Του Daniel J. Mitchell
Πριν από λίγους μήνες, εξήγησα τους λόγους που οι σκανδιναβικές χώρες δεν είναι σοσιαλιστικές. Ή, για να είμαι ακριβέστερος, έγραψα πως αν αυτές οι χώρες είναι σοσιαλιστικές, τότε το ίδιο ισχύει και για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η πιο αδιαμφισβήτητη απόδειξη προήλθε από το παρακάτω γράφημα της έρευνας για την Οικονομική Ελευθερία στον Κόσμο του Ινστιτουτου Fraser, που καταδεικνύει ότι δεν υπάρχει σχεδόν καμία διαφορά σε ό,τι αφορά τη συνολική οικονομική ελευθερία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, της Φινλανδίας, της Νορβηγίας, της Σουηδίας και της Δανίας.
Επιδόσεις στην Οικονομική Ελευθερία κατ' έτος - Παγκόσμια κατάταξη
Αυτό δεν σημαίνει παρεμπιπτόντως, ότι έχουμε ταυτόσημες πολιτικές. Υπογράμμισα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν καλύτερη (ή τουλάχιστον λιγότερο κακή) επίδοση στη δημοσιονομική πολιτική, αλλά επανέλαβα επίσης ότι οι σκανδιναβικές χώρες είναι περισσότερο προσανατολισμένες προς την αγορά απ' ό,τι η Αμερική αν εξετάσουμε άλλες μεταβλητές (και ιδιαιτέρως τη νομοκρατία).
Το καθαρό αποτέλεσμα όμως είναι ότι καταλήγουμε με σχεδόν ταυτόσημες επιδόσεις.
Η ψευδής υπόσχεση του “Δημοκρατικού Σοσιαλισμού”
Επανέρχομαι σ' αυτά τα παλιά δεδομένα λόγω μιας στήλης στην Week που παρουσιάζει τη Νορβηγία ως παράδειγμα “δημοκρατικού σοσιαλισμού”:
“Η εντυπωσιακά ανατρεπτική νίκη της Alexandria Ocasio-Cortez στις πρόσφατες εκλογές της Νέας Υόρκης για τη γερουσία εκτόξευσε το ζήτημα του δημοκρατικού σοσιαλισμού στην κορυφή του πολιτικού διαλόγου στην Αμερική. Έχουμε μια χώρα που προσεγγίζει κατά πολύ το ιδανικό του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Πρόκειται για ένα μέρος σημαντικά πιο πετυχημένο από τις Ηνωμένες Πολιτείες σε σχεδόν οποιονδήποτε κοινωνικό δείκτη μπορεί να ονομάσει κανείς. Οι Νορβηγοί εργαζόμενοι προστατεύονται έντονα, με το 70% απ' αυτούς να καλύπτεται από κλαδικές συμβάσεις, και πάνω από το ένα τρίτο να απασχολείται άμεσα από το κράτος. Το νορβηγικό κράτος διαχειρίζεται ένα γιγαντιαίο επενδυτικό ταμείο με τα χρηματοοικονομικά του περιουσιακά στοιχεία να ανέρχονται στο 331% του ΑΕΠ της χώρας. Στο μεταξύ, οι κρατικές επιχειρήσεις αξίζουν 87% του ΑΕΠ. Απ' όλο τον εγχώριο πλούτο στη Νορβηγία στο κράτος ανήκει το 59%, καθώς και τα τρία τέταρτα του πλούτου που δεν αφορά οικίες”.
Δεν γνωρίζω αν αυτά τα συγκεκριμένα στατιστικά ισχύουν, αλλά σίγουρα δεν διαφωνώ με τον ισχυρισμό ότι η Νορβηγία έχει έναν μεγάλο δημόσιο τομέα.
Υπάρχουν όμως κάποια αποσπάσματα που δεν περνάνε τη δοκιμασία του γέλωτος:
“Η Νορβηγία είναι χωρίς αμφιβολία πιο σοσιαλιστική από τη Βενεζουέλα. Πράγματι είναι σημαντικά πιο σοσιαλιστική από την υποτίθεται σοσιαλιστική Κίνα”.
Αυτό είναι παράλογα ανακριβές. Αν υπήρχε μια θερμοπυρηνική εκδοχή του λάθους, θα βλέπατε τώρα ένα τεράστιο σύννεφο-μανιτάρι.
Να τα δεδομένα της συνολικής οικονομικής ελευθερίας για τη Νορβηγία, τη Βενεζουέλα και την Κίνα. Όπως μπορείτε να δείτε, η Νορβηγία είναι πολύ πιο προσανατολισμένη στην αγορά.
Επιδόσεις στην Οικονομική Ελευθερία κατ' έτος - Παγκόσμια κατάταξη
Πώς λοιπόν δικαιολογεί ο συγγραφέας Ryan Cooper τον φανταστικό ισχυρισμό του περί νορβηγικού υπερσοσιαλισμού;
Οι πραγματικοί λόγοι πίσω από τον πλούτο της Νορβηγίας
Αν διαβάσετε το άρθρο, θα δείτε ότι ο συγγραφέας δίνει έναν βασανισμένο ορισμό στον δημοκρατικό σοσιαλισμό. Μια από τις μεταβλητές του είναι η κρατική ιδιοκτησία, η οποία κανονικά θα ήταν ένα εύλογο δεδομένο που θα έπρεπε να περιλαμβάνεται.
