Αν δεν είναι γεωγραφικός ο προσδιορισμός θα είναι χρονικός. Επομένως η Ελλάδα θα καταθέσει πρόταση σύνθετης ονομασίας, προτείνοντας το «Νέα Μακεδονία», εκτιμά στο Liberal ο Σπύρος Λίτσας, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Βλέπει βιώσιμη λύση μόνο αν ηττηθεί το ιδεολόγημα του «μακεδονισμού» στη FYROM, θεωρεί δύσκολο να αλλάξει το Σύνταγμα της γείτονος, ενώ εκτιμά ότι περπατάμε μέσα σε μια πυκνή βαλκανική ομίχλη, παρ' ότι η αρχική αισιοδοξία της κυβέρνησης, παρέπεμπε σε ένα ευχάριστο περίπατο με αυτοματοποιημένες διαδικασίες.
Σχολιάζοντας τις χθεσινές αβρότητες Τσίπρα-Zaev λέει ότι προσφέρουν μόνο εντυπώσεις και τίποτα ουσιαστικό, ενώ εξηγεί ότι ούτως ή άλλως πρέπει να καταλάβουμε πως καλούμαστε να διαχειριστούμε μια ήττα. «Όλος ο πλανήτης αποκαλεί τη FYROM με τη συνταγματική της ονομασία, το περισσότερο που έχουμε να κερδίσουμε ως προς το όνομα είναι ο περιορισμός της βλάβης», σημειώνει.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Είδαμε τον κ. Τσίπρα να μιλά για σύνθετη ονομασία έναντι όλων, και τον κ. Zaev να αναγγέλει ότι θα αλλάξει η ονομασία του αεροδρομίου των Σκοπίων και τα ονόματα των λεωφόρων. Είδαμε δηλαδή τους δύο Πρωθυπουργούς να κτίζουν κλίμα, ένα είδος μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ενόψει των συναντήσεων που ακολουθούν με Nimetz;
Πράγματι είδαμε μια ανταλλαγή αβροτήτων μεταξύ των δυο πρωθυπουργών με στόχο την προετοιμασία του επόμενου βήματος των διαπραγματεύσεων με τη συμμετοχή του ειδικού αντιπροσώπου των Ηνωμένων Εθνών Matthew Nimetz. Οι αβρότητες είναι κομμάτι της διπλωματίας βέβαια αλλά στην ουσία προσφέρουν μόνο εντυπώσεις και καθόλου ουσία. Δείχνουν ότι υπάρχει καλή χημεία μεταξύ των δυο πολιτικών ανδρών, αλλά μέχρι εκεί.
- Είδαμε επίσης τον κ. Τσίπρα να ανοίγει στη FYROM την πόρτα της Ευρώπης, φέρνοντας στη Βουλή την κύρωση της συμφωνίας σύνδεσης και σταθεροποίησης της χώρας με την ΕΕ. Άλλη μια κίνηση καλής θέλησης ή κάτι παραπάνω;
Ασφαλώς και είναι κάτι παραπάνω. Η ένταξη της ΠΓΔΜ στη Βορειοατλαντική Συμμαχία και στην ΕΕ είναι ο στόχος του Zaev και ο Έλληνας πρωθυπουργός δείχνει ότι συμμερίζεται τη στόχευση αυτή και είναι έτοιμος να στηρίξει μια τέτοια πορεία. Η συμφωνία σύνδεσης και σταθεροποίησης με την ΕΕ είναι κυρίως τεχνικού χαρακτήρα και λιγότερο πολιτικού αλλά δεν παύει να δείχνει μια τάση προς την κατεύθυνση της ένταξης της ΠΓΔΜ στις δυτικές δομές.
