Φαινόμενο του θερμοκηπίου, μόλυνση της ατμόσφαιρας, κλιματική αλλαγή: Η παλιά συζήτηση έχει ξεπεραστεί με τον πιο δραματικό τρόπο. Αυτό που ζούμε σήμερα είναι ένα εντελώς νέο φαινόμενο, αποτέλεσμα δύο γεγονότων με αντικρουόμενες συνέπειες: Κρίση του κορoνοϊού και πυρκαγιές στην Αυστραλία. Πολύ μακριά από τις ρηχές αναλύσεις της αντιπολίτευσης.
Από την Εύβοια ο κ. Τσίπρας μας ενημέρωσε πως «αν πριν από τρία χρόνια αιφνιδιαστήκαμε, σήμερα δεν υπάρχει δικαιολογία αιφνιδιασμού». Προσθέτοντας, βέβαια, πως «η κρατική μηχανή δεν λειτούργησε υποδειγματικά, όπως δεν λειτούργησε υποδειγματικά και παλαιότερα». Για να επαναλάβει το κύριο αντιπολιτευτικό επιχείρημα των ημερών: «Αναρωτιέμαι με τρόμο τι θα γινόταν αν φυσούσαν άνεμοι 5,6 ή 8 μποφόρ, όπως είχαμε στο παρελθόν».
Καλή η προσπάθεια συμψηφισμού με το Μάτι, αλλά δεν έχει καμιά σχέση με την επιστημονική ανάλυση και την ζοφερή πραγματικότητα.
Όχι μόνο επειδή δεν μπορεί να συγκριθεί ένα τοπικό γεγονός – από τα χιλιάδες που συμβαίνουν κάθε χρόνο - με την έκταση που έλαβαν οι πυρκαγιές αυτές τις μοιραίες μέρες.
Όχι μόνο επειδή κυριολεκτικά φλέγονται Μεσόγειος και Βαλκάνια – αλλά και η Σιβηρία και η αμερικανική ήπειρος. Δεν μπορεί να είναι άχρηστοι όλοι οι κρατικοί μηχανισμοί παγκοσμίως. Απλά, δυστυχώς, κανένα κράτος δεν είναι προετοιμασμένο για να αντιμετωπίσει μια τέτοια ασύμμετρη απειλή.
Όχι μόνο επειδή σε τέτοιες φωτιές το μικροκλίμα που δημιουργείται, προκαλεί μια ειδική κλιματική κατάσταση στην συγκεκριμένη περιοχή, με αποτέλεσμα να προκαλούνται μεγάλες καταστροφές, ακόμη και με άπνοια. Δηλαδή κάτω από τέτοιες συνθήκες είναι σα να φυσάει!
Στο διάγγελμά του, ο κ. Τσίπρας είπε: «Η κλιματική αλλαγή είναι η βασική αιτία. Είναι εδώ ως καταστροφική συνθήκη. Αλλά όχι ως δικαιολογία».
Αλλά οι δύο πρώτες προτάσεις αναιρούν την τρίτη. Αν έχουμε μια καταστροφική συνθήκη, αυτή από μόνη της αποτελεί και την «δικαιολογία».
Οι στρόβιλοι «περπατάνε» τη φωτιά και χωρίς άνεμο
Δεν είναι ωστόσο θέμα δικαιολογίας. Είναι θέμα επιστημονικής εξήγησης. Σε τέτοιες πυρκαγιές προκαλείται ένα σπάνιο φαινόμενο, αυτό της τρισδιάστατης τυρβώδους μη ισοθερμικής στήλης. Οι συνήθεις στήλες είναι ή μονοδιάστατες (σε περιοχές απολύτως ευθείες όπως τα χωράφια και οι στέπες) ή δισδιάστατες (ύψος, πλάτος, αλλά όχι μήκος).
Φανταστείτε μια δεξαμενή με καύσιμα που καίγεται ολοσχερώς και ετοιμάζεται να εκραγεί. Στα πλευρικά αυτής της τρισδιάστατης στήλης δημιουργούνται στρόβιλοι ύψους 1,5 φορά το ύψος της δεξαμενής. Στην περίπτωση αυτή στη θέση της δεξαμενής βρίσκεται το ύψος των δένδρων, συμπεριλαμβανομένων και άλλων καυσίμων υλικών, όπως τα σπίτια και τα οχήματα. Δηλαδή, το δένδρο είναι η καύσιμη ύλη.
