Η επιχειρηματολογία της αντιπολίτευσης σχετικά με την ενεργειακή κρίση που συμπληρώνει πλέον τον έκτο μήνα από τη στιγμή της εκδήλωσής της, κινείται ανάμεσα στην ψευδολογία, τη σκανδαλολογία, την ασυναρτησία και τον έντονο λαϊκισμό, σε μια προσπάθεια να αντλήσει κάποια επιπλέον ποσοστά στις δημοσκοπήσεις και να ανορθώσει το καταρρακωμένο ηθικό των στελεχών της.
Ο πρόεδρος του Πασόκ, Νίκος Ανδρουλάκης δηλώνει ότι «η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας μόλις τώρα ανακάλυψε την ανάγκη έκτακτης φορολόγησης των υπερκερδών, ενώ συνεχίζει να κερδοσκοπεί εις βάρος των πιο αδύναμων». Μάλιστα.
Το ρήμα κερδοσκοπώ σημαίνει «χρησιμοποιώ κυρίως αθέμιτα μέσα για να αυξήσω τα κέρδη μου» ή «επιδιώκω με κάθε μέσο να αποκτήσω κέρδος μεγαλύτερο από το θεμιτό ή το νόμιμο». Δηλαδή ο πρόεδρος του Πασόκ, κατηγορεί την κυβέρνηση ότι χρησιμοποιεί κάθε μέσο για να αυξήσει τα κέρδη της; Σε ποια κερδοσκοπία; Τι ακριβώς θέλει να πει ο φέρελπις Νίκος Ανδρουλάκης;
Ο πρόεδρος του Σύριζα από την άλλη πλευρά, κατηγορεί την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, ότι επέλεξε το βίαιο και χωρίς σχέδιο κλείσιμο των λιγνιτικών εργοστασίων. Μάλιστα.
Όμως, όσοι έχουν μνήμη οριακά μεγαλύτερη του χρυσόψαρου, ενθυμούνται πως οι λιγνιτικές Μονάδες ΙΙΙ και IV της Πτολεμαΐδας είχαν κλείσει το 2016 επί διακυβέρνησης Τσίπρα – Καμμένου και πως οι λιγνιτικές μονάδες I, II και ΙΙΙ της Καρδιάς, είχαν επίσης κλείσει τον Ιούνιο του 2019 και πάλι επί κυβερνήσεως Σύριζα.
Δεν χρειάζεται δε να υπενθυμίσουμε, ότι η ίδια κυβέρνηση είχε προχωρήσει στον διαγωνισμό της πώλησης των λιγνιτικών μονάδων της Μεγαλόπολης, οποίος δυο φορές τόσο το Απρίλιο του 2018, όσο και τον Φεβρουάριο του 2019, είχε κηρυχθεί άγονος. Και έτσι η σχεδιαζόμενη πώληση σε ιδιώτες απέτυχε, αφού η επένδυση δεν είχε κριθεί συμφέρουσα.
Ας προσπαθήσουμε να αφήσουμε πίσω μας τις πολιτικές ασυναρτησίες και ψευδολογίες και ας εστιάσουμε στο πραγματικό πρόβλημα. Ο πρόεδρος του Σύριζα, ζήτησε τη φορολόγηση των «υπερκερδών ύψους 1,4 δισ. ευρώ» των εγχώριων ενεργειακών εταιρειών, διανθίζοντας μάλιστα την ομιλία του με το κλασσικό από το 2012, «πάρτε πίσω τα κλεμμένα».
Ο λαϊκισμός εκτοξεύτηκε στη στρατόσφαιρα. Είναι φανερό ότι ο αριθμός αυτός δεν προκύπτει από πουθενά. Αν και τα μαθηματικά και τα οικονομικά, δεν είναι τα δυνατά σημεία της ηγετικής ομάδας του Σύριζα, πιθανολογούμε ότι τα υπερκέρδη αυτά αναφέρονται στο χρονικό διάστημα Οκτωβρίου 2021 – Μαρτίου 2022.
Ωστόσο, δεν είμαστε σίγουροι αν πράγματα αναφέρεται σε κέρδη ή σε κύκλο εργασιών ή σε μικτά κέρδη ή σε κέρδη προ αποσβέσεων και χρηματοοικονομικών εξόδων.
Όπως ήταν επόμενο, και η κυβέρνηση αποδέχθηκε να μπει σε αυτό το γαϊτανάκι πλειοδοσίας, ανακοινώνοντας την έκτακτη φορολόγηση των υπερκερδών κατά 90% και αναθέτοντας τον υπολογισμό τους, στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ).
