Του Βασίλη Παζόπουλου*
«Οι πολιτικοί ευημερούσαν αλλά οι θέσεις εργασίες μειωνόντουσαν και τα εργοστάσια κλείνανε. Το κατεστημένο προστάτευε τον εαυτό του, αλλά όχι τους πολίτες».
Αυτά ανάφερε μεταξύ άλλων ο Trump στην εναρκτήρια ομιλία του, κάνοντας να χτυπήσει συναγερμός σε πολλές πρωτεύουσες.
Πρώτοι από όλους ένιωσαν τις σεισμικές δονήσεις τα κράτη που βασίζονται στις εξαγωγές, όπως η Κίνα και η Γερμανία. Δεν είναι τυχαίο που κινέζοι αξιωματούχοι κάνανε δηλώσεις κατά του προστατευτισμού
Ποιος θα το έλεγε. Φτάσαμε στο σημείο να θέλουν προστατευτισμό και δημόσια έργα οι καπιταλιστές, ενώ υπέρ του ελεύθερου εμπορίου είναι οι κομμουνιστές!
Ναι, σε τέτοιους καιρούς ζούμε. Των μεγάλων ανατροπών.
Και όποιος εξακολουθεί να ερμηνεύει τα γεγονότα χρησιμοποιώντας τους όρους του χθες, θα μείνει με την απορία γιατί δεν μπορεί να τα καταλάβει
Το υπουργικό συμβούλιο
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το αντιφατικό μίγμα της πολιτικής που θα ακολουθηθεί. Από την μια είναι κατά του ελεύθερου διεθνούς εμπορίου, αλλά ταυτόχρονα με ξεκάθαρα φιλελεύθερη πολιτική στο εσωτερικό, όπως η μείωση των φόρων
Η επιλογή των μελών που απαρτίζουν την νέα κυβέρνηση - σχεδόν όλοι δισεκατομμυριούχοι - είναι το μεγάλο στοίχημα.
Ο Trump διόρισε υπουργό Εργασίας κάποιον που έχει ταχθεί εναντίον του κατώτατου μισθού, έναν υπουργό Περιβάλλοντος που έχει καταθέσει σημαντικό αριθμό αγωγών εναντίον του ίδιου του υπουργείου του, έναν υπουργό Ενέργειας που πιστεύει ότι το υπουργείο του πρέπει να καταργηθεί.
Έβαλε υπουργό Παιδείας κάποια που δεν πιστεύει στον κεντρικό έλεγχο της εκπαίδευσης και τάσσεται υπέρ των vouchers, έναν υπουργό Οικισμού που έχει επικρίνει τα κυβερνητικά προγράμματα στέγασης και έναν υπουργό Υγείας πολέμιο του Obamacare
Προστατευτισμός αλά Trump
Το σχέδιο του νέου προέδρου είναι να εξαναγκάσει σε επενδύσεις εντός της χώρας όσους επιθυμούν να πουλήσουν τα προιόντα τους στους αμερικάνους πολίτες. Αλλιώς οι δασμοί θα καθιστούν μη ανταγωνιστικά τα προϊόντα τους. Με αυτόν τον τρόπο φιλοδοξεί να εξασφαλίσει δουλειές σε όλους, διευρύνοντας την φορολογική βάση.
Επίσης ανεβάζοντας τα επιτόκια στοχεύει στην εισροή διεθνών κεφαλαίων, καθιστώντας μη αναγκαία την κοπή χρήματος.
Αντίθετα, οι υπόλοιπες οικονομίες θα αναγκαστούν να «τυπώσουν» χρήμα, υποτιμώντας τα νομίσματά τους για να ανταπεξέρθουν στις νέες συνθήκες. Αυτό εννοούσε ο Ντράγκι όταν δήλωνε ότι το QE μπορεί να παραταθεί
Η πολιτική Trump οδηγεί σε αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων, άρα προβλέπεται ταχύτερη άνοδος των αμερικάνικων επιτοκίων και του δολαρίου. Ωστόσο οι ακριβότερες εξαγωγές θα ισοσταθμιστούν με την εσωτερική ανάπτυξη.
Ταυτόχρονα θα υπάρξει υπερχρέωση των αναπτυσσόμενων οικονομιών και των ξένων επιχειρήσεων δανεισμένων σε δολάρια, που θέλησαν να εκμεταλλευτούν τα χαμηλά επιτόκια, καθιστώντας ευκολότερες τις εξαγορές στο εξωτερικό
Από την σκοπιά του επενδυτή
Το χρηματιστήριο που θα ευνοηθεί, φαίνεται να είναι και πάλι το αμερικάνικο. Δύσκολα όμως θα υπάρξει άνοδος χωρίς αναταράξεις. Οι πιο συντηρητικοί ίσως θα έπρεπε να περιμένουν τυχόν υποχώρηση του S&P για να αγοράσουν με ασφάλεια.
