Του Αριστοτέλη Αϊβαλιώτη
Συμπληρώθηκαν σήμερα οι 100 πρώτες ημέρες της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Συνηθίζεται να θεωρείται αυτό το διάστημα, των 100 ημερών, σαν ένα διάστημα στο οποίο η κάθε νέα κυβέρνηση έχει την αρχική ορμή και δυνατότητα να φέρει τα πάνω κάτω αν το επιθυμεί. Δείχνει σε αυτό το διάστημα τα όρια των δυνατοτήτων και των αλλαγών που φέρνει μαζί της καθώς έχει την κεκτημένη ταχύτητα και την αποδοχή της κοινής γνώμης που την ανέδειξε στην εξουσία.
Μπορούμε να δούμε μερικά χαρακτηριστικά της νέας αυτής κυβέρνησης και να κάνουμε μια πρώτη αποτίμηση.
Με σχετική ευχάριστη έκπληξη είδαμε την γρήγορη στελέχωση του κρατικού μηχανισμού με πρόσωπα νέα που κομίζουν βαριά βιογραφικά, σχετικά με το αντικείμενο που ανέλαβαν. Είδαμε επίσης την υλοποίηση προεκλογικών δεσμεύσεων σε πολλά θέματα, μείωση φορολογίας, επίλυση γραφειοκρατικών εμπλοκών, κατάργηση ασύλου ενώ φάνηκε ότι η νέα κυβέρνηση δεν έχασε μέρα που να μην ενεργοποιήθηκε δυναμικά για την εκτέλεση του κυβερνητικού έργου. Βλέπουμε υψηλές ταχύτητες εκεί που για χρόνια είχαμε συνηθίσει λήθαργο.
Μία από τις υποσχέσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν ότι θα είναι πρωθυπουργός όλων των Ελλήνων και θα θέσει τέρμα στον διχασμό και στην εχθροπάθεια που εδώ και πολλά χρόνια δυναμιτίζουν την κοινωνική μας συνοχή. Φάνηκε συνεπής σε αυτό, η κυβέρνηση πράγματι έχει επιτύχει μια ευρεία μίξη από διάφορους πολιτικούς χώρους, ενώ και η γενική κυβερνητική επικοινωνία επιχειρεί να είναι μετριοπαθής και να επικεντρώνεται στο έργο και τα αποτελέσματα.
Βλέποντας τα πεπραγμένα των 100 ημερών θα μπορούσαμε να συμπυκνώσουμε την φιλοσοφία της νέας κυβέρνησης στους ακόλουθους άξονες:
Δημιουργία μιας συγκεντρωτικής διοίκησης, με μεγάλη ισχύ του πρωθυπουργού που θέτει αυτός τις κατευθύνσεις και τις πρωτοβουλίες των υπουργών του. Αυτό καταγράφεται στα θετικά, καθώς το θεσμικό πλαίσιο που έχει εγκαθιδρυθεί εδώ και δεκαετίες έχει αποκεντρώσει σημαντικά την εξουσία σε βαθμό παράλυσης.
Επιμονή στην ποιότητα των κυβερνητικών στελεχών έτσι ώστε να μπορέσουν να προσφέρουν γρήγορα έργο, χωρίς να λαμβάνονται ιδιαίτερα υπόψιν οι κομματικές ισορροπίες. Το κόμμα χάνει σε ισχύ.
Προσπάθεια συμπερίληψης στην κυβερνητική εξουσία ατόμων και ομάδων άλλων πολιτικών χώρων, έτσι που να διευρυνθεί όσο το δυνατόν η βάση υποστήριξης της κυβέρνησης.
Επιδίωξη της μεγαλύτερης δυνατής συναίνεσης στις πολιτικές που ακολουθούνται. Αυτό γίνεται φανερό, εκτός των άλλων, και με την προσπάθεια να υιοθετηθούν και όλες οι καινοτομίες της διακυβέρνησης του Συριζα, όπως τα επιδόματα των συνταξιούχων και των Χριστουγέννων.
Υιοθέτηση μιας σταδιακής επίτευξης των στόχων, είτε των δημοσιονομικών με την αργή μείωση της φορολογίας και της ασφαλιστικής επιβάρυνσης και προσεκτική συζήτηση με τους θεσμούς για την μείωση των πλεονασμάτων, είτε των θεσμικών με την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας που εμποδίζει τις επενδύσεις.
Επένδυση σε δημιουργία συλλογικής μορφών δράσης υπουργείων ή φορέων που επηρεάζουν τις πολυπόθητες επενδύσεις.
Αυτό σε αντίθεση με παλαιότερες ιδέες για συγκεντρωτική αντιμετώπιση μέσω νέων θεσμών (π.χ. ενιαία αδειοδοτική αρχή για μεγάλες επενδύσεις).
Προσπάθεια άφεσης αμαρτιών και αμνηστίας για την κακοδιοίκηση του παρελθόντος.
Στενή συνεργασία με τους φίλους και εταίρους μας στο εξωτερικό.
Ταχύτητα δράσης και επικέντρωση σε μετρήσιμα αποτελέσματα.