Πώς ακριβώς θα υπολογιστούν τα υπερκέρδη; Θα συγκριθούν οι λογιστικές καταστάσεις του εξαμήνου Οκτωβρίου 2021 – Μαρτίου 2022, με την αντίστοιχη περίοδο Οκτωβρίου 2020 – Μαρτίου 2021; Όμως αυτό δεν είναι αρμοδιότητα των ορκωτών ελεγκτών των ενεργειακών εισηγμένων εταιρειών ή των εποπτικών αρχών της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ή των φορολογικών αρχών της χώρας;
Ο έλεγχος θα συμπεριλάβει και τις πετρελαϊκές εταιρείες, που δουλεύουν με βάση συγκεκριμένα σταθερά ποσοστά πάνω στις τιμές του πετρελαίου, που διυλίζουν; Στην προαναφερθείσα περίοδο, κατά τη διάρκεια της οποίας παρόλο που το περιθώριο έμεινε σταθερό σαν ποσοστό, η διύλιση έδωσε υψηλότερα αποτελέσματα σε απόλυτα μεγέθη, προκύπτουν υπερκέρδη ή όχι; Και πόσα είναι αυτά; Μπορούν να κατηγορηθούν για υπερκέρδη και κερδοσκοπία;
Ο έλεγχος θα συμπεριλάβει και τις εταιρείες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), που αμείβονται με κλειδωμένες / εγγυημένες τιμές, ανεξάρτητα από το ύψος της χονδρικής τιμής ηλεκτρικής ενέργειας της αγοράς; Να σημειώσουμε εδώ, ότι ο κλάδος των ΑΠΕ σύμφωνα με το αντιπολιτευτικό αφήγημα, κατηγορείται για την πυροδότηση της ενεργειακής κρίσης, για την περιβαλλοντική καταστροφή και το ξεπούλημα της φύσης στα «συμφέροντα».
Συμπεριλαμβάνονται άραγε μέσα στα 1,4 δισ. ευρώ του Σύριζα, τα ποσά που καταλήγουν στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) και ακολούθως στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης;
Μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται οι επιδοματικές πολιτικές στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου, που ανακοινώνει η κυβέρνηση. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, στο προαναφερθέν Ταμείο, έχουν μεταφερθεί κατά τη διάρκεια του τελευταίου εξαμήνου περισσότερα από 750 εκατ. ευρώ
Μήπως τα «υπερκέρδη» προέκυψαν μόνο στις υδροηλεκτρικές μονάδες και στους λιγνιτικούς σταθμούς; Όμως και εδώ η ΔΕΗ, προβαίνει σε επιστροφές μέσω των εκπτώσεων στα τιμολόγια των καταναλωτών πελατών της.
Για να αποκτήσουμε μια καλύτερη εικόνα, για το ενεργειακό μείγμα της χώρας μας, στο ακόλουθο γράφημα της Green Tank απεικονίζεται η μηνιαία ηλεκτροπαραγωγή ανά πηγή ενέργειας στο ηλεκτρικό δίκτυο της Ελλάδας από τον Ιανουάριο του 2021 μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2022.
Όπως βλέπουμε η ηλεκτροπαραγωγή μέσω χρήσης φυσικού αερίου, διατηρείται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Ωστόσο, οι μεταβολές κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας είναι σημαντικότατες. Έτσι:
Η χρήση λιγνίτη υποχώρησε από 27,6 TWh το 2011 και από μερίδιο στην κάλυψη της ζήτησης 53,2%, σε 5,3 TWh και σε μερίδιο 10,1% το 2021.
Η χρήση των ΑΠΕ, χωρίς τις μεγάλες υδροηλεκτρικές μονάδες, επταπλασιάστηκε από 2,5 TWh και από μερίδιο μόλις 4,9 % το 2011, σε 17,2 TWh και σε μερίδιο 32,8 % το 2021.
Τέλος, η χρήση ορυκτού αερίου το 2021 έδωσε στο σύστημα 20,9 TWh, με μερίδιο 39,8%, ενώ το 2011 είχε συνεισφέρει 14,9 TWh κατέχοντας μερίδιο 28,6%.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της ΡΑΕ, η αρχή προχωρά στη νομική διερεύνηση πιθανών τρόπων ανάσχεσης του κόστους προμήθειας φυσικού αερίου, αναζητώντας τι περιθώρια κινήσεων υπάρχουν ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα που απειλεί να γονατίσει τον παραγωγικό ιστό της χώρας. Παρ’ όλο, που είναι αμφίβολη η ύπαρξη σχετικών εργαλείων, ανάλογες προσπάθειες γίνονται σε όλη την ΕΕ.
Και επειδή στην αγορά τα πάντα έχουν ονοματεπώνυμο, καλό είναι να έχουμε και μια καθαρή εικόνα για τα μερίδια αγοράς στη ηλεκτρική ενέργεια. Η ΔΕΗ κατέχει το 64% της αγοράς, ο Mytilineos το 7%, ο ΗΡΩΝ το 6,5%, η Elpedison το 5,8% η NRG το 4% και έπονται οι μικρότεροι πάροχοι.
Η ΔΕΗ βρίσκεται στο στόχαστρο του αντιπολίτευσης, εδώ και καιρό λόγω της επιτυχούς πορείας της επιχείρησης, που χαλάει το αφήγημα του Σύριζα περί καταστροφικής ιδιωτικοποίησης. Οι δε υπόλοιπες εταιρείες βρίσκονται και αυτές στο μάτι του αντιπολιτευτικού κυκλώνα, απλά και μόνο διότι είναι ιδιωτικές.
Μήπως, αντί να κυνηγούμε κερδοσκόπους και υπερκέρδη, θα πρέπει να σκεφτούμε αν όλα αυτά τα ποσά που οδηγούνται σε επιδοματικές πολιτικές στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών, θα λείψουν από τα έργα εξοικονόμησης ενέργειας, από τις ΑΠΕ και από τις υποδομές αποθήκευσης ενέργειας; Έργα που είναι απαραίτητα, για την πλήρη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.
