Του Ζαφείρη Βάλβη*
Ζούμε σε μια εποχή όπου όλοι έχουν βήμα να εκφράσουν την άποψή τους. Μέσω blogs, μέσων κοινωνικής δικτύωσης, εφημερίδων, τηλεόρασης (καθώς ακόμη και στην τηλεόραση όλοι δικαιούνται, όχι μόνο ένα δεκαπεντάλεπτο δημοσιότητας όπως έλεγε ο Άντι Γουόρχολ, αλλά πολύ περισσότερης). Ζούμε σε μια εποχή όπου οι ειδικοί καλούνται να κάτσουν στο ίδιο τραπέζι με τους «ειδικούς» και τους ξερόλες.
Σε μια εποχή που ο ειδικός δεν είναι βέβαιος για τίποτε, καθώς γνωρίζει πόσο περίπλοκα είναι τα πράγματα, ο «ειδικός» επιλέγει επιλεκτικά το κοινό του και την οπτική την οποία θα παρουσιάσει ενώ ο ξερόλας είναι βέβαιος για τα πάντα, έχει λύσεις για όλα και παπαγαλίζει τι λέει ο ένας και ο άλλος, χωρίς το παραμικρό φίλτρο. Έτσι, σιγά-σιγά οι ειδικοί αποχωρούν από τα τραπέζια των δημόσιων συζητήσεων μη μπορώντας να ανταπεξέλθουν σε ένα διαγωνισμό ανοησίας και αφήνουν την θέση τους στους «ειδικούς» και στους ξερόλες.
Οι ειδικοί νοιώθουν απαξιωμένοι, καθώς όταν προσπαθούν να εκφράσουν μια ολοκληρωμένη πρόταση είτε διακόπτονται στην καλύτερη των περιπτώσεων είτε λοιδορούνται από «ειδικούς» και ξερόλες. Και δυστυχώς οι «ειδικοί» και οι ξερόλες δεν βρίσκονται πια μόνο στα καφενεία, αλλά παντού. Στα σπίτια μας, στο διαδίκτυο, στην τηλεόραση, στην πολιτική, στη Βουλή, στην Ευρωβουλή. Και είναι πια όλων μας ευθύνη η κριτική σκέψη. Η διάκριση των ειδικών από τους «ειδικούς» και τους ξερόλες. Επαφίεται στον καθένα από εμάς να ψάχνει, να αναρωτιέται, να συνθέτει, να επανασυνθέτει προτού αποφασίσει ποιον θα θεωρήσει ειδικό, ποιόν «ειδικό» και ποιόν ξερόλα. Ο δομημένος λόγος είναι μια θετική ένδειξη, η έλλειψη συναισθηματικής προσέγγισης είναι μια θετική ένδειξη, ο σκεπτικισμός είναι μια θετική ένδειξη, η παράθεση μιας πολύπλευρης προσέγγισης είναι μια θετική ένδειξη. Από την η άλλη, η χρήση δυσνόητων εννοιών ή η υπεραπλούστευση είναι αρνητική ένδειξη, ο παραληρηματικός λόγος και ο ναρκισσισμός είναι αρνητική ένδειξη, η άγνοια κινδύνου είναι αρνητική ένδειξη.
Ίσως δεν είναι εύκολο για κάποιον μη ειδικό να κρίνει ποιος είναι ο πραγματικός ειδικός εν μέσω μιας υπερπληροφόρησης άνευ προηγουμένου, αλλά ίσως στη σύγχρονη εποχή το πιο σημαντικό εργαλείο του καθενός να είναι ακριβώς αυτό: Η κριτική σκέψη και όχι η παπαγαλία. Και ίσως τότε οι πραγματικοί ειδικοί -που δεν διακρίνονται μόνο από τις γνώσεις τους αλλά και από το ήθος τους, την αίσθηση δικαιοσύνης, την αίσθηση υπευθυνότητας- να επιστρέψουν στα τραπέζια των δημόσιων συζητήσεων (αν τους καλέσει κανείς).
*Ο κ. Ζαφείρης Βάλβης είναι Επιστημονικός Συνεργάτης της ΚΟ του Ποταμιού.
Share
