Των Παναγιώτη Γκλαβίνη και Ιωάννη Στεφανίδη*
Η Συμφωνία των Πρεσπών επιτρέπει ρητά τη χρήση των όρων «Μακεδονία» και «μακεδονικός» σε νομικά πρόσωπα και επιχειρήσεις της γείτονος κατά την άσκηση των δραστηριοτήτων τους (άρθρο 1 παρ. 3 f). Ως γνωστόν, στις διεθνείς τους συναλλαγές, οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν το όνομα της χώρας τους για να προσδιορίσουν την εθνικότητά τους και την προέλευση των προϊόντων τους και των υπηρεσιών τους.
Από την παραπάνω διάταξη, δεν απορρέουν μόνο δικαιώματα για τις επιχειρήσεις της γείτονος, που θα μπορούν στο εξής να αναγράφουν ελεύθερα τους όρους «Μακεδονία» και «μακεδονικό» σε επωνυμίες, σήματα, επιγραφές, ιστοσελίδες, επιστολόχαρτα και προϊόντα ή όπου αλλού συνηθίζουν να το κάνουν στις διεθνείς συναλλαγές τους, αλλά και υποχρεώσεις για οιονδήποτε τρίτο, κρατική αρχή ή αλλοδαπή επιχείρηση, που θα πρέπει στο εξής να σέβονται τις συγκεκριμένες αναγραφές και, ανάλογα, να επιφυλάσσουν την κατάλληλη μεταχείριση σε εταιρίες της «Μακεδονίας» ή σε προϊόντα και υπηρεσίες «μακεδονικής» προέλευσης.
Αυτό ισχύει και για την Ελλάδα, που είναι συμβαλλόμενο μέρος στη Συμφωνία των Πρεσπών και τυχαίνει να διαθέτει μια περιοχή που λέγεται Μακεδονία, στην οποία δραστηριοποιούνται επιχειρήσεις που παράγουν και εμπορεύονται προϊόντα και στις συναλλαγές τους χρησιμοποιούν τους όρους «Μακεδονία» και «μακεδονικός» για να δηλώσουν την προέλευσή τους, όχι με όρους κράτους, διότι ασφαλώς και είναι ελληνικές οι εταιρίες αυτές, αλλά ως επωνυμίες, σήματα, ιδιαίτερα γνωρίσματα ή ιδιότητες, με τα οποία έγιναν γνωστές στο κοινό στο οποίο απευθύνονται εντός και εκτός της χώρας.
Σήμερα που μιλάμε, οι εταιρίες αυτές προστατεύονται από το εθνικό δίκαιο. Πλην όμως, μετά τη θέση σε ισχύ της Συμφωνίας, οι όροι «Μακεδονία» και «μακεδονικός» παραχωρήθηκαν σε ένα άλλο ΚΡΑΤΟΣ και όποιοι τρίτοι (περιλαμβανομένων ημών) τους χρησιμοποιούν με τρόπο που δημιουργεί σύγχυση ως προς την εθνικότητα μιας επιχείρησης ή την (κρατική) προέλευση των προϊόντων τους ή των υπηρεσιών τους, θα πρέπει ή να πάψουν να το κάνουν ή να εξειδικεύσουν για ποια «Μακεδονία» πρόκειται (π.χ. Ελληνική Μακεδονία, ελληνομακεδονικός).
Η δε Συμφωνία των Πρεσπών θεσμοθετεί μια ειδική διαδικασία στο άρθρο 1.3h για την επίλυση των διαφορών που θα προκύψουν από τις αξιώσεις που θα εγείρουν σκοπιανές εταιρίες κατά ελληνικών επιχειρήσεων, όταν οι τελευταίες, με την χρήση των όρων «Μακεδονία» και «μακεδονικός», θα προκαλούν σύγχυση ως προς την προέλευση των ιδίων ή των προϊόντων και υπηρεσιών τους.
Αυτό καταγγείλαμε εμείς στο άρθρο μας «Η Ελλάς υποχωρούσα», ότι δηλαδή εκεί που μας χρωστούσανε, μας πήραν και το βόδι. Διότι υποβάλλουμε στην κρίση τρίτων κάτι που θεωρούσαμε δικαιωματικά δικό μας! Εν προκειμένω, στην κρίση ενός σώματος εμπειρογνωμόνων, που θα συσταθεί, λέει, από εκπροσώπους των δυο χωρών στο πλαίσιο της Ε.Ε., με την συνδρομή του ΟΗΕ και του ISO!
Στο κείμενό μας, λοιπόν, στο οποίο μάς έκανε την τιμή να αναφερθεί στις 24.1.2019 στη Βουλή ο Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, χρησιμοποιούμε ένα παράδειγμα για να αναδείξουμε το πρόβλημα, που έκτοτε κάνει το γύρο των μέσων μαζικής ενημέρωσης: τα μακεδονικά ροδάκινα.
Ο κ. Μανδραβέλης μάς εγκαλεί σε άρθρο του στην Καθημερινή της 28.1.2019 ότι ανακαλύψαμε «άγνωστα ροδάκινα» και εισάγουμε στο δημόσιο διάλογο έναν «ανύπαρκτο εθνικό κίνδυνο», δίνοντας «μάχες οπισθοφυλακής» και διεκδικώντας «υστερικά» το δίκιο που μας πνίγει, την ίδια στιγμή που –στο ίδιο άρθρο!– αναγνωρίζει πως «υπάρχει βεβαίως ζήτημα με κάποια προϊόντα που έχουν στον τίτλο τους «Μακεδονικός/ή/ό»!!
Αγνοεί, άραγε, ο καλός δημοσιογράφος ότι δεν επιτρέπεται, όταν γράφουμε δημοσίως, να κάνουμε διαφήμιση σε συγκεκριμένες εταιρίες και προϊόντα, λόγος για τον οποίο κι εμείς επιλέξαμε ένα ουδέτερο παράδειγμα; Ή μήπως το γνωρίζει, αλλά επιλέγει να κοιτάζει το δάκτυλο ενώ εμείς του δείχνουμε το φεγγάρι;
Σε κάθε περίπτωση, αν κάνει τον κόπο και αναζητήσει στο διαδίκτυο τους όρους xumos-rodakino-makedonias, για παράδειγμα, θα διαπιστώσει πως μια μεγάλη εταιρία προωθεί με αυτούς τους όρους προέλευσης το προϊόν της, επικαλούμενη και τα εξής:
«The famous fields of Macedonia offer us the peaches that make this juice. Before becoming a juice drink, they have been for hours under the Greek sun and ... the taste that Greek sun gives is unique!»
Αύριο, δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορεί να το κάνει με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο το κάνει σήμερα. Όσο για τις νέες εταιρίες που θα θέλανε να βάλουν την Μακεδονία στην επωνυμία τους ή στα προϊόντα τους, αυτές είναι βέβαιο πως δεν υπάρχει περίπτωση να πάρουν τον κίνδυνο να το κάνουν.
Περί αυτού πρόκειται, λοιπόν. Χάσαμε, φίλες και φίλοι.
Στην υγειά σας κύριε Μανδραβέλη!
* Οι κ.κ. Παναγιώτης Γκλαβίνης και Ιωάννης Στεφανίδης είναι Καθηγητές Νομικής Σχολής ΑΠΘ.
