Δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ ξανά στην Ευρώπη, μια χώρα να καταθέτει δύο διαφορετικές εκδοχές για τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους, έναν για να ικανοποιήσει τους δανειστές και έναν τους ψηφοφόρους. Αυτό ακριβώς δείχνει ότι η Ελλάδα παραμένει σε πρόγραμμα.
Τα λόγια ανήκουν στο Γερμανό οικονομολόγο Daniel Gros που μιλώντας στο Liberal. gr περιγράφει την έκπληξή του για την πανευρωπαϊκή πρωτοτυπία, όπως την αποκαλεί, της κατάθεσης από τη κυβέρνηση προϋπολογισμού με και χωρίς συντάξεις και αντίμετρα.
O διευθυντής ενός από τα πιο γνωστά think tanks διεθνώς, του Κέντρου Ευρωπαϊκών Πολιτικών Μελετών (CEPS) που εδρεύει στις Βρυξέλλες, χαρακτηρίζει ως εξαιρετικά σοβαρή εξέλιξη την υστέρηση των φετινών επενδύσεων, θεωρεί ότι χωρίς αυτές δύσκολα θα επιτευχθούν οι στόχοι για την ανάπτυξη, τόσο φέτος, όσο και τα επόμενα χρόνια, ενώ ειδικά για τις συντάξεις, επικαλείται ένα γερμανικό ρητό ότι «δεν μπορείς να βγάλεις αίμα από μια πέτρα». Αν δηλαδή δεν υπάρχει ανάπτυξη σε μια οικονομία, τότε η κυβέρνηση δεν έχει έσοδα, για να εξυπηρετήσει το χρέος, ούτε χρήματα για να πληρώσει συντάξεις.
Ερωτηθείς τι έχει αλλάξει στην Ελλάδα μετά την έξοδο από τα μνημόνια, απαντά «ελάχιστα», και εξηγεί ότι αν η κυβέρνηση δεν εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις, τότε η οικονομία θα συνεχίσει να «κυλιέται στον πάτο» γι'' αυτό και θεωρεί ότι πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της, αντί όπως λέει, «να προσπαθεί να ξεγελάσει τις αγορές», κάτι που τόσο αυτές, όσο και οι οίκοι αξιολόγησης βλέπουν, γι'' αυτό και αμφιβάλει κατά πόσο θα βελτιωθεί σημαντικά η πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Σχολιάστε μας καταρχήν το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση κατέθεσε ένα προσχέδιο προϋπολογισμού, τόσο με τη περικοπή των συντάξεων και των αντιμέτρων, όσο και χωρίς την περικοπή τους, προκειμένου να ικανοποιήσει τόσο τους δανειστές της χώρας, όσο και τους ψηφοφόρους.
Πρέπει να ομολογήσω ότι αυτό είναι ένας μάλλον ασυνήθιστος τρόπος, που δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ ξανά στην Ευρώπη, και προσπαθώντας να ικανοποιήσει και τις δύο πλευρές, μάλλον η ελληνική κυβέρνηση έχει πετύχει το ακριβώς αντίθετο. Δεν μπορεί να αφορά τους πιστωτές να επιλέξουν ποια λύση είναι καλύτερη για τον ελληνικό προϋπολογισμό, αυτό θα έπρεπε να είναι δουλειά του ελληνικού κοινοβουλίου.
- Οι επικεφαλής πάντως τόσο του ESM, Κ.Ρέγκλινγκ, όσο και του Eurogroup της Μ. Σεντένο, δείχνουν μάλλον θετικοί στο ενδεχόμενο να μην εφαρμοστεί το συμφωνημένο μέτρο. Μάλιστα ο Σεντένο δήλωσε πως η περικοπή των συντάξεων "δεν είναι διαρθρωτικό μέτρο», αυτό δηλαδή που υποστηρίζει και η ελληνική κυβέρνηση. Επομένως τι νομίζετε ότι θα συμβεί;
Νομίζω ότι θα επέλθει κάποιος συμβιβασμός αλλά επαναλαμβάνω ότι διαφωνώ σε αυτό το σημείο με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Το ελληνικό Σύνταγμα είναι αρκετά σαφές, είναι στην ευθύνη του ελληνικού κοινοβουλίου να εγκρίνει τον προϋπολογισμό, όχι των ευρωπαϊκών θεσμών. Και νομίζω πως ήταν λάθος να συμπεριληφθούν αυτές οι δύο διαφορετικές εκδοχές στο προσχέδιο του προϋπολογισμού.
- Στο ίδιο προσχέδιο, διαβάζουμε ότι από αρχική πρόβλεψη στο Μεσοπρόθεσμο για αύξηση φέτος 11,1% των επενδύσεων στην Ελλάδα, τελικά αυτές θα αυξηθούν μόλις… 0,8%
Πρόκειται για μια εξαιρετικά σοβαρή εξέλιξη γιατί η Ελλάδα δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς νέες επενδύσεις, νέα κεφάλαια, και μηχανολογικό εξοπλισμό, και αυτό σημαίνει ότι θα γίνει ακόμη πιο δύσκολη η εξυπηρέτηση του χρέους.
Νομίζω ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να επικεντρώσει όλο της τη δυναμική προκειμένου να καταφέρει η Ελλάδα να γίνει ξανά ελκυστική σε επενδύσεις.