- Το ρωτώ γιατί προφανώς με κινήσεις καλής θέλησης σε αεροδρόμια και λεωφόρους δεν μπορούμε να μιλάμε για πρόοδο, σωστά;
Αν εννοείτε ότι είναι ετεροβαρής η διαδικασία ήδη από την εκκίνηση της, δηλαδή εμείς προσφέρουμε ένα μέτρο ουσίας, σε τεχνικό επίπεδο, και η άλλη πλευρά μας δίνει την αλλαγή του ονόματος στο αεροδρόμιο και σε λεωφόρους, μια κίνηση που δεν προσφέρει κάτι στις ελληνικές θέσεις επί της ουσίας θα συμφωνήσω μαζί σας. Μένει να δούμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα και σε ποιο σημείο η ΠΓΔΜ θα αρχίσει να εισέρχεται σε ουσιαστικές διεργασίες ως προς την επίλυση των πολυεπίπεδων διαφορών με την Ελλάδα.
- Αυτό που αντιλαμβανόμαστε είναι ότι όλα είναι ακόμη ανοικτά, και ότι έχουμε ακόμη πολύ δρόμο για να ξεπεραστούν οι εσωτερικές αντιδράσεις τόσο στη μία, όσο και στην άλλη χώρα Βλέπετε να ξεπερνιόνται;
Θα ήθελα να δω την ουσιαστική πρόοδο των ζητημάτων γιατί πιστεύω βαθιά ότι η επίλυση των ζητημάτων με την ΠΓΔΜ θα ενισχύσει τη σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια, όπως και την ελληνική εξωτερική πολιτική αλλά και την ελληνική οικονομία. Από την άλλη δεν είμαι πολύ αισιόδοξος εξαιτίας του ότι το ιδεολόγημα του μακεδονισμού που οφείλει να ηττηθεί ολοκληρωτικά για να υπάρξει βιώσιμη λύση, έχει διαπεράσει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα μεγάλα τμήματα της σλαβομακεδονικής κοινωνίας με αποτέλεσμα να δημιουργούνται αντιδράσεις σε επίπεδο κοινωνικής βάσης. Αν κάποιος προσθέσει το γεγονός ότι ο Zaev δείχνει ότι δεν διαθέτει τον απαραίτητο αριθμό στο κοινοβούλιο της ΠΓΔΜ για να περάσει τη συνταγματική αναθεώρηση που θα θέσει τέλος στον αλυτρωτισμό της γείτονας τότε καταλαβαίνει ότι βρισκόμαστε σε μια πορεία εν τω μέσω πυκνής βαλκανικής ομίχλης και όχι σε έναν ευχάριστο περίπατο με αυτοματοποιημένες διαδικασίες.
- Θεωρείτε ότι ήταν λάθος το κλίμα αισιοδοξίας που είχε καλλιεργήσει η κυβέρνηση ότι η επίλυση του Σκοπιανού είναι θέμα χρόνου;
Είμαι της άποψης ότι στη διεθνή πολιτική η αισιοδοξία είναι μια περιττή πολυτέλεια. Δεν προσφέρει το παραμικρό, αντιθέτως δημιουργεί παρερμηνείες και στρεβλώσεις. Η εκλογή Zaev ασφαλώς και δημιούργησε ένα θετικό κλίμα στην Αθήνα και δικαίως γιατί αυτός δείχνει έτοιμος να εντάξει το κράτος του στις δυτικές δομές, αντιλαμβανόμενος ότι αυτή η προοπτική περνά και από την Αθήνα. Αλλά από την άλλη, αυτή η διαδικασία δεν είναι μια απλή υπόθεση και όπως είπα και πριν ο Zaev δεν έχει την κοινοβουλευτική υπεροπλία των αριθμών που θα του επέτρεπε να προβεί σε κινήσεις εντυπωσιασμού και ολιστικής μεταβολής των παραδοσιακών θέσεων της ΠΓΔΜ έναντι της Ελλάδας.