Στην περίπτωση της Νορβηγίας όμως πρόκειται για έναν τεχνητό αριθμό, καθώς το κράτος ελέγχει το πετρέλαιο της χώρας και κατέχει επίσης ένα μεγάλο επενδυτικό ταμείο που χρηματοδοτήθηκε από τα εισοδήματα από το πετρέλαιο.
Με άλλα λόγια, η Νορβηγία είναι γεωγραφικώς τυχερή καθώς όλο αυτό το πετρέλαιο ενισχύει το νορβηγικό ΑΕΠ. Κάνει τους Νορβηγούς σχετικά πλούσιους και σίγουρα συμβάλλει στη μερική εξισορρόπηση της οικονομικής ζημιάς από το μεγάλο κράτος.
Είναι όμως παράλογο να υποστηρίζει κανείς ότι η πλούσια σε πετρέλαιο Νορβηγία αποτελεί επιχείρημα υπέρ της συνολικής ιδέας του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Αυτό μοιάζει με το να κοιτά κανείς τα δεδομένα για το Κουβέιτ και να ισχυρίζεται ότι το καλύτερο οικονομικό σύστημα είναι αυτό του κληρονομικού σεΐχη.
Παρ' όλα αυτά, ο συγγραφέας θέλει να υποστηρίξουμε τον σοσιαλισμό απλώς λόγω της Νορβηγίας, όπως καταλήγει στο συμπέρασμά του:
“Σε ό,τι αφορά την οικοδόμηση ενός καλού μέρους να ζει κανείς, η Νορβηγία νικά κατά κράτος την Αμερική. Ενώ λοιπόν οι συντηρητικοί επιδεικτικά παραβλέπουν το προφανέστερο και πιο επίκαιρο δεδομένο στις ιερεμιάδες τους εναντίον του σοσιαλισμού, οι Νορβηγοί μπορούν να δείχνουν την Αμερική ως παράδειγμα του τι συμβαίνει όταν ο καπιταλισμός αφήνεται ανεξέλεγκτος”.
Υπάρχει όμως ένα μικρούλικο πρόβλημα σε όλα αυτά. Όπως μπορείτε να δείτε στο παρακάτω διάγραμμα, η Νορβηγία και οι ΗΠΑ έχουν σχεδόν ταυτόσημα επίπεδα οικονομικής ελευθερίας.
Αν λοιπόν στην Αμερική “ο καπιταλισμός αφήνεται ανεξέλεγκτος”, το ίδιο συμβαίνει και στη Νορβηγία. Ή αλλιώς, αν η Νορβηγία έχει “σοσιαλισμό”, τότε το ίδιο συμβαίνει και με τις ΗΠΑ.
Επιδόσεις στην Οικονομική Ελευθερία κατ' έτος - Παγκόσμια κατάταξη
Το συμπέρασμα είναι πως τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Νορβηγία είναι αξιοθαύμαστες χώρες βάσει των παγκόσμιων κριτηρίων. Και οι δύο κατατάσσονται στο ανώτερο 20% ως προς τη συνολική τους οικονομική ελευθερία.
Δεν είναι όμως Χονγκ Κονγκ ή Σιγκαπούρη, οπότε και οι δύο χώρες προφανώς θα πρέπει να εφαρμόσουν αποτελεσματικότερα τη συνταγή για τη μεγαλύτερη ευημερία.
Για περισσότερες πληροφορίες για τα θετικά και τα αρνητικά σημεία της Νορβηγίας και άλλων χωρών της περιοχής, συνιστώ αυτά τα άρθρα από τον Ιανουάριο και τον Ιούνιο του 2015.
Για περισσότερες πληροφορίες ως προς το γιατί ο σοσιαλισμός βλάπτει (τόσο στη δημοκρατική, όσο και στην ολοκληρωτική εκδοχή του), απλώς ανοίξτε τα μάτια σας και κοιτάξτε τα δεδομένα απ' όλο τον κόσμο. Διαφορετικά, μπορείτε εξίσου να ρίξετε μια ματιά σ' αυτά τα άρθρα από τον Ιούνιο και τον Αύγουστο του 2017.
--
Ο Daniel J. Mitchel είναι senior fellow στο Cato Institute, που ειδικεύεται στην δημοσιονομική πολιτική και ιδίως στην φορολογική μεταρρύθμιση, τον διεθνή φορολογικό ανταγωνισμό και το οικονομικό βάρος των κρατικών δαπανών. Ακόμη, είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του Cayman Financial Review.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 14 Ιουλίου 2018, παρουσιάστηκε στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης” και αναδημοσιεύεται σήμερα με αφορμή την προσφορά του βιβλίου «Ο μύθος του "σκανδιναβικού θαύματος"» από τον Φιλελεύθερο της Παρασκευής.
