Toυ Ανδρέα Ζαμπούκα
«Πα?σαι, πρ?ν ?ργ?ς κ?μ? μεστ?σαι λέγων, μ? ?φευρεθ?ς ?νους τε κα? γέρων ?μα... ?κ τ?νδε τούτους ?ξεπίσταμαι καλ?ς παρηγμένους μισθο?σιν ε?ργάσθαι τάδε.»*
Αυτό το «?ξεπίσταμαι καλ?ς» του Κρέοντα στην Αντιγόνη του Σοφοκλή είναι η φράση που χρωματίζει την βασική πληροφορία στο DNA της Αριστεράς. Ο βασιλιάς της Θήβας «ξέρει καλά» ότι κάποιοι επιβουλεύονται την εξουσία του και χωρίς αμφιβολία, κάποιοι άλλοι χρηματίζονται για να τον ανατρέψουν. Όπως και η Αριστερά, έχει το «ηθικό πλεονέκτημα» της μοναδικότητας των απόψεων, της «καθαρής» γνώμης και της «αυθεντίας» στην διαχείριση της εξουσίας. Κάθε αντίπαλος είναι εχθρός και αν είχε έτοιμη τη λέξη θα τον έλεγε «ακροδεξιό», «φασίστα» ή «δοσίλογο».
Υπάρχει ένα ασφαλές κριτήριο να κρίνεις τις εξουσίες, για τον βαθμό λαϊκής αποδοχής που διαθέτουν: είναι ο τρόπος που αντιδρούν σε κάθε κοινωνική δυσανεξία. Αν κατανοούν τις αντιδράσεις της πλειοψηφίας ή αν αμύνονται επιθετικά, επικαλούμενες ηθικές, πολιτικές και καμιά φορά και «θρησκευτικές» αρχές.
Στην περίπτωση της Αριστεράς, ισχύουν οι «θρησκευτικές» αρχές. Είναι πασίγνωστο το μοτίβο της απόρριψης κάθε ιδεολογίας ή πολιτικής θέσης που δεν συνάδει με το δόγμα της «θρησκειολογίας» της. Όποιος δεν είναι δικός μας είναι με τους άλλους και όποιος διαμαρτύρεται εξυπηρετεί σκοτεινά συμφέροντα ανατροπής μας.
Αλλά το ζήτημα είναι ότι καταντά τόσο παλιομοδίτικη και ξεπερασμένη πολιτική αντίδραση, που ο Κρέοντας στην «Αντιγόνη» μοιάζει πιο σύγχρονος στην ρητορική του. Γιατί τουλάχιστον αυτός είναι ένα διαχρονικό πρότυπο αυταρχισμού που η ποίηση κληροδότησε στην ανθρωπότητα για κάθε περίπτωση.
Κανείς Έλληνας που παρακολουθεί την πολιτική επικαιρότητα δεν μπορεί να θεωρεί την συγκέντρωση της Τετάρτης («Παραιτηθείτε!») οργανωμένη από την Νέα Δημοκρατία. Πρώτον, τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν στην διοργάνωση δεν έχουν καμία σχέση με το κόμμα (ανήκουν μάλιστα παραδοσιακά αλλού) και δεύτερον, ποιος είπε ότι η ΝΔ έχει διάθεση να δει τη σημερινή κυβέρνηση να παραιτείται. Πρόκειται καθαρά, για μία διαμαρτυρία πολύ φυσιολογική από αυτούς που αισθάνονται ότι πλήττονται από την φορολογική καταιγίδα. Όπως ήταν οι συγκεντρώσεις των «Μένουμε Ευρώπη» εξαιτίας της ανησυχίας που είχαμε όλοι τότε για το που θέλει να οδηγήσει την χώρα ο ΣΥΡΙΖΑ.
Αναρωτιέμαι για πόσο ακόμα θα αναπαράγεται αυτή η τακτική της ανασφάλειας του Αριστερού, όταν κατέχει κάποια θέση εξουσίας. Ίσως χρειαζόμαστε λίγο ακόμα διάστημα διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για να εκτεθούν περισσότερο οι «Κρέοντες» της Αριστεράς. Και οπωσδήποτε, να μην έχουν το τέλος του ήρωα που έφτιαξε ο Σοφοκλής για να στηλιτεύσει κάποιο αυταρχικό πρόσωπο της Αθηναϊκής Δημοκρατίας της εποχής του.
Γιατί εκείνο που με ανησυχεί στην «Αντιγόνη», είναι η κατάληξη του Κρέοντα και ο εγκλωβισμός του στα αδιέξοδα και στην τρέλα, που του φέρνουν οι δύο τραγικές αυτοκτονίες (Αίμονας, Αντιγόνη).
Ας ελπίσουμε ότι η «αυθεντία» της Αριστεράς και η «ευσέβεια» των οπαδών της θα χαθούν με την ενσωμάτωσή της στους κανόνες της αστικής δημοκρατίας που πάντα αποστρεφόταν και λοιδορούσε. Διαφορετικά, ο πανικός και η ανασφάλεια θα δραματοποιήσουν την απώλεια της εξουσίας που, αργά ή γρήγορα, θα υποστεί.
* Ο Κρέοντας προς τον Φύλακα: «Πάψε, προτού με γεμίσεις θυμό με τα λόγια σου, μήπως φανείς άμυαλος, αν και είσαι γέρος… Το γνωρίζω καλά, ότι αυτοί τα έκαναν αυτά, επειδή παρασύρθηκαν από αυτούς με χρήματα.»
