Του Γιώργου Φλωρίδη
Για τα βαθύτερα αίτια του συντριπτικού αποτελέσματος αποδοκιμασίας για τον ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές, πολλά μπορούν να ειπωθούν. Ιδιαίτερο, όμως, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι βασικές ευθύνες- αστοχίες του πρωθυπουργού, που υποτίμησε, ανεπίτρεπτα για στοιχειωδώς σοβαρό ηγέτη, τρία σημαντικά ζητήματα, με αποτέλεσμα η στάση του αυτή να προκαλέσει σοβαρές πολιτικές αντιδράσεις στο σύνολο του κοινωνικού σώματος. Ένα έμπειρο ηγετικό μάτι εύκολα θα τις αντιλαμβάνονταν, έστω και αν είχε αποφασίσει να πάει κόντρα στο κοινωνικό ρεύμα, ως αδιαπραγμάτευτη πολιτική επιλογή. Ποτέ, όμως, ένας αληθινός ηγέτης δεν θα προκαλούσε και δεν θα χλεύαζε την διαφορετική προσέγγιση και την ιδιαίτερη ευαισθησία της άλλης πλευράς.
Αυτό που, κατά πρώτον, υποτίμησε ο κ. Τσίπρας ήταν το εθνικό αίσθημα του ελληνικού λαού, όπως αυτό εκφράστηκε για την περιβόητη συνθήκη των Πρεσπών. Ο κόσμος αδυνατούσε να καταλάβει τις ευρύτερες στοχεύσεις της κυβέρνησης και, κυρίως, να αποδεχτεί τις επιπτώσεις που παρήγαγε η περίφημη «λύση».
Η καταγγελία από τον Τσίπρα, της συντριπτικής κοινωνικής πλειοψηφίας που αντιδρούσε στη «λύση» ως «γραφικής ακροδεξιάς», οδηγεί ευθέως στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για πολιτικό που αδυνατεί να κατανοήσει, που υποεκτιμά και υποτιμά αυθαίρετα σοβαρές καταστάσεις, οι οποίες εκδηλώνονται μπροστά στα μάτια του.
Ο σχεδιασμός της προεκλογικής παροχολογίας στην τελική ευθεία των εκλογών, συνιστά το δεύτερο σημαντικό λάθος του Τσίπρα. Είναι προφανές ότι θεώρησε, τουλάχιστον αφελείς, τους επί πέντε χρόνια άγρια φορολογηθέντες πολίτες, οι οποίοι θα εξαγοράζονταν με ένα μέρος των δικών τους χρημάτων. Πρόκειται, σαφώς, για ανυπαρξία πολιτικής ενσυναίσθησης, δηλαδή αδυναμία να καταλάβει τι νοιώθει και τι αισθάνεται ο άλλος. Αδυναμία ν' αντιληφθεί τι σημαίνει απόπειρα φτηνής εξαγοράς ενός ταλαιπωρημένου και ταπεινωμένου λαού. Και ταυτόχρονα, έδειχνε έλλειψη στοιχειώδους γνώσης της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας, ότι δηλαδή οι συγκυριακές εκλογικές παροχές δεν είναι αποδεκτές γιατί και αναγνωρίζονται ως τέτοιες, αλλά και γιατί ο λαός έχει αποφασίσει αμετάκλητα, πολύ νωρίτερα, για το πολιτικό του μέλλον.
Αυτό που, κατά τρίτον, υποτίμησε ο Τσίπρας, είναι πιο βαρύ, γιατί έχει να κάνει με τον ίδιο τον βασικό πολιτικό του αντίπαλο, τον Κυριάκο Μητσοτάκη . Καταρχάς, κανένας σοβαρός ηγέτης που διαθέτει όντως αυτοπεποίθηση, δεν υποτιμά τους αντιπάλους του και πολύ περισσότερο τον βασικό του ανταγωνιστή. Η καφενειακή προσέγγιση που λέει ότι «τον έχω» ή «φοβάσαι να με αντιμετωπίσεις και κρύβεσαι» ή «είσαι πολύ λίγος για μένα», είναι η ασφαλέστερη οδός για να γίνει κάποιος γρήγορα θύμα της ανωριμότητάς του. Και πράγματι, η καταστροφική επιλογή για τον ίδιο να μη γίνουν εκλογές ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές, αντανακλά την έωλη αυτοπεποίθηση του κ. Τσίπρα, ότι «έχει» τον Μητσοτάκη και την ΝΔ, άρα θα μείωνε την διαφορά και με δεύτερη επίθεση στις εθνικές εκλογές, θα ανέτρεπε την κατάσταση. Πρόκειται για σχεδιασμούς αριστερού μαθητικού συνδικαλισμού, συνδυασμένους με υπερχείλιση πολιτικής υπεροψίας και αυτοαναφορικότητας.
Το βασικότερο δε, που δεν έχει αντιληφθεί ο Τσίπρας και το οποίο γνωρίζει καλά ο Μητσοτάκης λόγω πολιτικής παιδείας, είναι ότι είναι άλλο πράγμα η ρητορική και άλλο η πολιτική. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η αξεπέραστη πολιτικότητα του Κωνσταντίνου Καραμανλή που δεν είχε ιδιαίτερες επιδόσεις στη ρητορική. Επίσης θα έπρεπε καλά να γνωρίζει, αφού θέλει να μιμείται τον Ανδρέα Παπανδρέου, ότι η ρητορική δεινότητα αποκτά στέρεο νόημα όταν στηρίζεται σ' ένα σοβαρό γνωστικό και πολιτικό υπόβαθρο, με εξίσου σοβαρές δυνατότητες κοινωνικής ενσυναίσθησης. Αλλιώς, καταντά επιθετική ρητορική στο κενό, με μεγάλες πιθανότητες πολιτικού δυστυχήματος, όπως αυτό που συνέβη την Κυριακή.
Τέλος, ο Τσίπρας φάνηκε να μη διαθέτει αυτογνωσία της πολιτικής του δυνατότητας σε συνδυασμό με την πολιτική του πορεία και την εξέλιξή της. Είναι σαφές ότι δεν αντιλήφθηκε τη διάρρηξη των δεσμών του με σημαντικά στρώματα της κοινωνίας που τον εμπιστεύθηκαν στις εκλογές του 2015.
Κατά τη γνώμη μας, αυτές οι κρίσιμες πολιτικές υποτίμησης κρίσιμων θεμάτων από τον Τσίπρα, μαζί προφανώς με άλλες, έπαιξαν σοβαρό ρόλο στο βαρύ αποτέλεσμα της Κυριακής για την κυβέρνησή του. Μπορούν να διαβαστούν ως κρίσιμα στοιχεία απολογισμού μιας κυβερνητικής ήττας, μπορούν να διαβαστούν και ως στοιχεία απολογισμού και κριτικής ενός υπερτιμημένου πολιτικού.
Σε κάθε περίπτωση είναι φρόνιμο κάθε πολιτικός που αποφασίζει να συμμετάσχει στην περιπέτεια της πολιτικής και, μάλιστα, από την κορυφαία θέση της, να μην υποτιμά τα γεγονότα. Και, πρωτίστως, να μην υποτιμά τους αντιπάλους του, αλλά να έχει την μεγαλοψυχία και τη δύναμη να τους σφίγγει το χέρι, όταν πρέπει.
Όμως, αυτά ο Τσίπρας δεν τα διαθέτει.
