Του Κυριάκου Αθανασιάδη
Στο προηγούμενο σημείωμα μιλήσαμε για τον ένα χρόνο από τη μετεγκατάστασή μας εδώ, στην Πράγα, δηλαδή για τους λόγους που μας οδήγησαν να αφήσουμε την Ελλάδα — κανένας καλός ανάμεσά τους, είναι η αλήθεια. Ήταν μάλιστα ένα κείμενο που διακινήθηκε αρκετά, καθώς ο κόσμος αγαπά τις λεγόμενες «βιωματικές» αφηγήσεις, τα εξομολογητικά, προσωπικά κείμενα. Ας είναι.
Σήμερα, θέλω να πω —ή καλύτερα να ξαναπώ, καθώς εκτιμώ τις επαναλήψεις: είναι το VAR της κοινωνικής και πολιτικής ζωής— τα τρία πράγματα που ξεχωρίζω μετά από ένα χρόνο σε αυτή τη νέα «πατρίδα». Θα επιλέξω κατ' ανάγκην ανάμεσα από μερικές δεκάδες πράγματα που με εξέπληξαν (είμαι άνθρωπος που δεν έχει ταξιδέψει ποτέ του στο εξωτερικό, οι κοσμογυρισμένοι θα επέλεγαν ορισμένως άλλα) και που εξακολουθώ να τα βλέπω, και να τα βιώνω, αχόρταγα.
Έχουμε και λέμε:
1. Τα ποδήλατα των μικρών παιδιών δεν έχουν βοηθητικές ρόδες. Και, στο μεταξύ, όλα τα παιδάκια οδηγούν ποδήλατο, από αλόγιστα μικρές ηλικίες — για κάποιο λόγο, το ποδήλατο τους αρέσει εδώ πάνω. Αντιθέτως, όλα αυτά τα πιτσιρίκια κάνουν ποδήλατο στα πάρκα, και αλλού, πάντα με πλήρη ποδηλατική εξάρτυση: κράνος, επιγονατίδες κλπ., σαν μικροί Ρόμποκοπ. Υπάρχουν ποδηλατικά κράνη για παιδάκια τεσσάρων και πέντε ετών. Παιδάκια που κάνουν ποδήλατο και πέφτουν στην αρχή, προφανώς. Και χτυπάνε — όσο μπορεί να χτυπήσει ένα παιδί πέφτοντας από το ποδήλατό του ενώ φοράει όλα εκείνα τα πράγματα. Δεν τα μαζεύει κανείς από κάτω, οπότε δεν έχουν άλλη επιλογή από το να σηκωθούν, να τιναχτούν και να καβαλήσουν πάλι το ποδήλατό τους για να προλάβουν τους προπορευόμενους γονείς τους.
2. Υπάρχουν παντού γιγαντοαφίσες που διαφημίζουν συναυλίες, κοντσέρτα, εκθέσεις, ομιλίες, αθλητικούς αγώνες, πολιτικά κόμματα κλπ., σε μεγάλη αφθονία. Οι Τσέχοι αγαπούν την επικοινωνία, ενδεχομένως επειδή υπήρξε κατευθυνόμενη επί κοντά μισό αιώνα. Μεθαύριο είναι η συναυλία των Stones εδώ, που πρωτοήρθαν στην πόλη το '90. Η πρώτη αφίσα για τη συναυλία των Stones αναρτήθηκε προ έξι μηνών, και έκτοτε παραμένει στη θέση της — είναι πολύ μεγάλο καλλιτεχνικό γεγονός, άλλωστε, έχουν πουληθεί και τα 50.000 εισιτήρια. Στο διάστημα των έξι αυτών μηνών η πελώρια αυτή αφίσα δεν έχει επάνω τους ούτε μισή μολυβιά, δεν έχει ίχνος από σπρέι ή μαρκαδόρο. Δεν έχει σκιστεί στις άκρες της. Δεν έχει κολληθεί κάτι επάνω της. Το ίδιο και με όλες τις άλλες αφίσες, από τις οποίες είναι γεμάτη η πόλη. Οι Τσέχοι ψοφάνε για κοινωνικές-πολιτιστικές εκδηλώσεις.
3. Η χώρα έχασε αρκετά χρήματα σε υπερωρίες δημοτικών αστυνομικών για τον έλεγχο της τήρησης ή μη του αντικαπνιστικού νόμου που ξεκίνησε να εφαρμόζεται, δίχως περίοδο χάριτος, προ δεκατριών μηνών. Δεν υπάρχουν παραβάσεις. Δεν κόβονται πρόστιμα. Ούτε καν στα πιο άθλια μπαρ όπου συχνάζουν οι τουρίστες και που, σε αντίθεση με τα μαγαζιά των ντόπιων, λειτουργούν και μετά τα μεσάνυχτα. Κανείς δεν καπνίζει εκεί μέσα, ούτε τώρα, ούτε όταν η θερμοκρασία τον χειμώνα έπεφτε αρκετούς βαθμούς κάτω από το μηδέν. Μάλιστα, δεν επιστρατεύτηκε η λύση της θερμάστρας εξωτερικού χώρου για αυτά τα μπαρ: θεωρήθηκε κακή επένδυση. Δεν υπάρχουν «μανιτάρια» στα πεζοδρόμια. Μόνο άνθρωποι που καπνίζουν, κρατώντας το ποτήρι με την μπίρα τους στο χέρι — όχι πολύ σταθερά, καθώς οι πιο πολλοί είναι μεθυσμένοι.
Αυτά τα τρία είναι που ξεχωρίζω από όλα τα υπόλοιπα εξωτικά χαρακτηριστικά των ντόπιων, μετά από ένα χρόνο εδώ. Είναι άνθρωποι αυστηροί και απαιτητικοί, νομοταγείς και με σεβασμό απέναντι στον δημόσιο χώρο. Υπάρχουν, όπως προείπα, και πολλά άλλα ενδιαφέροντα στην Πράγα — πολλά, και όλα τους μειωτικά για εμάς. Ας μείνουμε όμως σε αυτά, και επιστρέφουμε σε κάποια από τα υπόλοιπα με άλλη ευκαιρία.
Ώς τότε, ας κάνουμε όποιαν αναγωγή με την Ελλάδα θέλει ο καθένας μας. Ας κάνουμε, αν το βρούμε αναγκαίο, τις αναπόφευκτες συγκρίσεις.
