Του Γιάννη Σιδέρη
Οι φράσεις στο πέρασμα του χρόνου, αποδραματοποιούνται, χάνουν το αρχικό τους δραματικό περιεχόμενο, «θεσμικοποιούνται». Κάτι τέτοιο, 70 χρόνια τώρα, συνέβη και με την «σφαγή του Διστόμου». Η φράση παραπέμπει σε ένα μαζικό φονικό, αλλά ήταν κάτι παραπάνω από αυτό. Ένα ανείπωτο μακελειό, που ξεπερνάει τα σύνορα της ανθρώπινης κτηνωδίας.
Τη φρίκη, τον τρόμο, περιέγραψε, φρέσκα ακόμα, ο λογοτέχνης Τάκης Λάππας με επιτόπια έρευνα. Τα έχω δημοσιεύσει παλιότερα και σε άλλο site, αλλά επειδή ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε και επειδή αρκετοί αναγνώστες δεν γνωρίζουν λεπτομέρειες για το αποτρόπαιο έγκλημα, θα αρκεστώ σε λίγες σκηνές όπως περιγράφονται στο βιβλίο. Φυσικά δίνεται και το κλίμα του γεγονότος, επί του οποίου η Ζωή Κωνσταντοπούλου παραφέρθηκε.
Περιγράφει ο Τάκης Λάππας:
- Την οικογένεια Λιάσκου, πεθερός, νύφη και δυο εγγονάκια, τους κομματιάζουν. Τα δυο παιδιά, ο Νικόλας πέντε χρονών και ο Δημήτρης χρονιάρικο, που βρισκόταν στην κούνια του, βρέθηκαν σε ανείπωτη κατάσταση φριχτή κατάσταση. Μήτε κεφάλι, μήτε χέρι ήταν στη θέση του…
– Τρίχρονο αγόρι ο Νίκος Σφουντούρης, το λόγχισαν, το ξεκοίλιασαν και πέρασαν τα σπλάχνα του γύρω στο λαιμό του. Πρώτα σκότωσαν τους γονείς του, έκοψαν το δάχτυλο του νεκρού πατέρα του για να πάρουν το δαχτυλίδι και έβγαλαν τα χρυσά δόντια της νεκρής μάνας του…
– Στο σπίτι του παπά Σωτήρη, όπου μαζεύτηκαν καμιά 15ριά, ελπίζοντας ότι το ράσο θα γίνει σεβαστό και θα κατευνάσει την μανία, μπήκαν τα SS και τους γάζωσαν μαζικά. Η παπαδιά εξιστορεί: «Εγώ τη στιγμή που μας βάλανε στο τουφεκίδι βύζαινα το κοριτσάκι μου, ενός χρόνου. Μου ρίξανε τρεις σφαίρες. Η μια μου χάλασε το ζερβί χέρι, η άλλη με πήρε ξώπετσα κάτω από τ' αυτί. Η Τρίτη χτύπησε τη Μαργαρίτα μου. Της άνοιξε το κεφάλι κι όπως την κράταγα στην αγκαλιά μου τα μυαλά της πεταχτήκανε στα μούτρα μου»…
– Σε άλλο σπίτι βρίσκουν τη Φροσύνη Σταθά, που βύζαινε το αβάπτιστο βρέφος της, εφτά μηνών. Τη σκοτώνουν εν ψυχρώ ενώ το ανίδεο βρέφος εξακολουθεί να βυζαίνει το στήθος της νεκρής… Κόβουν από το βυζί τη ρώγα της μάνας, η οποία απομένει κολλημένη στο στόμα του βρέφους, και στη συνέχεια το στραγγαλίζουν. Με τη λόγχη ανοίγουν την κοιλιά του, βγάζουν τα σπλάχνα του και τα περιτριγυρίζουν στο λαιμό του. Το άλλο παιδάκι της οικογένειας, τον Γιάννη, τριών χρόνων, το σκοτώνουν και με τη μπότα τους του λιώνουν το κεφάλι. Η πεντάχρονη κόρη Ελένη κρύβεται να σωθεί, την ανακαλύπτουν, της ανοίγουν την κοιλιά με την ξιφολόγχη και την πετάνε, άψυχο κρέας, στο δρόμο…
– Ο Παναγιώτης Περγαντάς βρήκε την αδερφή του Φρόσω κομματιασμένη. Διηγείται: Καταξεσκισμένα ρούχα και σάρκες, είχαν γίνει ένα. Το αίμα έτρεχε από τα σκέλια της. Το στήθος κατασφαγμένο σε φέτες, το πρόσωπό της παραμορφωμένο και σε όλο το σώμα της σημάδια άγριας πάλης. Δίπλα της σε μια κούνια, το μικρό κορίτσι της, η Ζωή, εφτά μηνών, το είχαν ξεκοιλιάσει, του είχαν κόψει το λαιμό...»