- Είναι δυνατόν όμως να επιτευχθεί ο φετινός ρυθμός ανάπτυξης 2,1% που προβλέπει για φέτος η ελληνική κυβέρνηση, δίχως επενδύσεις;
Ακριβώς, όταν οι επενδύσεις παραμένουν σε τόσο ασθενές επίπεδο, και ενώ αυτό συμβαίνει όλα τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, νομίζω ότι υπάρχει μικρή εμπιστοσύνη ότι η Ελλάδα μπορεί να πετύχει τη σχεδιαζόμενη ανάπτυξη.
- Στον απόηχο πάντως τόσο των στοιχείων του προϋπολογισμού, όσο φυσικά και των αναταράξεων στην Ιταλία, τα ελληνικά ομόλογα δέχθηκαν νέες ισχυρές πιέσεις, ξεπερνώντας ακόμη και το 4,3% κάποια στιγμή. Τι μηνύματα στέλνουν οι αγορές;
Η αντίδραση των αγορών οφείλεται σε όλα τα παραπάνω, γιατί οι επενδυτές ξέρουν ότι η Ελλάδα θα είναι σε θέση να εξυπηρετήσει μακροπρόθεσμα το χρέος της, μόνο όταν δημιουργηθούν νέες δουλειές και καινούργια παραγωγή, και όσο αυτό δεν συμβαίνει, εκείνοι απλά θα ξεφορτώνονται ελληνικά ομόλογα.
- Ίσως να θυμάστε και το γεγονός ότι η Moody's είχε διατηρήσει αμετάβλητη την αξιολόγηση για την Ελλάδα, προειδοποιώντας στην ουσία την ελληνική κυβέρνηση να μην υπαναχωρήσει των συμφωνηθέντων…
Οι οίκοι αξιολόγησης λαμβάνουν υπόψιν τα πάντα, τόσο αν η ελληνική κυβέρνηση τηρεί τα συμφωνηθέντα, όσο και το γεγονός ότι οι επενδύσεις στη χώρα δεν αυξάνονται, και ότι η κυβέρνηση δεν δημιουργεί τις συνθήκες για να συμβεί αυτό, δεν πραγματοποιεί τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Γι' αυτό και αμφιβάλλω πολύ κατά πόσο μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά η πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας.
- Σε τι βαθμό συνυπολογίζουν οι οίκοι αξιολόγησης και όλη αυτή τη συζήτηση με τη περικοπή ή μη των συντάξεων;
Όλη αυτή η συζήτηση με τη περικοπή των συντάξεων εκφράζει ένα πρόβλημα. Όπως λέει ένα ρητό στη Γερμανία «δεν μπορείς να βγάλεις αίμα από μια πέτρα». Αν δεν υπάρχει ανάπτυξη, η κυβέρνηση δεν θα έχει έσοδα, επομένως δεν θα έχει χρήματα για να εξυπηρετήσει το χρέος, ούτε χρήματα για να πληρώσει συντάξεις. Τόσο απλά. Ολη η συζήτηση εξαρτάται από το πως επιτυγχάνεις ανάπτυξη σε μια οικονομία. Δίχως αυτή, μια κυβέρνηση θα παλεύει για πάντα να βρει χρήματα για να πληρώσει συντάξεις και δανειστές.
- Σας θυμίζω πάντως ότι η Moody's σε νέα της ανάλυση προ ημερών, προειδοποιούσε εμμέσως πλην σαφώς, ότι, αν η ελληνική κυβέρνηση δεν εφαρμόσει τις περικοπές στις συντάξεις που έχουν συμφωνηθεί, κινδυνεύει με υποβάθμιση η αξιολόγηση της χώρας…
Ακριβώς, αυτό λοιπόν θέλησε να αποφύγει η ελληνική κυβέρνηση συμπεριλαμβάνοντας στο προϋπολογισμό δύο σενάρια. Επαναλαμβάνω, ωστόσο, ότι είναι η ελληνική κυβέρνηση αυτή που πρέπει να αναλάβει την ευθύνη και όχι να προσπαθεί να ξεγελάσει τους πιστωτές.
- Συμπερασματικά, ένα μήνα μετά το τέλος του 3ου Μνημονίου, τι εικόνα σας δίνει η Ελλάδα;
Ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει. Είναι στην ουσία αυτό που ζει η Ελλάδα ένα συνεχιζόμενο πρόγραμμα, και αν η ελληνική κυβέρνηση δεν πραγματοποιήσει μεταρρυθμίσεις, τότε η οικονομία θα συνεχίσει να μη μπορεί να σταθεί στα πόδια της και η κατάσταση θα χειροτερεύει. Βρισκόμαστε σε μία φάση που το πρόγραμμα συνεχίζεται που σημαίνει ότι αν η ελληνική κυβέρνηση δεν κάνει όσα οι αγορές βλέπουν ότι απουσιάζουν, τότε η οικονομία θα συνεχίσει να «κυλιέται στον πάτο». Η Ελλάδα βρίσκεται σε πρόγραμμα, και αυτό ακριβώς δείχνει ο «εσωτερικός» και ο εξωτερικός» προϋπολογισμούς που παρουσίασε η κυβέρνηση.