Οι στρόβιλοι, γνωστοί ως αξονικοί στρόβιλοι, είναι αυτοί που «περπατάνε» τη φωτιά. Μάλιστα σε μη ευθείες περιοχές προσλαμβάνουν απόλυτο και κυρίαρχο χαρακτήρα. Αυτοί (οι στρόβιλοι), όπως προκύπτει από εκτενή πειράματα της αεροναυπηγικής κοινότητας, λαμβάνουν υλικό από τον πυρήνα της πυρκαγιάς. Αυτό το υλικό το μεταφέρουν εκτός και κατά την περιστροφή τους λαμβάνουν εκτός στήλης καθαρό οξυγόνο, αλλά και υλικό από τον περιβάλλοντα χώρο. Διατηρείται έτσι ο κύκλος της φωτιάς.
Στις τρισδιάστατες τυρβώδεις μη ισοθερμικές στήλες, οι στρόβιλοι αυτής της κατηγορίας είναι έξι – δύο ανά άξονα. Η δύναμή τους σε ισοζύγιο ενέργειας μπορεί να ξεπεράσει και τα 200.000 μεγαβάτ. Η στήλη προχωρά με την βοήθεια των στροβίλων δείχνοντας να κινείται σε φιδοειδή μορφή. Από οπτικό υλικό προερχόμενο από διάφορες πυρκαγιές παγκοσμίως προκύπτει πως οι στήλες αυτές μετακινούνται προς «ανεξήγητη» κατεύθυνση ΧΩΡΙΣ ΑΝΕΜΟ, κινούνται αντίθετα από τον άνεμο ή δημιουργούν κάθετο άξονα 90 μοιρών.
Με λίγα λόγια, καθώς οι στρόβιλοι τροφοδοτούνται από τον περιβάλλοντα χώρο, το ιδανικό θα ήταν να μπορούσε κανείς να εντοπίσει την ρίζα του στροβίλου, δηλαδή εκείνο το σημείο που μπορεί να κρατά ισχυρό δυναμικό ενέργειας ακόμη και δύο και τρεις ημέρες μετά την πυρκαγιά. Αυτό εξηγεί και τους λόγους για τους οποίους οι φωτιές αναζωπυρώνονται και οι κόποι χιλιάδων ανθρώπων που δίνουν νυχθημερόν τη μάχη μοιάζουν μάταιοι, αν και δεν είναι.
Κεραυνοβόλος πόλεμος
Φυσικά, θα πει κανείς όταν οι άνθρωποι κινδυνεύουν, βλέποντας συγχρόνως τις περιουσίες τους να χάνονται… τέτοια ώρα τέτοια λόγια.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε όλοι τι ακριβώς συμβαίνει στο επιστημονικό πεδίο. Δεχόμαστε επίθεση και έτσι πρέπει να την δούμε. Είναι πόλεμος. Και στον πόλεμο πόλεις βομβαρδίζονται, την ώρα που οι άνθρωποι τρέχουν στα καταφύγια να σωθούν.
Η διαφορά είναι ότι τώρα δεχόμαστε επίθεση μέσω ενός πρωτοφανούς θερμοδυναμικού φαινομένου. Ζούμε έναν κεραυνοβόλο πόλεμο.
Είναι ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε πως αυτό που ζούμε είναι κάτι το εντελώς καινούργιο. Γεννήθηκε πέρσι, με την κρίση του κορωνοϊού και τις μεγάλες πυρκαγιές στην Αυστραλία – και επομένως δεν υπάρχει σύγκριση με όσα συνέβαιναν στο παρελθόν, δηλαδή το 2018, από το ενοχικό σύνδρομο του οποίου προσπαθεί να απαλλαγεί ο κ. Τσίπρας.
Το 2018 δεν αιφνιδιαστήκαμε από την κλιματική αλλαγή – αυτήν την ξέραμε από χρόνια. Άλλες καταστάσεις μας αιφνιδίασαν. Το ομολόγησε άλλωστε και ο ίδιος ο κ. Τσίπρας, όταν είπε «θύμωσα με το πώς διαλύθηκε ο κρατικός μηχανισμός στο Μάτι» (Σκάι, 2/7/2019).
Το 2021, φέτος δηλαδή, είναι η χρονιά του απόλυτου αιφνιδιασμού. Κι ας προσπαθεί ο κ. Τσίπρας να μας πει ότι δικαιολογημένα «αιφνιδιαστήκαμε» το 2018, αλλά τώρα δεν υπάρχει τάχα δικαιολογία αιφνιδιασμού.
Πανδημία και πυρκαγιές στην Αυστραλία άλλαξαν το κλίμα
Συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Και το εξηγούν οι επιστήμονες. Οι οποίοι ανακάλυψαν πως τα φετινά φαινόμενα προκλήθηκαν από τον αντικρουόμενο τρόπο με τον οποίο επέδρασαν επί του κλίματος από τη μια η πανδημία και από την άλλη οι πυρκαγιές στην Αυστραλία, το 2020.