–Μια έγκυο, τη Διαμάντω Ζάκκα, και τον άντρα της, τους σκοτώνουν σπίτι τους με αυτόματο. Δεν φτάνει ο σκοτωμός! Ανοίγουν με λόγχη την κοιλιά τη Διαμάντως, βγάζουν το έμβρυο, το ποδοπατάνε και το λιώνουν… Παραδίπλα στο σπίτι του Γιάννη Τσεκούρα, συγγενείς είχαν μαζευτεί για ένα μνημόσυνο. Τα αυτόματα των γερμανών κροταλίζουν χτυπώντας στο σωρό. Τα πτώματα έγιναν σωρός πνιγμένα στο αίμα…
– Σε ένα φτωχόσπιτο, όπως ήταν όλα άλλωστε, ένας νέος ξεψυχά λαβωμένος στο κατώφλι. Είναι ο Μήτσος Γιωργακός. Τον βλέπουν από το παράθυρο η μάνα του και οι δυο αδελφές του, Γιαννούλα και Ουρανία, και τρέχουν κλαίγοντας να τον μαζέψουν στο σπίτι. Το απόσπασμα τις βλέπει, τις γαζώνει με σφαίρες. Τον πατέρα τον είχαν σκοτώσει πιο πριν στο χωράφι, ερχόμενοι στο Δίστομο.
– Στο σπίτι του Ν. Κουτριάρη, σκοτώνουν τα τέσσερα παιδιά του. Των δύο πρώτων τους ανοίγουν την κοιλιά.
– Τη Μαριέττα Φιλίππου, έγκυο, την ξεκοιλιάζουν με μαχαίρι, βγάζουν το έμβρυο και λογχισμένο το πετάνε από το παράθυρο. Την ίδια την αφήνουν να αργοπεθαίνει μαρτυρικά χωρίς να της δώσουν ούτε καν την λυτρωτική χαριστική βολή…
– Στο σπίτι του Λουκά Σταύρου, ανάπηρου του ελληνοϊταλικού πολέμου, τους σκοτώνουν όλους. Της τετράχρονης κόρης του Παναγιώτας, αφού τη βασανίζουν, της κόβουν το κεφάλι.
Αυτό είναι μικρό μέρος από το χρονικό της φρίκης. Όσοι έζησαν (και έζησαν επειδή ήταν ημέρα θερισμού και ως ξωμάχοι θέριζαν στα σταροχώραφα), αλλόφρονες έτρεξαν να κρυφτούν σε κοντινές σπηλιές και ρουμάνια. Το βράδυ βρήκε τους νεκρούς ξεκοιλιασμένους στα χωμάτινα σοκάκια και μόνο λίγα σκυλιά που είχαν μείνει ζωντανά αλυχτούσαν απόκοσμα τον θάνατο των αφεντικών τους.
Το Δίστομο… πεδίο βολής φτηνό
Αυτή η οδυνηρή θυσία απέπνεε σεβασμό ως τα χρόνια του μνημονίου. Έκτοτε η άκαπνη συριζαίικη αριστερά, (το ΚΚΕ πάντοτε αντιμετώπισε με σεβασμό το φρικώδες γεγονός), και οι κυβερνητικοί σύμμαχοί τους, το ενέταξαν στην αντιμνημονιακή τους ατζέντα, τον καιρό του go home madam Merkel, αλλά στο πρώτο εξάμηνο της... γενναίας αντίστασης.
