Tου Σάκη Μουμτζή
Η λέξη «πλατεία» σημαίνει πλέον την μαζική συμμετοχή σε εκδηλώσεις αντίστασης και ανατροπής, έξω από τις θεσπισμένες λειτουργίες του πολιτεύματος. Η «πλατεία» έχει καταστεί η σημαία της κινηματικής πρακτικής.
Η πλατεία Ταχρίρ, η πλατεία της Βεγγάζης, η πλατεία Συντάγματος, η πλατεία Μεϊντάν γέμισαν από εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και έγραψαν την δική τους ιστορία.
Ενδιαφέρον όμως έχει να δούμε την κατάληξη που είχε η βίαιη εισδοχή των μαζών, στην συνέχεια των πολιτικών εξελίξεων. Να δούμε δηλαδή- παρακάμπτοντας τις ρομαντικές ιδεοληψίες – αν η κατάσταση σε αυτές τις χώρες βελτιώθηκε ή επιδεινώθηκε όταν καταλάγιασε ο θόρυβος της πλατείας, όταν οι ασύντακτες και ποικιλόμορφες μάζες αποσύρθηκαν από το προσκήνιο.Γιατί και η κινηματική πρακτική απαιτεί- σε ένα δεύτερο στάδιο- εκπροσώπηση.
Στην Αίγυπτο, έγιναν εκλογές τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2012, τις κέρδισε ο Μόρσι με οριακή πλειοψηφία και το κύριο μέλημα του ήταν να επιβάλει την σαρία και να αλλοιώσει τον κοσμικό χαρακτήρα της χώρας του.Για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες οι χριστιανικές κοινότητες της Αιγύπτου θρήνησαν νεκρούς από επιθέσεις φανατικών μουσουλμάνων.Η επέμβαση του στρατού ήταν αναπόφευκτη, καθώς αυτή η πολιτική του Μόρσι έφερε και πάλι τον λαό στους δρόμους. Ετσι η Αίγυπτος αφού διήνυσε μιαν αιματηρή διαδρομή κατέληξε ουσιαστικά στο σημείο απ΄όπου ξεκίνησε το 2011.
Για την Λιβύη και για το πώς η εξέγερση έφερε την διάλυση της χώρας έχουν γραφεί πάρα πολλά. Κι΄εδώ η αφετηρία βρισκόταν στην πλατεία της Βεγγάζης, όπου ένα ετερόκλιτο πλήθος αντικαθεστωτικών ζήτησε την ανατροπή του Καντάφι.Αυτό το πλήθος όταν πέτυχε τον στόχο του, δεν μπόρεσε να συγκροτηθεί σε μια κεντρική έκφραση με αποτέλεσμα η πολυαρχία να φέρει την σημερινή αναρχία.
Ακόμα πιο δραματικά ήταν τα αποτελέσματα της εξέγερσης των Ουκρανών στην πλατεία Μεϊντάν, γιατί σε αυτά τον τόνο τον έδωσε μια νεοναζιστική μειοψηφία που οδήγησε τις πολιτικές εξελίξεις σε ακραίες καταστάσεις. Αποτέλεσμα: Η Ουκρανία έχασε οριστικά την Κριμαία, και το ανατολικό τμήμα της βρίσκεται σε ένα ιδιόμορφο καθεστώς αυτονομίας, μακριά από την εξουσία της ουκρανικής κυβέρνησης.
Για την Ελλάδα τα γεγονότα δεν τα γνωρίζουμε μόνον. Τα βιώσαμε κιόλας. Στο Σύνταγμα, με το πάντρεμα της «πάνω» και της «κάτω» πλατείας ανδρώθηκε και μπήκε στην κεντρική πολιτική σκηνή το φαινόμενο του εθνολαϊκισμού, που οι εκπρόσωποι του κυβερνούν σήμερα την χώρα.Οι ομιλητές των λαϊκών συνελεύσεων της πλατείας έγιναν υπουργοί, που δέσμιοι των αντιμνημονιακών διακηρύξεων τους, έχουν να επιλέξουν, σήμερα, ανάμεσα στον προσωπικό τους διασυρμό και στην καταστροφή της χώρας. Το οριστικό ταμείο θα γίνει στο τέλος και θα δούμε τι θα «γράψει.»
Από αυτήν την συνοπτική περιγραφή προκύπτει πως οι κινηματικές πρακτικές επειδή κινητοποιούν ασύντακτα πλήθη πάνω στο αίτημα της ανατροπής, όταν πετύχουν τον στόχο τους αδυνατούν , λόγω ακριβώς της πολυμορφίας τους, να παρουσιάσουν συγκροτημένη εναλλακτική λύση.Η πολυχρωμία και η πολυφωνία, όταν περάσουν οι πρώτες ειδυλλιακές μέρες, πολύ εύκολα μετατρέπονται σε αναρχία στην οποία, είναι ιστορικά διαπιστωμένο, επικρατούν οι πιο ακραίες δυνάμεις. Η εθνική καταστροφή απέχει ένα βήμα, όπως φάνηκε στην Λιβύη και στην Ουκρανία.
Οι πλατείες πολύ εύκολα γεμίζουν.Το πρόβλημα είναι πώς αδειάζουν και τι αφήνουν πίσω τους.