Δύο παράλληλα γεγονότα που άλλαξαν δραματικά και ξαφνικά το κλίμα. Μετατοπίζοντας το επίκεντρο του ενδιαφέροντος: Τώρα πια το κεντρικό ζήτημα δεν είναι τόσο η σωτηρία του πλανήτη – ο οποίος, όπως λένε οι επιστήμονες, κάπως θα τα καταφέρει – αλλά η σωτηρία των ανθρώπων, που μπορούν να χάσουν τη ζωή τους μέσα σε μια στιγμή.
Ο πλανήτης έχει περάσει κυριολεκτικά δια πυρός και σιδήρου. Κάθε φορά εξαφανίζονταν τα είδη που ζούσαν πάνω του. Ο ίδιος ο πλανήτης τελικά επέζησε. Σήμερα, για άλλη μια φορά κινδυνεύουν τα πλάσματα που ζουν πάνω στον πλανήτη.
Σύμφωνα με την μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Geophysical Research Letters και είχε επικεφαλής τον Τζον Φασούλλο του αμερικανικού Εθνικού Κέντρου Ατμοσφαιρικών Ερευνών, το περσινό λοκντάουν θα ανεβάζει την θερμοκρασία ως το 2022, ενώ την ίδια ώρα οι πυρκαγιές στην Αυστραλία κατέβασαν την θερμοκρασία μέσα σε λίγους μήνες.
Δυο αντίρροπες καταστάσεις που συνέβησαν το 2020 οδήγησαν στην φετινή τραγωδία και όλα τα υπόλοιπα περί του 2018 και του αιφνιδιασμού αποτελούν κανονικές αντιεπιστημονικές αφέλειες, με ξεκάθαρο υπόβαθρο πολιτικής σκοπιμότητας.
Οι επιστήμονες, λοιπόν, μελέτησαν αυτά τα δύο παράλληλα φαινόμενα. Και κατέληξαν ότι το περσινό λοκντάουν μείωσε την μόλυνση της ατμόσφαιρας, επέτρεψε στις ακτίνες του ήλιου να φθάσουν πιο δυνατές στη Γη και συνέβαλε ελαφρά στην πορεία υπερθέρμανσης του πλανήτη, επιτρέποντας να αυξηθεί η ηλιακή ενέργεια που φθάνει στον πλανήτη μας. Αλλά οι αυστραλιανές φωτιές ψύχραναν τον πλανήτη με μεγαλύτερη ταχύτητα.
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου μειώθηκε το 2020 κατά 7%, αλλά μόνο πρόσκαιρα. Αντίθετα, οι πυρκαγιές στην Αυστραλία στα τέλη του 2019 και αρχές του 2020 έχουν περισσότερο μακροπρόθεσμη επίδραση. Κι’ αυτό διότι εκείνες οι πυρκαγιές λειτούργησαν με τρόπο παρόμοιο με μια ηφαιστειακή έκρηξη, η οποία ακολουθείται από μια περίοδο ψύξης που διαρκεί από ένα ως τρία χρόνια.
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, οι επιστήμονες κατέληξαν πως επί χρόνια υπερτιμούσαμε την αρνητική επίδραση της μόλυνσης της ατμόσφαιρας επί του κλίματος και υποτιμούσαμε την επίδραση των πυρκαγιών.
Έτσι φθάνουμε σε έναν φαύλο κύκλο: Οι πυρκαγιές αλλάζουν το κλίμα και η αλλαγή του κλίματος ευνοεί τις πυρκαγιές. Με την σειρά τους οι πυρκαγιές ενισχύουν την ξηρασία και μετατρέπουν τα δάση σε πυριτιδαποθήκες. Διότι δάση χωρίς υγρασία είναι άρρωστα και επικίνδυνα δάση.
Τότε σιωπή, σήμερα καταγγελίες
Υπό αυτές τις συνθήκες, κάθε κριτική προσκρούει στη λογική. Ο πλανήτης φλέγεται και δεν μπορούμε να σκεφθούμε πως παντού είναι όλοι άχρηστοι και μόνο η αντιπολίτευση στην Ελλάδα θα τα κατάφερνε καλύτερα. Γιατί δεν είναι μόνο ο Τσίπρας, είναι και η Γεννηματά και ο Κουτσούμπας που… στροβιλίζονται.
Ειδικά για την κ. Γεννημάτα, δεν χρειάζεται να πούμε πολλά. Αρκεί να συγκρίνουμε τις δηλώσεις της του 2018 και του 2021.
Έλεγε το 2018 (Μάτι): «Ανείπωτη τραγωδία. Ημέρα Εθνικού πένθους. Η σκέψη μας στα θύματα και τις οικογένειες τους. Στεκόμαστε δίπλα σε όσους το έχουν ανάγκη σήμερα, μα και αύριο. Ευγνωμοσύνη σε όσους παλεύουν στα πύρινα μέτωπα ασταμάτητα από χθες. Τίποτα άλλο. Τώρα σιωπή. Όλα τα άλλα στην ώρα τους».