Ξαφνικά θυμήθηκαν τη σφαγή από τους προγόνους των σημερινών κατακτητών μας, θυμήθηκαν τις αποζημιώσεις, παρομοίαζαν τη σφαγή με το μνημόνιο, και τους πολιτικούς του μνημονίου με τους Τσολάκογλου (Μόνο ο Μανόλης Γλέζος με τον πρώην βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Γιάννη Σταμούλη, είχαν ενδιαφερθεί για τις αποζημιώσεις, προ μνημονίου και σε ανύποπτο χρόνο. Είχαν ξεκινήσει δικαστικό αγώνα από 1996).
Στο Δίστομο την ημέρα του μνημοσύνου πάντα υπήρχαν εκπρόσωπο της Πολιτείας και των κομμάτων. Κάποια μνημονιακή χρονιά είχε κληθεί, ως υπουργός, ο Θόδωρος Πάγκαλος. Νεαροί επαναστάτες από την κοντινή Λειβαδιά πέταξαν τις προηγούμενες ημέρες στην πλατεία του χωριού φειγ βολάν, όπου περίπου έγραφαν μην πετάτε τις σαπισμένες τομάτες, κρατείστε τις για τον Πάγκαλο. Δηλαδή ένα μνημόσυνο τέτοιας φρίκης, που πολλοί ακόμη ηλικιωμένοι ζούνε, θυμούνται και πονούν, που κάθε σπίτι είχε νεκρούς (αδέρφια, πατεράδες, μπαρμπάδες, ξαδέρφια, παππούδες), οι νεαροί αντιμνημονιακοί θα το χρησιμοποιούσαν ως ντεκόρ για αντισυγκέντρωση κατά του μνημονίου. Τέτοια σκύλευση νεκρών!
Τελικά, κάποιοι τους σφύριξαν ότι οι νεκροί του Διστόμου δεν θα τους επιτραπεί να γίνουν ντεκόρ για συνθήματα και αντισυγκεντρώσεις, και ευτυχώς - γι'' αυτούς - δεν εμφανίστηκαν…
Αλλά η σκύλευση των νεκρών συνεχίστηκε. Οι νεκροί βλέπετε εργαλειοποιήθηκαν για τον αντιμνημονιακό αγώνα. Ο ΥΠΕΘΑ Πάνος Καμμένος, έβαλε τη διάσημη φωτογραφία της Διστομίτισας Μαρίας Παντίσκα (είχε γίνει εξώφυλλο στο «Life», στις 29 Νοεµβρίου του 1944), στις οθόνες, εκεί που βλέπουμε αναζητήσεις προσώπων που χάθηκαν, πλαισιωμένη με αντιγερμανικά συνθήματα. Τώρα βέβαια που έγινε και ο ίδιος γερμανοτσολιάς , δεν το επανέλαβε!
Μέσα στη φούρια του αντιμνημονίου, και τη ανόδου της Χ.Α. το Δίστομο – που είναι ένα από τα ποιο δημοκρατικά χωριά της Ελλάδας - παρουσιάστηκε από τα τηλεοπτικά κανάλια, περίπου ως φωλιά της Χ.Α. Πάλι οι νεκροί ως εργαλείο εντυπώσεων για χάρη των ποσοστών τηλεθέασης. Και όμως: Το Δίστομο, καλλικρατικός δήμος, αποτελείται από 4 χωριά: Την Αράχωβα, 10,5%στη Χ.Α, την Αντίκυρα, κάπου 9.5% , το Στείρι 6,5% και το Δίστομο 4,4%. Αυτά είναι τα γεγονότα. Όμως στο Δίστομο ψηφίζουν και εργάτες από το παρακείμενο εργοστάσιο Αλουμινίου, της Παραλίας Διστόμου (Ασπρα Σπίτια). Στα μικρά μέρη όλοι γνωρίζουν όλους τι ψηφίζουν και γιατί. Αν ως βάσιμη υπόθεση εργασίας υποθέσουμε ότι οι ξένοι έδωσαν στην Χ.Α το μέσο όρο που πήρε στην Ελλάδα, το ποσοστό πέφτει στο 2,2%, αριθμός που συμβαδίσει με την καταγραφή που κάνουν οι ντόπιοι.
