Του Νίκου Δενδρή*
Στην Ελλάδα είμαστε τόσο απορροφημένοι στο μικρόκοσμό μας (και στη μικρο-μιζέρια μας, θα έλεγα), που λίγα από όσα γίνονται γύρω μας μας αγγίζουν. Έτσι, κάτι που έπαιξε πολύ λίγο στις ειδήσεις, λιγότερο ίσως από τα νέα μοντέλα των κινητών, είναι πως στα τέλη του Σεπτεμβρίου ένας από τους πιο χαρισματικούς (και αμφιλεγόμενους) πρωτοπόρους στον κόσμο, ο Elon Musk, έκανε μία συνταρακτική αποκάλυψη. Ο Musk είναι πολύ γνωστός - είναι ανάμεσα στα άλλα ο ιδρυτής της Τέσλα - σαν ένας από τους πρώτους ιδιώτες που έστειλε επαναχρησιμοποιήσιμο πύραυλο στο διάστημα: Την περίφημη σειρά των Falcon. Το διάστημα είναι το πάθος του. Πρόσφατα δοκιμάζοντας τις δυνατότητες του μεγαλύτερου πυραύλου του, του Falcon Heavy, "τρόλαρε" τον κόσμο στέλνοντας ως φορτίο ένα κατακόκκινο Tesla Roadster με μία κούκλα αστροναύτη στο τιμόνι (τον περίφημο πια, Starman) σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο. Ο Starman και το κόκκινο Tesla του συμπλήρωσαν ήδη μία τροχιά, βρισκόμενοι στο διάστημα σχεδόν 600 ημέρες. Ο ίδιος ο Musk έχει δηλώσει πως μία αποικία στον Άρη είναι ο απώτερος στόχος του.
Ο Musk λοιπόν, λίγες μέρες πριν, αποκάλυψε το τελευταίο του Project, το Starship: Ένα επαναχρησιμοποιήσιμο διαστημικό όχημα, στο ίδιο μοτίβο με το διαστημικό λεωφορείο... μα αρκετά πιο εξελιγμένο: Θα μπορεί να θέτει σε τροχιά φορτίο έως 100 τόνους, να ανεφοδιάζεται σε τροχιά, και να μεταφέρει ανθρώπους στο Φεγγάρι ή και στον Άρη. Ένα τελείως φουτουριστικό όχημα, 50μ ύψος, 9μ διάμετρο. Για την πρώτη φάση της εκτόξευσης κάθεται πάνω σε ένα πύραυλο ύψους 68μ, εξέλιξη του Falcon Heavy. Κι είναι φτιαγμένο όχι από εξωτικά υλικά, αλλά από παλιό καλό φτηνό αστραφτερό χάλυβα τύπου 301, με φτερά στην κορυφή και στη βάση! Πραγματικό Αστρόπλοιο, βγαλμένο από τα νιάτα μας! Πλήρως επαναχρησιμοποιήσιμο, μια και τόσο ο πύραυλος όσο και το Αστρόπλοιο θα προσγειώνονται (κάθετα, κι όχι σαν αεροπλάνα όπως το Διαστημικό Λεωφορείο) ξανά στο πεδίο εκτόξευσής τους. Είναι μία τεχνική που έχει δοκιμάσει ο Musk και η SpaceX ήδη από τα πρώτα μοντέλλα της σειράς Falcon.
Θα επιτύχει το Project Starship κι η SpaceX; Θα ξέρουμε σύντομα.
Όμως, είναι σίγουρα η εποχή ανθρώπων σαν τον Musk. Και δε μπορώ παρά να κάνω μία σύγκριση με ένα άλλο χαρισματικό άνθρωπο - τον John F. Kennedy. Διαφορετικά προφίλ, σίγουρα. Ο JFK, στην εποχή του, στο απόγειο της κούρσας του διαστήματος μεταξύ ΕΣΣΔ και ΗΠΑ, ενέπνευσε και κινητοποίησε ένα ολόκληρο έθνος που έβλεπε τους Σοβιετικούς να προηγούνται, και κατόρθωσε να στείλει ανθρώπους στο φεγγάρι το 1969. Ήταν γέννημα της εποχής του; Ήταν αυτός που τη δημιούργησε; Και τα δύο; Δεν ξέρω. Μα ξέρω ότι τα κατάφερε τότε. Άπειρες τεχνολογίες που χρησιμοποιούμε πια καθημερινά έχουν γεννηθεί από το Project Apollo... Δυστυχώς, το ίδιο το εγχείρημα, αφ''ής στιγμής κερδήθηκε η κούρσα και το γόητρο των Αμερικανών αποκαταστάθηκε, σταμάτησε άδοξα. Ήταν πανάκριβο, και όχι βιώσιμο: Μόνος του σκοπός ήταν το γόητρο, κι όχι απτά επιστημονικά και εμπορικά κέρδη, που θα το έκαναν να πάρει φόρα και να προχωρήσει.