Είπε φέτος: «Δεν είναι ώρα να μιλήσουμε για τις ευθύνες της κυβέρνησης, αλλά ας σταματήσει τις δικαιολογίες. Γνώριζαν ότι έρχονται οι δυσκολίες και δεν είχαν ούτε μέτρα πρόληψης, ούτε σχέδιο αποτελεσματικό για την αντιμετώπισή τους. Προτεραιότητα, πράγματι, είναι η ανθρώπινη ζωή. Αλλά, η ευθύνη της πολιτείας δεν σταματά στην εκκένωση των περιοχών. Είναι φανερό ότι το κυβερνητικό σύστημα πολιτικής προστασίας απέτυχε παταγωδώς. Σήμερα στην Ελλάδα σου κόβεται η ανάσα. Όχι μόνο από τον καπνό, αλλά από την απογοήτευση».
Ξεκάθαρα πράγματα!
Όταν φλέγεται η Σιβηρία…
Από την Σιβηρία ως την Αλάσκα και από τις ΗΠΑ ως τον Καναδά και την Μεσόγειο τεράστιες πυρκαγιές καταπίνουν δάση, καταστρέφουν περιουσίες, αφαιρούν ανθρώπινες ζωές.
Στην πιο παγωμένη περιοχή της Ρωσίας, στην Ιακουτία της Σιβηρίας, οι πυρκαγιές εξολοθρεύουν τα πάντα στο διάβα τους με πρωτοφανή βία και ταχύτητα. Μέσα σε τρεις εβδομάδες απανθρακώθηκαν 2,6 εκ. εκτάρια δασών και στεπών, απελευθερώνοντας στην ατμόσφαιρα τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα. Στην περιοχή, ο Ιούλιος υπήρξε ο μήνας με την μεγαλύτερη ξηρασία στα τελευταία 133 χρόνια, με την θερμοκρασία – στη Σιβηρία! – στους 39 βαθμούς Κελσίου και σχεδόν καθόλου βροχές. Αυτό που προκαλεί μεγάλη ανησυχία είναι το γεγονός ότι αυτό που παρατηρείται είναι η απόψυξη του μόνιμου πάγου στη Ρωσία.
Το νέφος έφθασε ως την Αλάσκα και φέτος ήταν η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά που η Σιβηρία γνώρισε αυτό το πρωτοφανές φαινόμενο. Και μάλιστα σε περιοχές που ουδέποτε στο παρελθόν είχαν ζήσει τέτοιες πυρκαγιές, που κάποτε εκδηλώνονταν κάθε 100 με 150 χρόνια, αργότερα κάθε 10 ως 30 χρόνια και τώρα για δύο συνεχόμενα χρόνια.
Στον Καναδά, στην Βρετανική Κολομβία, οι πυροσβέστες χρειάστηκε να πολεμήσουν 300 πυρκαγιές συγχρόνως, ενώ στις ΗΠΑ, στο Όρεγκον, οκτώ πυρκαγιές τεραστίων διαστάσεων κατέστρεψαν 192 χιλιάδες εκτάρια δασών.
Το νέφος από τον Καναδά έφθασε στις Ηνωμένες Πολιτείες, καλύπτοντας ακόμη και τον ουρανό του Μανχάταν, με την Πολιτεία της Νέας Υόρκης να μπαίνει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Οι πυρκαγιές αφανίζουν την βόρεια Καλιφόρνια εδώ και πάνω από τρεις εβδομάδες, έχοντας καταστρέψει πάνω από 1,1 εκ. στρέμματα. Και εκεί η πυρκαγιά Ντίξι έχει δημιουργήσει δικό της κλίμα. Και εκεί οι άνθρωποι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους.
Ίδια κατάσταση και στην Ιταλία, όπου φέτος οι πυρκαγιές τριπλασιάστηκαν σε σχέση με το 2020, με τις πλημμύρες να συμπληρώνουν το έργο της καταστροφής.
Σε πύρινο κλοιό βρίσκονται οι περισσότερες χώρες των Βαλκανίων. Στην Τουρκία σημειώθηκαν οι χειρότερες δασικές πυρκαγιές στην Ιστορία.
Όλα αυτά δεν είναι «δικαιολογίες». Είναι τα αναγκαία λογικά και επιστημονικά επιχειρήματα απέναντι σε όσους επιμένουν να μην βλέπουν τους πραγματικούς στροβίλους, επιλέγοντας να στροβιλίζονται – φιδοειδώς και αυτοί – γύρω από την ρίζα του κακού, που στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι η προπαγάνδα και το ψέμα…
* Η Σοφία Βούλτεψη είναι Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος.