«Ούτε ένας δεν έπρεπε» με κατακεραύνωσε κάποτε ένας επαναστάτης του πληκτρολογίου. Ναι, μόνο που υπάρχουν και σκοτεινές εποχές, και ο αντίλαλός τους φτάνει ζωντανός μέχρι σήμερα. Υπάρχουν εθνικόφρονες, πατριώτες παλιάς κοπής, που ψήφισαν ΧΑ όχι επειδή είναι ναζί, αλλά από αντικομουνισμό, γιατί υπάρχει αίμα μεταξύ τους - και το ανθρώπινο αίμα έχει μνήμη… (Ας ξέρουν οι λάβροι επαναστάτες του πληκτρολογίου, ότι σε μέρη της επαρχίας υπάρχουν ακόμη οικογένειες, σόγια ολόκληρα, που μετά από τόσα χρόνια δεν μιλιούνται γιατί τους χωρίζει αίμα…)
Το σόου της Ζωής
Και φτάνουμε στη Ζωή. Να κάνουμε εξ αρχής μια διευκρίνιση επειδή το βίντεο που κυκλοφόρησε, έδινε ψευδείς εντυπώσεις. Δεν υπήρξε αυτό που αρκετοί χαρακτήρισαν διπολική διαταραχή των Διστομιτών, ότι κάποιοι χειροκρότησαν αυτή και κάποιοι τον Γλέζο. Τη Ζωή δεν τη χειροκρότησαν οι Διστομίτες. Την χειροκρότησε και της φώναξε «μπράβο» η κουστωδία που έσερνε μαζί της. Τον Γλέζο τον χειροκρότησαν λίγοι Διστομίτες, και είναι λογικό. Ο πολύς κόσμος ήταν ατμόσφαιρα μνημοσύνου και παρακολουθούσε κατηφής την τελετουργία. Οι περισσότεροι αρκετά συγκινημένοι, κάποιοι δακρυσμένοι, γιατί μόλις είχε ολοκληρωθεί το προσκλητήριο νεκρών και οι περισσότεροι κάτοικοι θρηνούσαν τους δικούς τους.
Σε αυτή την ατμόσφαιρα η Ζωή, όντας προσκεκλημένη από το δήμο, απαίτησε να μην καταθέσει στεφάνι ένας άλλος προσκεκλημένος του Δήμου, ενώ δεν της έπεφτε κανένας λόγος.
Γράφει ο Διστομίτης δικηγόρος Κώστας Σφουντούρης στο ΦΒ:
«Πως είναι δυνατό η μάνα μου (εν ζωή, 11 ετών την ημέρα της σφαγής) που είδε την οικογένειά της να ξεκληρίζεται μπροστά στα μάτια της (δύο μικρότερες αδελφές 3 και 5 ετών, μάνα, πατέρα, παππού) να ανέχεται την παρουσία του Γερμανού Πρέσβη, αλλά να μην την ανέχεται η Ζωή Κωνσταντοπούλου;
«Πως είναι δυνατόν οι συγχωριανοί μου Διστομίτες με μεγαλείο ψυχής να προσκαλούν και να αποδέχονται την παρουσία του Γερμανού Πρέσβη στις εκδηλώσεις για την επέτειο της Σφαγής, αλλά να μην αποδέχεται, και μάλιστα έμπρακτα, την παρουσία του η Ζωή Κωνσταντοπούλου εμποδίζοντάς τον να καταθέσει στεφάνι;
Ο ίδιος γράφει - και είναι ο κατάλληλος επίλογος για τούτο το κείμενο: « Είναι φανερό πλέον ότι οι εκδηλώσεις της «10ης Ιουνίου» τείνουν να «πέσουν» οι ίδιες θύμα της δημοσιότητας που πήρε η υπόθεση του Διστόμου, λόγω των πολεμικών αποζημιώσεων. Ας μην επιτραπεί ο παραπέρα ευτελισμό τους. Ας παραμείνουν οι εκδηλώσεις ως έχουν(σ.σ. εκδηλώσεις που έχουν να κάνουν με θεατρικά και μουσικά δρώμενα κατακραυγής του πολέμου), και ας μετατεθεί το «μνημόσυνο» τουλάχιστον κατά λίγες ημέρες
