Του Βασίλη Κοψαχείλη*
Το 1936, η περιοχή της σημερινής Συρίας βρισκόταν υπό Γαλλική Εντολή και η χώρα ετοιμαζόταν για την ανεξαρτησία της. Τότε η Τουρκία προσέγγισε τους Γάλλους και ζήτησε να της δοθεί η Επαρχία Hatay (η γνωστή Αλεξανδρέττα), με το πρόσχημα ότι εκεί κατοικούσε πολυπληθές τουρκογενές στοιχείο.
Οι Γάλλοι επειδή ήθελαν να τα έχουν καλά με τους Τούρκους και επειδή φοβόντουσαν ότι αν δεν τους ικανοποιήσουν, τότε οι Τούρκοι θα στρέφονταν προς τους Γερμανούς για βοήθεια, κάτι το οποίο ήθελαν να αποφύγουν οι Γάλλοι, συμφώνησαν τελικά με το τουρκικό αίτημα, και χωρίς να λάβουν υπόψη τους Σύριους, έδωσαν την Αλεξανδρέττα στην Τουρκία.
Για την ιστορία, έκτοτε το ζήτημα της Αλεξανδρέττας ήταν μόνιμο θέμα αντιπαράθεσης μεταξύ Συρίας και Τουρκίας, μέχρι που το 1998 υπήρξε σιωπηρή πολιτική (και όχι νομική) συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών, που ωστόσο τηρήθηκε.
Τσαβούσογλου και Πομπέο σε ιστορικό deja vu;
Το 1936, ο φόβος ήταν μην πάει η Τουρκία προς τη Γερμανία, και έτσι να αποκτήσει η ναζιστική Γερμανία «κοινά» σύνορα με τα εδαφικά ερείσματα (και τις πενιχρές στρατιωτικές δυνάμεις) των Αγγλο-Γάλλων στην περιοχή του Λεβάντε.
Σήμερα ο φόβος είναι μην πάει η Τουρκία με τη Ρωσία και τινάξει το ΝΑΤΟ στον αέρα (όπου το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ διατηρούν απέναντι στη Ρωσία πενιχρές στρατιωτικές δυνάμεις…).
Με αυτό το φόβο να είναι διάχυτος στη Δύση, συναντάται σήμερα ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Τσαβούσογλου, με τον Αμερικανό ομόλογό του Πομπέο, για να συζητήσουν θέματα κοινού ενδιαφέροντος, και ας μην γελιόμαστε, για να τεθεί επίσημα και υπόψη και των δύο, το πλαίσιο πάνω στο οποίο θα διαπραγματευθούν τα συμφέροντά τους.
Τον φόβο των Δυτικών τον ξέρουν καλά οι Τούρκοι. Και με αυτό το φόβο, παίζουν! Το θέμα είναι αν οι Αμερικανοί έχουν καλή ιστορική μνήμη…
Το τότε και το σήμερα…
Για να δούμε το πώς θα εξελιχθεί το σήμερα, καλό είναι να δούμε πως εξελίχθηκε το τότε.
Η Τουρκία πήρε την Αλεξανδρέττα, έμμεινε στα χαρτιά ουδέτερη καθ' όλη τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου – με τους Γερμανούς πράκτορες να αλωνίζουν, τα εφόδια προς τον Άξονα να πηγαινοέρχονται, και με πολύτιμα logistics προς τους Γερμανούς, κάνοντας για ξεκάρφωμα και κάτι λίγα για τους Συμμάχους – μόλις προς το τέλος του πολέμου και όταν πια είχε κλειδώσει η επικράτηση των Συμμάχων, η Τουρκία συντάχθηκε ενεργά στο πλευρό τους. Η διφορούμενη στάση της Τουρκίας (στάση που έμεινε γνωστή ως του «Επιτήδειου Ουδέτερου») κόστισε πολύτιμο χρόνο, χιλιάδες ζωές, χρήμα και στρατηγικό πλεονέκτημα στους Συμμάχους!
Μας θυμίζει κάτι αυτό; Μήπως τα ίδια δεν έκανε πρόσφατα η Τουρκία με την Al Nusra και το ISIS;
Τους στήριξαν σε όλα! Ξέπλυμα πετρελαίου και χρήματος, logistics, στρατό, όπλα, επικοινωνίες, νομιμοποίηση… Μόνο όταν ενεπλάκησαν εναντίον τους και με στρατιωτικές επιχειρήσεις οι Αμερικανοί και οι Ρώσοι, μόνο τότε και μετά από πολλά παζάρια, αποφάσισαν να διαλέξουν πλευρά, ικανοποιώντας πρωτίστως τα δικά τους συμφέροντα.
Ετοιμάζονται άραγε οι ΗΠΑ να κάνουν το ίδιο λάθος με τους Γάλους του 1936 απέναντι στους Τούρκους; Φοβάμαι πως ναι, αν και η σημερινή συνάντηση των δύο υπουργών θα κρίνει πολλά, χωρίς αυτό να σημαίνει και κάτι δεσμευτικό για την Τουρκία. Μόνο η ισχύς και η αποφασιστικότητα της Ουάσιγκτον, ενδεχομένως να μετρά ακόμη. Δεν υπάρχει κάτι άλλο που να μπορεί αξιόπιστα να δεσμεύσει τη σημερινή Τουρκία και τα σχέδιά της…
Μάθημα για την Ελληνική (κρατική και δημόσια) διπλωματία…
Το τελευταίο διάστημα, από μερίδα δημοσιογράφων, καλλιεργείται μία φθηνή δημόσια διπλωματία – προπαγάνδα, με αποδέκτες κυρίως το εσωτερικό ακροατήριο. Δικαιολογείται, ως προσπάθεια να τονωθεί το ηθικό του λαού μας και να επηρεαστεί η κοινή γνώμη και το πολιτικό σύστημα στις ΗΠΑ υπέρ των Ελληνικών θέσεων. Μέχρι σε ένα βαθμό, αυτή η προσπάθεια είναι κατανοητή και θεμιτή. Δυστυχώς, σε αυτή την ολισθηρή λογική έχει περιπέσει και μεγάλη μερίδα του πολιτικού μας συστήματος.
Ωραιοποιούμε καταστάσεις μέσα στο μυαλό μας, επιβάλλουμε την πλασματική εικόνα ως πραγματικότητα, και όταν μετά μας έρχονται οι «σφαλιάρες», παριστάνουμε τους ανήξερους και τους προδομένους…
Η Ελλάδα δεν χρειάζεται προπαγάνδα για εσωτερική κατανάλωση, αλλά σοβαρά ιστορικά και πολιτικά επιχειρήματα, προκειμένου να πείσει τη διεθνή κοινότητα και τους συμμάχους, για τις πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας και τα πραγματικά συμφέροντα.
Η παραπάνω ιστορική υπόμνηση, λοιπόν, ας γίνει μάθημα σε όσους ασκούν κρατική και δημόσια διπλωματία, για το πώς η χώρα μας οφείλει να χτίσει την επιχειρηματολογία της, απέναντι στην αχόρταγη Τουρκία και το μυωπικό διεθνές σύστημα.
* Ο κ. Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος, Γεωστρατηγικός Αναλυτής.