Και έτσι, μία εποχή ύφεσης και μικρών ενδιάμεσων στόχων άρχισε για το Διάστημα. Στόχων πολύ σημαντικών όμως, όπως το Διαστημικό Λεωφορείο (με τα δύο του συγκλονιστικά ατυχήματα), ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS), το Hubble και τα διαστημικά τηλεσκόπια, οι άπειροι δορυφόροι, οι διάφορες αποστολές μικρών οχημάτων στους πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος, αλλά μέχρι εκεί. Οι δε Ρώσοι, περιορίστηκαν με την αξιόπιστη γενιά των Σογιούζ, να παρέχουν υπηρεσίες μεταφοράς φορτίου και πληρωμάτων στον ISS. Κι ο Αριάν, η Ευρωπαϊκή πρόταση για πύραυλο-φορέα, δειλά δειλά άρχισε να προχωρά κι αυτός.
Βρισκόμασταν σε ένα τέλμα, έλειπε κάτι το συνταρακτικό, ένας νέος στόχος, μία νέα κορυφή για κατάκτηση. Ή μάλλον την κορυφή, τον εποικισμό άλλων ουράνιων σωμάτων, όπως Βάση στο Φεγγάρι, και αποικία στον Άρη, τη βλέπουν όλοι. Μα δεν υπάρχει θέληση, βούληση, χρηματοδότηση, πείτε το όπως θέλετε, στις υπάρχουσες δομές, όπως η NASA, η ESA, η Ρωσική Διαστημική Υπηρεσία, αυτή της Κίνας ή της Ινδίας.
Μέχρι που οι εποχές ωρίμασαν. Τεχνολογικά πρώτα, και κοινωνικά κατά δεύτερο λόγο. Έτσι η ιδιωτική πρωτοβουλία μπορεί και πατάει πια στη σύγχρονη τεχνολογία και την εμπειρία στο Διάστημα μέχρι τώρα, κι αρχίζει να προτείνει νέες λύσεις. Και βρέθηκε ο Elon Musk, οραματιστής, πρωτοπόρος, να καλύπτει αυτό το κενό. Σίγουρα ο Musk δεν είναι JFK. Μα συνδυάζοντας τη λεγόμενη εμπορική προοπτική με τη φιλοδοξία και το όραμα, ξεκίνησε βήμα βήμα το σχέδιό του. Κι η περίφημη NASA, είναι πια στο ρόλο του ελεγκτή, θέτοντας τις απαιτήσεις για ασφάλεια, πιστοποίηση και έλεγχο κάθε βήματος, πριν δοθεί η άδεια για την εμπορική χρήση κάθε νέας τεχνολογίας. Σταδιακά προχωρά ο Musk: Πρώτα επαναχρησιμοποιήσιμοι - κι άρα φτηνοί - πύραυλοι που μπορούν να θέσουν σε τροχιά φορτία. Μετά δυνατότητα αποστολής ανθρώπων σε τροχιά. Ταυτόχρονα, εμπορική εκμετάλλευση αυτής της τεχνολογίας μέσω εκτόξευσης δορυφόρων, διαστημικών τουριστών, κ.λπ. Και με τον τρόπο αυτό χρηματοδότηση πιο φιλόδοξων βημάτων - με απώτερο στόχο να ξαναπάνε άνθρωποι σε άλλα ουράνια σώματα. Μόνιμα, αυτή τη φορά.
Θα γίνει κάποτε. Αν έγινε το 1969 σπασμωδικά και για άλλους λόγους, αν και δεν είχε συνέχεια, ωστόσο οι πρωτοπόροι τότε έθεσαν τις βάσεις. Τώρα, με μεγαλύτερη ωριμότητα, τεχνολογική κι όχι μόνο, με σωστές δομές, πρέπει να γίνει το επόμενο βήμα. Κι αν δεν το κάνει η SpaceX, θα το κάνει κάποιος άλλος. Ο καιρός γαρ εγγύς.
Δε μπορώ παρά να κλείσω με τη θλίψη που νοιώθω για το πού βρισκόμαστε εμείς οι Έλληνες σε όλο αυτό. Α, ξέχασα, εμείς ακόμη ερίζουμε για το Ελληνικό, και πολλοί ακόμη καταδικάζουμε στα σόσιαλ τις επενδύσεις αν έχουν στόχο το κέρδος. Και το κάνουμε από το τελευταίας τεχνολογίας τάμπλετ ή κινητό μας, που έγινε εφικτό να το έχουμε όλοι τόσο προσιτό, μόνο χάρη στην ιδιωτική αυτή πρωτοβουλία.
*Ο Νίκος Δ. Δενδρής είναι διευθυντής ανάπτυξης λογισμικού στη Unisystems, Software Department, International division.