- Πιστεύετε ότι διαχειριζόμαστε ένα δύσκολο αδιέξοδο ή ακόμη χειρότερα μια ήττα; Το ρωτώ γιατί εδώ και 25 χρόνια οι πάντες στον κόσμο αποκαλούν «Μακεδονία» τη FYROM;
Ασφαλώς και η ελληνική πλευρά καλείται να διαχειριστεί μια ήττα αφού το σύνολο του πλανήτη αποκαλεί την ΠΓΔΜ με τη συνταγματική της ονομασία. Οπότε είναι σημαντικό να καταλάβει ο Έλληνας και η Ελληνίδα ότι το περισσότερο που έχουμε να κερδίσουμε ως προς το όνομα είναι ο περιορισμός της βλάβης. Από την άλλη όμως, η επίλυση των διαφορών με την ΠΓΔΜ είναι προς το συμφέρον μας κι αυτό είναι σημαντικό να το κατανοήσουμε. Δεν συμφωνώ λοιπόν με τη θέση ότι μόνο «η άλλη πλευρά πιέζεται χρονικά», αφού κι εμείς πιεζόμαστε από την υφιστάμενη κατάσταση που δεν είναι υπέρ των θέσεων μας. Και το αναφέρω αυτό γιατί βλέπω ότι δημιουργείται στην κοινωνία ένα κλίμα λες και με μαγικό τρόπο κάποιος μπορεί να φέρει το ρολόι πίσω στο '90 ενώ έχουμε 2018 και τα δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά.
- Πιστεύετε ότι ο Πρωθυπουργός αναμένει και το συλλαλητήριο της Αθήνας για να πάρει τις τελικές του αποφάσεις ; Πόσο τα συλλαλητήρια έχουν αλλάξει τις εσωτερικές ισορροπίες;
Δίχως να είμαι σε θέση να γνωρίζω το τι συζητείται στο Μέγαρο Μαξίμου μεταξύ του Πρωθυπουργού και των συνεργατών του νομίζω ότι κι αυτός όπως και όλοι δεν περίμεναν τόσο κόσμο στο συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης. Επομένως, εφόσον η πολιτική είναι η διαχείριση συμβόλων και αριθμών, ασφαλώς και το συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης έδωσε μια νέα διάσταση που θα αναλυθεί και θα προσμετρηθεί ως προς τις πολιτικές αποφάσεις.
Αν θέλετε όμως την άποψη μου, η εφαρμογή της εξωτερική πολιτική δεν πρέπει σε καμία των περιπτώσεων να περνά μέσα από τον κοινωνικό καταλύτη για πολλούς λόγους, κυρίως εξαιτίας του ότι η κοινωνία – όχι μόνο η ελληνική, δείτε για παράδειγμα το αποτέλεσμα του BREXIT – δεν έχει το απαραίτητο επίπεδο συνδυαστικής γνώσης αναφορικά με τη λειτουργία όλων των παραμέτρων που διαμορφώνουν την εξωτερική πολιτική. Εγώ βέβαια μιλώ με την πολυτέλεια που έχει ένας πανεπιστημιακός που αναμετράται με την ουσία των πραγμάτων και όχι υπό το πολιτικό άγος της αναζήτησης εξασφάλισης των εντυπώσεων. Αλλά αυτή είναι μια άλλη συζήτηση.
- Ο Πρωθυπουργός μίλησε για σύνθετη ονομασία χωρίς να αναφερθεί σε γεωγραφικό προσδιορισμό. Τι σημαίνει αυτό;
Προσωπικά αντιλαμβάνομαι ότι αν δεν είναι γεωγραφικός ο προσδιορισμός θα είναι χρονικός. Επομένως προκύπτει ότι η Ελλάδα θα καταθέσει πρόταση σύνθετης ονομασίας, προτείνοντας το «Νέα Μακεδονία».
- Εν τω μεταξύ τη Δευτέρα ο Nimetz καταφτάνει στην Αθήνα. Βλέπουμε μια επιτάχυνση, συμφωνείτε ;
Οι διαδικασίες θα είναι γρήγορες ούτως ή άλλως κι αυτό έχει προαγγελθεί προ την έναρξης των συνομιλιών. Κι αυτό γιατί όλοι γνωρίζουν ότι όσο αυξάνει η χρονική καθυστέρηση τόσο θα μειώνονται και οι πιθανότητες εξεύρεσης σημείων επαφής για να συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις.
