Την αφορμή που ενεργοποίησε το θυμικό της βρήκε στο Μακεδονικό η καθημαγμένη κοινή γνώμη, η οποία έχει δεχτεί αδιαμαρτύρητα τόσα χρόνια τη διάψευση των δεσμεύσεων της κυβέρνησης, τους φόρους, τις περικοπές στα εισοδήματα, λέει στο Liberal.gr ο Παναγιώτης Ιωκειμίδης.
Ο ομότιμος καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, βλέπει το συλλαλητήριο να δημιουργεί μια νέα κατάσταση, με διχασμένο τον ελληνικό λαό, νέα εμπόδια στη διαπραγμάτευση, και αποκλειστικά υπεύθυνη την κυβέρνηση για τον τρόπο με τον οποίο χειρίσθηκε το ονοματολογικό, ως «ταύρος εν υαλοπωλείο».
Σε αυτό το βαλκανικό κουβάρι που μπερδεύεται όλο και περισσότερο, εφόσον οι ελληνικοί χειρισμοί οδηγήσουν σε αδιέξοδο, δεν αποκλείει ο κ. Τσίπρας να βρει μια καλή αφορμή για προσφυγή στις κάλπες, ωστόσο κρούει για πολλοστή φορά τον κώδωνα του κινδύνου ότι αν αρνηθούμε τελικά μια συμβιβαστική λύση, τότε πολύ απλά θα επιτρέψουμε στη γείτονα, να μονοπωλήσει για πάντα την ονομασία «Μακεδονία». Όσο για την πρόταση Θεοδωράκη για προσφυγή σε δημοψήφισμα, τη χαρακτηρίζει παντελώς άστοχη.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Είναι η πρώτη φορά στα τρία χρόνια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ που διοργανώθηκαν δύο τόσο ογκώδη συλαλλητήρια. Τι μας λέει αυτό; Μήπως μεγάλη μερίδα της κοινωνίας βρήκε στο Σκοπιανό την αφορμή που έψαχνε τόσο καιρό, να εναντιωθεί στην κυβερνητική πολιτική, τη διάψευση των προσδοκιών, τα «όχι» που έγιναν «ναι»;
Σίγουρα, πέρα από τις κυβερνητικες αστοχίες στο θέμα του χειρισμου του ονόματος της FYROM, οι οποίες συνέβαλαν σε αφύπνηση αυτής της δυναμικής αντιδράσεων, τέτοιες συγκεντρώσεις σαν τη χθεσινή δείχνουν ότι πολίτες έχουν πολλαπλόύς λόγους να διαμαρτύρονται, οργη, θυμό, απαγοήτευση, κ.ά.
Πιστεύω ότι η καθημαγμένη κοινή γνώμη που δέχτηκε σχεδόν αδιαμαρτύρητα την διαψευση των δεσμέυσεων για το σκίσιμο των Μνημονίων, τους νέους φόρους, τις νέες περικοπές στο εισόδημά της, τη διάψευση τόσων υποσχέσεων προεκλογικών και μη, περίμενε απλώς την αφορμή που θα ενεργοποιούσε το θυμικό της. Και θεματα εθνικής ευαισθησίας προσφερουν τέτοιες αφορμές.
Η συνεχιζόμενη κρίση, οι διάφορες ταπεινώσεις που αισθάνεται ότι έχει υποστεί ο μέσος Ελληνας πολίτης, οι διαψεύσεις τόσων προσδοκιών, και η κυβερνητική πολιτική που οδηγεί σε φτωχοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού, ιδιαίτερα της μεσαίας τάξης, αποτελούν συστατικά που συμβάλλουν σε εκδηλώσεις έντονης διαμαρτυρίας, ιδιαίτερα αν συνοδευτούν με το εύφλεκτο υλικό της εθνικής ευαισθησίας.
