παρούσα φάση και αναπόφευκτα θα υποστεί τις συνέπειες των επιλογών της.
- Το γεγονός ότι ο Τζόνσον έδειξε αναβλητικότητα σε όλα τα επίπεδα, και στο θέμα της συμφωνίας με την Ευρώπη και στο ζήτημα της πανδημίας, είναι κάτι που βρίσκει μπροστά του; Ή μήπως οι συγκυρίες είναι τέτοιες σε όλη την Ευρώπη που δεν θα μπορούσε να κάνει κάτι άλλο;
Δεν είναι ένας παντοδύναμος πρωθυπουργός ο Μπόρις Τζόνσον. Εξαρτάται από την υποστήριξη που του παρέχει η κοινοβουλευτική του ομάδα. Το συντηρητικό κόμμα διαχρονικά αποφεύγει τους δραματικούς τόνους και στηρίζει τους ηγέτες του μέχρι να ενεργοποιηθούν τα πολιτικά ένστικτα αυτοσυντήρησης. Αν δούνε οι συντηρητικοί βουλευτές ότι η κυβέρνηση χρεώνεται μια πολύ μεγάλη οικονομική κρίση και μια άνευ προηγουμένου κρίση στο σύστημα υγείας, είναι πολύ πιθανό μέσα στο 2021 να δρομολογηθούν εξελίξεις μέσα στο κόμμα. Αναφέρομαι σε πιθανή αντικατάσταση του Μπόρις Τζόνσον από άλλο συντηρητικό στέλεχος για να υπάρχει μια καλύτερη διαχείριση της κρίσης.
Σε ό,τι αφορά τον ίδιο τον Τζόνσον, έχει συγκεκριμένες ιδέες σχετικά με την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ. Έχει επενδύσει το προσωπικό του πολιτικό κεφάλαιο στο Brexit κι εκτιμά ότι η αποχώρηση από την ΕΕ μπορεί να γίνει απαρχή μιας νέας εποχής για τη Βρετανία. Με νέες ευκαιρίες για τη χώρα που τώρα δεν τις έχει λόγω της συμμετοχής στην ΕΕ. Γι’ αυτό θεωρώ ότι ο Μπόρις Τζόνσον θα πάει μέχρι το τέλος αν χρειαστεί. Σχετικά με την πανδημία, πιστεύω ότι τόσο ο ίδιος όσο και άλλοι δυτικοί ηγέτες έπεσαν θύματα της άγνοιας που είχαν και πιθανόν και της πολιτικής υπεροψίας που τους διακατέχει. Δεν άκουσαν εγκαίρως την επιστημονική κοινότητα, η οποία προειδοποιούσε για το μέγεθος του προβλήματος.
- Τι θα σήμαινε ένα no deal Brexit σε ζητήματα όπως ασφάλεια, εξωτερική πολιτική και συνεργασία στον τομέα πληροφοριών για Ευρώπη και Βρετανία;
Μια άτακτη αποχώρηση της Βρετανίας δεν θα επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό την κοινή εξωτερική πολιτική της ΕΕ, η οποία ούτως ή άλλως δεν έχει ουσιαστικό περιεχόμενο και αποσαφηνισμένους στόχους.
Στον ευαίσθητο τομέα της ασφάλειας, όμως, ο ρόλος των βρετανικών υπηρεσιών ήταν εξαιρετικά σημαντικός για την προστασία της Ευρώπης. Οι Βρετανοί διαθέτουν τεράστια εμπειρία και τεχνογνωσία για την αντιμετώπιση ασύμμετρων απειλών, όπως είναι η τρομοκρατία, το οργανωμένο έγκλημα κλπ. Εκτιμώ ότι αν δεν υπάρχει μια συνολική συμφωνία που θα καθορίζει τις σχέσεις των δυο πλευρών αυτή η εξέλιξη θα υπονομεύσει την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Η ΕΕ χρειάζεται τη βρετανική συνδρομή στα θέματα ασφάλειας, αλλά και η Βρετανία δεν μπορεί να έχει την ψευδαίσθηση ότι αποτελεί ένα αποκομμένο τμήμα της ευρωπαϊκής ηπείρου. Και η Βρετανία χρειάζεται την υποστήριξη και τη βοήθεια της ΕΕ σ’ αυτόν τον ευαίσθητο τομέα. Μια άτακτη αποχώρηση θα είναι επιζήμια για όλους μας.
*Ο κ. Μάνος Καραγιάννης είναι αναπληρωτής Καθηγητής στο King’s College London και στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