Τα αποτελέσματα αυτής της γενικής φιλοσοφίας θα φανούν σε μερικούς μήνες. Ήδη το επιχειρηματικό κλίμα βελτιώνεται και μερικές εμβληματικές επενδύσεις, όπως το Ελληνικό, δείχνουν να κινούνται. Ωστόσο είναι ακόμα αρκετά νωρίς.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πάντως σαν πρωθυπουργός δρέπει ήδη αρκετούς καρπούς. Απολαμβάνει μια αναμφισβήτητη πολιτική ηγεμονία αφού έχει εκπλήξει ευχάριστα τόσο εκείνους που πίστευαν σε αυτόν, αφού κάνει πράξη τις υποσχέσεις του, όσο και εκείνους που φαντάζονταν ότι έρχεται σαν Άγγελος – εξολοθρευτής, αφού καθησυχάζει τους χειρότερους φόβους τους. Η αντιπολίτευση τον αντιμετωπίζει με αμηχανία αφού δεν καταφέρνει να αρθρώσει κάποιο νέο αφήγημα εναντίον του. Ο Τσίπρας αδυνατεί να ανανεώσει τον εαυτό του ενώ η άκρα δεξιά δεν μπορεί να βρει βηματισμό και πειστικούς εκφραστές χρησιμοποιώντας το μεταναστευτικό σαν λάβαρο.
Ο μήνας του μέλιτος της κοινωνίας με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Ποιες θα μπορούσαν να είναι οι αδυναμίες του κυβερνητικού σχεδίου; Βασικά μία, η οικονομική κατάσταση να μην βελτιωθεί θεαματικά στους μήνες που έρχονται, πολλές νέες και μεγάλες επενδύσεις να μην έλθουν τελικά, να εξακολουθήσουμε να βράζουμε στο ζουμί μας.
Πολλά θα κριθούν από την οικονομική κατάσταση στις δυτικές χώρες και στον υπόλοιπο κόσμο. Καθώς έχουμε ήδη διανύσει δέκα χρόνια ανάπτυξης εκεί οι πιθανότητες για μια νέα περίοδο ύφεσης αυξάνονται στατιστικά και μερικοί πρόδρομοι δείκτες είναι ήδη εδώ.
Αλλά και από την δική μας μεριά θα μπορούσαμε να ανησυχούμε. Μέχρι τώρα οι επενδύσεις που συζητιούνται (το Ελληνικό ανάμεσα τους) έχουν σχέση με τις παραδοσιακές μας συνταγές: κατασκευές, τουρισμός, εμπορικά κέντρα, αυτοκίνητα, κατανάλωση. Το θεσμικό μας πλαίσιο, που επηρεάζει και το ανθρώπινο κεφάλαιο, δεν αναμένεται να αλλάξει θεαματικά τα επόμενα χρόνια σαν αποτέλεσμα της λογικής της βαθμιαίας, αργής, μεταβολής του, που είναι στον πυρήνα της κυβερνητικής ακτινογραφίας που έχουμε δει αυτές τις πρώτες 100 ημέρες διακυβέρνησης. Έτσι δύσκολα μπορούμε να περιμένουμε ένα «επενδυτικό σοκ», και μάλιστα διαφορετικής ποιότητας από το παρελθόν, σαν αυτό που ονειρευόμαστε όλοι όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης.
Θα μπορούσαμε να ανησυχούμε ακόμη επειδή η κυβερνητική λογική, την οποία συμμερίζεται εν πολλοίς όλο το πολιτικό σύστημα, είναι ότι αρκεί να βάλουμε πάνω σε αυτήν την τεράστια και παράλυτη φάλαινα, τον Λεβιάθαν του Ελληνικού κράτους, ένα επαγγελματικό μάνατζμεντ, με καλούς και ποιοτικούς ανθρώπους, για να κινηθεί η φάλαινα, ο Λεβιάθαν, και να αποδώσει καλό κοινωνικό έργο προς όφελος της χώρας. Ενώ είναι ακριβώς το μέγεθος της φάλαινας που θα έπρεπε να μας απασχολεί. Χωρίς μείωση της κρατικής παρέμβασης και του μεγέθους του κράτους απέναντι στην ιδιωτική οικονομία λίγα πράγματα μπορούν να αλλάξουν στα κίνητρα του επιχειρείν, στα κίνητρα των νέων να μείνουν και να δημιουργήσουν στην Ελλάδα. Τέτοιες παρεμβάσεις δεν ευνοούνται σε ένα περιβάλλον ευρείας συναίνεσης καθώς τις απαγορεύει η κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία.
Δηλαδή, αυτό που αποτελεί την κυριότερη συνεισφορά της νέας κυβέρνησης, η ευρεία πολιτική και κοινωνική συναίνεση που έχει επιτύχει και την οποία επικροτεί η ελληνική κοινωνία, κουρασμένη και απογοητευμένη από τον διχασμό και την εχθροπάθεια του Συριζα, αυτό ακριβώς το πνεύμα της ευρείας συναίνεσης είναι και η Αχίλλειος πτέρνα της, καθώς μπορεί να την εμποδίσει να συγκρουστεί για πράγματα που πιθανόν θα κριθούν απαραίτητα αν αργήσουν να φανούν τα θεαματικά οικονομικά αποτελέσματα που όλοι προσδοκούμε.
Αλλά ας μην είμαστε πρόωρα απαισιόδοξοι. Είναι ένα νέο πείραμα, πρώτη φορά έχουμε μια κυβέρνηση που ξεκινάει καλά προετοιμασμένη, με άριστο ανθρώπινο δυναμικό και με έναν εργασιομανή και αποφασισμένο να πετύχει πρωθυπουργό. Που το έχει πάρει όλο επάνω του.
Νεότερα, στις 200 ημέρες…