- Ποιό μπορεί να είναι το πολιτικό ανίκτυπο του χθεσινού συλλαλητηρίου; Η κυβέρνηση θα σταθμίσει τη στάση της λαμβάνοντάς το υπόψιν ή θα το αγνοήσει; Πολιτικά, μπορεί ένα μεγάλο «όχι» να γίνει τελικά «ναι», όπως συνέβη το 2015;
Σε ένα δημοκρατικό σύστημα οι πολίτες έχουν το αναφαίρετο δικαίωμα να εκφράζουν την άποψή τους για όλα τα σημαντικά θέματα, πολύ περισσότερο αν κρίνονται ως μείζονος σημασίας για τη χώρα, όπως η ονομασία της ΠΓΔΜ. Και οπωσδήποτε όλες οι πολιτικές δυνάμεις, και πρωτίστως η κυβέρνηση, πρέπει να σταθμίζουν προσεκτικά τις απόψεις που εκφράζονται.
Από την άλλη όμως μεριά, στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες οι αποφάσεις λαμβάνονται υπεύθυνα από τους συνταγματικά προσδιορισμένους θεσμούς, δηλαδή τη κυβέρνηση και το κοινοβούλιο. Με άλλα λόγια, ναι, το συλλαλητήριο θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψιν, αλλά οι συνταγματικά κατοχυρωμένοι θεσμοί λήψης αποφάσεων και διαμόρφωσης πολιτικής, είναι αυτοί που θα πάρουν τις τελικές αποφάσεις πάνω στο θέμα.
Ωστόσο καθίσταται όλο και πιο επιτακτική η ανάγκη να εξηγηθεί με πειστικότερο και αποτελεσματικότερο τρόπο, αφενός ότι η Ελλάδα δεν απειλείται από τη γειτονική χώρα κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, καθώς είναι πιο ισχυρή σε συγκριτικά μεγέθη, αφετέρου ότι θα πρέπει να επιλύσουμε το ζήτημα που εκρεμμεί εδώ και 25 χρόνια.
Και πρέπει να το λύσουμε με βάση μια έντιμη συμβιβαστική λύση, που θα σέβεται την αξιοπρέπεια, τις ιστορικές διαδρομές και τα ιστορικά δεδομένα και των δύο χωρών. Αλλά μια τέτοια λύση δεν μπορεί παρά να περιέχει στο όνομα της γείτονος, τον όρο «Μακεδονία».
- Στον αντίποδα των όσων λέτε, ένα πολύ μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης τείνει να πιστεύει ότι όσο η Ελλάδα αρνείται την οποιαδήποτε αναφορά του όρου «Μακεδονία» στην ονομασία της γείτονος, τότε θα καταφέρει και να επιβάλει την άποψή της…
Αυτό δεν ανταποκρίνεται στη πραγματικότητα. Η συμβιβαστική λύση πρέπει να στηρίζεται σε μια σύνθετη ονομασία, που θα ξεχωρίζει τη μία Μακεδονία από την άλλη Μακεδονία, και σε μια σειρά από πρόσθετες ρυθμίσεις που θα ακυρώνουν τις οποιεσδήποτε υπόγειες ή όχι εκφάνσεις αλυτρωτισμού και θα διασφαλίζουν πλήρως ομαλές σχέσεις στο μέλλον αλλά και την σταθερότητα και Ευρωπαική προοπτική της ευρύτερης περιοχής των Δ. Βαλακανίων.
Αρνούμενοι να δεχθούμε τη συμβιβαστική λύση, τότε πολύ απλά η γειτονική χώρα θα μονοπωλήσει εκείνη την ονομασία Μακεδονία. Διότι περίπου 140 χώρες έχουν αναγνωρίσει τη χώρα με το συνταγματικό της όνομα, δηλαδή «Δημοκρατία της Μακεδονίας», τα παγκόσμια μέσα επικοινωνίας την αποκαλούν «Μακεδονία», και άρα αν δεν υπάρξει μια λύση με σύνθετη ονομασία, αυτό θα εμπεδωθεί.
Οποιαδήποτε προσπάθεια να ανατρέψουμε αυτή την κατάσταση τα επόμενα χρόνια θα είναι από εξαιρετικά δύσκολη έως αδύνατη. Δεν πρέπει επομένως να χαθεί τώρα αυτό το παράθυρο ευκαιρίας για την επίλυση του ζητήματος.
