Όσες φορές κι αν απαντήσουμε θετικά σε μια πρόσκληση διαλόγου με την Τουρκία, άλλες τόσες φορές η Τουρκία θα ανακαλύπτει νέες «διαφορές» με την Ελλάδα, ναρκοθετώντας, επί της ουσίας, την υποτιθέμενη προοπτική των διαπραγματεύσεων. Πολύ απλά, η επιλογή της Τουρκίας είναι ο πόλεμος, αφού κατανοεί ότι δεν υπάρχει διεθνές δικαστήριο που θα ικανοποιήσει τις παράλογες απαιτήσεις της. Κλειδί στις εξελίξεις θα είναι η στάση της Ευρώπης.
Η Γερμανία αμφιταλαντεύεται μεταξύ των ισχυρών οικονομικών της δεσμών με την Τουρκία και του νέου της ρόλου που της έχει αναλάβει στην Ευρώπη από τους Αμερικάνους, να υπερασπιστεί τις αρχές του ελεύθερου κόσμου στην ευρύτερη περιοχή. Είναι σαφές ότι κάθε επικριτικό σχόλιο του Βερολίνου σε βάρος της Τουρκίας γίνεται με μεγάλο κόπο και πολύ περισσότερο πόνο. Η Γερμανία δεν θέλει να χαλάσει μία σχέση που κρατάει από τα χρόνια ακόμη των τελευταίων Πασάδων και του Κεμάλ Ατατούρκ. Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να αποφασίσει αν μπορεί να διαδραματίσει τον ρόλο της ηγέτιδας δύναμης της Ευρώπης. Κι αυτό δεν μπορεί να συμβεί αποδεχόμενη την Τουρκία να αμφισβητεί ευθέως τα κυριαρχικά δικαιώματα δύο κρατών μελών, της Ελλάδας και της Κύπρου.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει προσπαθήσει σκληρά να αναδείξει στους συνομιλητές της τον απόλυτο παραλογισμό των τουρκικών θέσεων. Δεν έχει πέσει στις παγίδες των Τούρκων. Κι εν πάση περιπτώσει, εφόσον οι Γερμανοί εξακολουθούν να πιστεύουν ακόμη τις ειλικρινείς προθέσεις της Τουρκίας, που δεν φαίνεται πλέον να ισχύει κάτι τέτοιο, ας αναλάβουν πρωτοβουλία να εκπροσωπήσουν την ΕΕ σε αυτή την συζήτηση. Να αποδεχτούν, δηλαδή, ότι δεν πρόκειται για μία διαφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ή Κύπρου και Τουρκίας, αλλά για μία διαφορά μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας. Κι είναι φανερό γιατί η Τουρκία δεν θέλει την ΕΕ στο τραπέζι αλλά την Ελλάδα μόνη της και απομονωμένη. Επειδή η ΕΕ δεν θα μπορούσε από την φύση της να αποδεχτεί ένα πλαίσιο διαλόγου που δεν θα είχε σχέση με το διεθνές δίκαιο και τα βασικά χαρακτηριστικά που διέπουν την λειτουργία της ίδιας της Ευρώπης.
Είναι σαφές για μας ότι οι διαφορές λύνονται μέσω του διαλόγου. Αλλά διάλογος με τι περιεχόμενο; Να συζητήσουμε την αποστρατικοποίηση των μισών νησιών του Αιγαίου; Για να συμβεί ό,τι και στην Κύπρο μετά από την απομάκρυνση της ελληνικής μεραρχίας; Μία και μόνη υπαρκτή διαφορά έχουμε με την Τουρκία: Την υφαλοκρηπίδα. Και να μην ξεχνάμε ότι η Τουρκία ήταν αυτή που έφυγε από το τραπέζι, όταν είδε ότι δεν της βγαίνει το παιγνίδι. Και με πρόσχημα, βέβαια, την συμφωνία Ελλάδας και Αιγύπτου.
Η τακτική της Τουρκίας στην καλύτερη των περιπτώσεων θυμίζει το γνωστό ανέκδοτο του Χότζα με το δωμάτιο που αρχικά φάνηκε στενάχωρο στον χωρικό, αλλά στην συνέχεια του φάνηκε παλάτι. Κάθε μέρα ο Χότζας τον υποχρέωνε να ζει στον μικρό και ασφυκτικό χώρο με ένα ακόμη ζωντανό. Την μία μέρα έβαλε στο δωμάτιο έναν γάιδαρο, την άλλη μία κατσίκα, την τρίτη το άλογο, την τέταρτη τις κότες και την πέμπτη τον σκύλο. Είχε φτάσει ο άνθρωπος στο απροχώρητο. Κι ύστερα ο Χότζας άρχισε να βγάζει κάθε βράδυ κι από ένα ζώο. Όταν ο χωρικός έμεινε μόνος, ένιωθε όπως ο βασιλιάς στο παλάτι του.
Το πιο πιθανό όμως είναι ότι η Τουρκία δεν παίζει παιγνίδια τακτικής. Προσπαθεί να οδηγήσει την Ελλάδα σε μια σύρραξη, πιστεύοντας ότι αυτός είναι ο μόνος δρόμος για να αποφύγει το διεθνές δίκαιο. Μία τακτική που μπορεί να αλλάξει μόνο με μια αποφασιστική στάση από την ίδια την Ευρώπη.
Δεν φοβόμαστε τον διάλογο. Κάθε άλλο! Τον επιδιώκουμε. Αλλά τον διάλογο. Και μιας και πιάσαμε τις ιστορίες του Χότζα, ο Ταγίπ Ερντογάν θα πρέπει ίσως να επισκεφτεί τον τάφο του Χότζα! Από μπροστά έχει κάγκελα και αλυσίδες. Πολλές αλυσίδες και πολλά λουκέτα. Από τις άλλες τρεις πλευρές είναι ελεύθερος! Δεν έχει νόημα αυτό που κάνει. Είναι εντελώς παράλογο. Δεν το έχει μετρήσει καλά…
Θανάσης Μαυρίδης