Προσωπικά θεωρώ πως έχουμε ένα επιπλέον λόγο να μην ρισκάρουμε με την Ευρώπη. Τόσα χρόνια εξάλλου δεν μας βγήκε σε κακό.
Η ατμομηχανή της ΕΕ, η Γερμανία, έχει ως πρώτο εμπορικό εταίρο τις ΗΠΑ. Το 2014 πραγματοποίησε εξαγωγές 121 δις, ενώ οι εισαγωγές ήταν οι μισές. Αυτό μας κάνει μια διαφορά 60 δισεκατομμύρια. Δεύτερος κατά σημασία εμπορικός εταίρος είναι η Κίνα με ισοσκελισμένες εισαγωγές και εξαγωγές, ενώ τρίτη είναι η Βρετανία που έχει πλεόνασμα 54 δισεκατομμύρια.
Όλα αυτά τα πλεονάσματα αρχίζουν πλέον να αμφισβητούνται ως προς το πόσο μπορούν να συνεχιστούν. Επιπλέον το πετρέλαιο λόγω της προβλεπόμενης ανόδου του δολαρίου θα ακριβύνει, όμως δεν θα επηρεάσει τις ΗΠΑ όσο την Ευρώπη.
Ευνοϊκές συνθήκες φαίνεται να δημιουργούνται για τις αμερικάνικες εταιρίες που είναι προσανατολισμένες στην εγχώρια ζήτηση, ειδικά αν διαθέτουν εργοστάσια στο έδαφος των ΗΠΑ. Αντίθετα οι εισαγωγείς και οι φαρμακοβιομηχανίες θα παλέψουν σε λιγότερο ευνοϊκό περιβάλλον
Για πρώτη φορά έχουμε αμφισβήτηση για το καθεστώς του πετροδόλαρου
Ο τερματισμός της συνθήκης του Bretton Woods το 1971, εξάλειψε το κίνητρο για τις ξένες χώρες να χρησιμοποιούν δολάρια για το διεθνές εμπόριο. Έτσι η κυβέρνηση των ΗΠΑ επινόησε ένα νέο κόλπο να διατηρήσει το δολάριο ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα.
Ήρθε σε συμφωνία με τους Σαουδάραβες ώστε να χρησιμοποιήσουν τη δεσπόζουσα θέση τους στον ΟΠΕΚ και να επιβάλλουν ότι όλες οι συναλλαγές πετρελαίου θα πραγματοποιούνται μόνο με δολάρια. Οι ΗΠΑ ως αντάλλαγμα εξασφάλισαν στον βασιλικό οίκο των Σαούντ την – πλουσιοπάροχη – επιβίωση του.
Το καθεστώς του πετροδόλαρου κράτησε με επιτυχία μέχρι σήμερα. Ωστόσο τα πράγματα φαίνεται να αλλάζουν. Είμαστε στα πρόθυρα μιας καθοριστικής στροφής, όσο αυτή που συνέβη επί Νίξον, όταν αποδεσμεύτηκε το δολάριο από τον χρυσό.
Η σχέση μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΠΑ βρέθηκε στο χειρότερο σημείο της πέρσι, ενώ αναμένεται να επιδεινωθεί και άλλο, καθώς ο Trump παραμένει εχθρικός προς τους Σαουδάραβες.
Ένα πιθανό σενάριο
Τι μπορεί να αντικαταστήσει τα πετροδολάρια ;
Μόνο ο χρυσός.
Αν πραγματοποιηθεί ένα τέτοιο σενάριο, καλό θα είναι να έχουμε υπόψη μας τι έγινε στο παρελθόν. Όταν ο Νίξον αποδέσμευσε το δολάριο το 1971, μέσα σε μια δεκαετία η αξία της ουγκιάς εκτινάχθηκε από τα 35 δολάρια στα 850.
Όποιος θεωρεί πως ο νέος πρόεδρος είναι ευνοϊκά προδιατεθειμένος για το πολύτιμο μέταλλο, υποτιμάει την αδυναμία που του έχει. Πρόκειται περί για πάθους.
Μην νομίζετε πως τυχαία επέλεξε να βάλει μέχρι και χρυσές κουρτίνες στο οβάλ γραφείο.
* Ο κ. Βασίλης Παζόπουλος είναι οικονομολόγος, χρηματιστηριακός αναλυτής, συγγραφέας του βιβλίου Επενδυτές χωρίς Σύνορα.
vpazopoulos@gmail.com