- Ο Μίκης Θεοδωράκης ζήτησε χθες να γίνει δημοψήφισμα για το όνομα της ΠΓΔΜ, ενώ το ίδιο απαιτεί η συντριπτική πλειονότητα των ερωτηθέντων στις δημοσκοπήσεις. Ποιά είναι η γνώμη σας;
Προσφυγή σε δημοψήφισμα για ένα τόσο ευαίσθητο θέμα θα ήταν η πλέον άστοχη ενέργεια. Οι αποφάσεις πάνω σε τόσο σημαντικά θέματα λαμβάνονται στα πλαίσια του Κοινοβουλίου, όπως αρμόζει στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Όχι με προσφυγή σε δημοψηφίσματα τα οποία έχουν ως συνέπεια να διχάζουν τη κοινή γνώμη και να καταλήγουν σε κατά κανόνα ζημιογόνες αποφάσεις.
Διαφωνώ ριζικά επομένως με την άποψη που εξέφρασε ο Μίκης Θεοδωράκης. Και μολονότι σεέβομαι και αγαπώ βαθειά τον Μίκη για τη μεγάλη του τέχνη, δεν μπορώ να συμφωνήσω γενικότερα με τα όσα λέει. Αλλά αυτός ειναι ο Μίκης. Σιωπή.
- Ασκησε επίσης δριμεία κριτική στη κυβέρνηση, λέγοντας ότι «η πιο επικίνδυνη μορφή φασισμού είναι η αριστερόστροφη»...
Κάθε μορφή φασισμού είναι εξόχως απεχθής, είτε δεξιόστροφη, είτε αριστερόστροφη. Σε αυτό επομένως ο Μ. Θεοδωράκης έχει απόλυτο δίκιο.
- Ας σταθούμε στη δυναμική του συλλαλητηρίου. Δεν είναι μια ακόμη απόδειξη πόσο λάθος ήταν η εικόνα που έδωσε αρχικά ο κ. Κοτζιάς ότι το Σκοπιανό θα είναι ένας «περίπατος» σε συνδυασμό με τη «μυστική διπλωματί»; Μήπως ο κ. Τσίπρας έχει εγκλωβιστεί, με την πλειονότητα της κοινής γνώμης, αλλά και μερίδα της εκλογικής βάσης του ΣΥΡΙΖΑ, απέναντί του; Ένα «τζίνι» έχει βγει από το μπουκάλι, πως θα ξαναμπεί μέσα;
Η κυβέρνηση διέπραξε τεράστια λάθη στο χειρισμό αυτής της υπόθεσης. Διότι στην εκκίνηση της διαδικασίας επιχείρησε να πολιτικοποιήσει το θέμα, στοχεύοντας ενδεχομένως στη διάσπαση της ΝΔ ή και να φέρει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση τις άλλες πολιτικές δυνάμεις. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν να διχάσει τον ελληνικό λαό και να δημιουργήσει εμπόδια στην διαπραγμάτευση.
Αν είχε αρχικά στηριχθεί σε μια διπλωματική τεχνοκρατική στρατηγική για την σύγκλιση απόψεων, αν είχε ενημερώσει στην αφετηρία τη διαδικασίας τα πολιτικά κόμματα αντί να κάνει «μυστική διπλωματία», και αν είχε επιδιώξει τη πολιτική συναίνεση, τότε ενδεχομένως δεν θα είχε αφυπνήσει τη δυναμική εναντίον της λύσης. Αλλά εδώ η κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να διασφαλίσει τη συναίνεση στους κόλπους της. Εντελώς διαφορετικά πράγματα λέει ο κ. Τσίπρας, και εντελώς άλλα και διαφορετικά, ο εταίρος του στην κυβέρνηση.
- Πιστεύετε μετά και το χθεσινό συλλαλητήριο, ότι υπάρχει περίπτωση οι ΑΝΕΛ και ο κ. Καμμένος να βρουν τρόπο να υπερασπιστούν τη συμφωνία εφόσον ο κ. Τσίπρας φέρει συμφωνία στη Βουλή, και να κάνουν μια ακόμη «κωλοτούμπα»;
Ακόμη και τώρα, δεν αποκλείω τίποτα απολύτως με τους ΑΝΕΛ και τον κ. Καμμένο. Η επιθυμία παραμονής του στην εξουσία είναι τόσο ισχυρή ώστε νομίζω ότι θα αξιοποιηθούν όλες οι δυνατότητες και όλα τα επικοινωνιακά μέσα, προκειμένου να γίνουν «κωλοτούμπες», είτε πολύ θεαματικές, είτε λιγότερο. Εκτός αν ο ίδιος ο Πρωθυπουργός αποφασίσει να ακολουθήσει μια εντελώς διαφορετική στρατηγική, δηλαδή της προσφυγής στις εκλογές κάτι που δεν μπορεί να προεξοφλήσει κανείς.
- Δεν μπορεί όμως κανείς και να το αποκλείσει, σωστά;
Όλα είναι ανοικτά. Το συλλαλητήριο όντως δημιουργεί μια καινούργια κατάσταση, η οποία δεν ξέρω πως μπορεί να αναγνωστεί από τον Πρωθυπουργό. Ένα σενάριο θα μπορούσε για παράδειγμα να είναι τυχόν κορύφωση των αντιδράσεων της κοινής γνώμης σε συνδυασμό με περαιτέρω σκληρυνση της θέσης των ΑΝΕΛ. Τότε ίσως ο κ. Τσίπρας θα μπορούσε να επιλέξει ως λύση τις εκλογές, βρίσκοντας στο Σκοπιανό μια καλή αφορμή μπροστά και και στα αδιέξοδα της οικονομίας (όπως η καθαρη έξοδος από το μνημόνιο, κλπ).
Πάντως το αν θα οδηγηθούμε σε αδιέξοδο, αυτό θα εξαρτηθεί από τους χειρισμούς της κυβέρνησης. Είναι ευθύνη της να υπερβεί το όποιο αδιέξοδο και τις δυσκολίες που σε μεγάλο βαθμό έχει η ίδια δημιουργήσει. Ελπίζω να δείξει υπευθυνότητα και σοβαρότητα ώστε να μην τραυματιστεί το συμφέρον της χώρας, και να μην διχαστεί και άλλο ο ελληνικός λαός. Να επιδιώξει πραγματικά την συναίνεση και τη διαμόρφωση εθνικής γραμμής. Δεν πρέπει να πάμε σε λύση με διχασμένο τον ελληνικό λαό, ωστόσο τονίζω ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται από τους θεσμούς, δηλαδή κυβερνηση και κοινοβούλιο, όπως προβλέπει το Σύνταγμα.
- Μπορεί να γίνει δεκτή μια λύση σε δύο στάδια; Για παράδειγμα σε πρώτη φάση να αποδοθεί στη γειτονική χώρα καθεστώς «αναβαθμισμένης σχέσης» με το ΝΑΤΟ, εφόσον κυρωθεί η συμφωνία για το όνομα από τα δύο κοινοβούλια, και σε δεύτερη φάση -μόλις γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές στο Σύνταγμα- η πΓΔΜ να λάβει καθεστώς πλήρους μέλους του ΝΑΤΟ…
Η λύση θα πρέπει να είναι συνολική για όλες τις πτυχές του ζητήματος, ονοματολογικό, αλυτρωτισμός, κ.ό.κ. Θα πρέπει να είναι λύση-πακέτο. Όλες οι πτυχές και οι ρυθμίσεις θα πρέπει να εμπεριέχονται σε ένα ενιαίο κείμενο Συνθήκης, και η εφαρμογή τους θα πρέπει να είναι διασφαλισμένη απολύτως. Αλλά για επιμέρους πτυχές, μπορεί να υπάρξουν διαφορετικά χρονοδιαγράμματα, που να συνδέονται με την την ένταξη της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ ή και την Ευρωπαική Ενωση.
- Ποια θα είναι η στάση του Κινήματος Αλλαγής;
Θα περιμένει το τελικό πακέτο που θα προκύψει, εάν προκύψει από τη διαπραγμάτευση. Η βασική του θέση όμως είναι σαφής. Στηρίζεται στο σκεπτικό ότι θέλουμε λύση στη βάση της σύνθετης ονομασίας, με συμπληρωματικές ρυθμίσεις που θα ακυρώνουν όλες τις εκδοχές του αλυτρωτισμού. Και αν προκύψει η λύση αυτή, αναλόγως θα τοποθετηθούμε.
