Του Μιχάλη Τουτζιάρη
«Στις αρχές των εξήντα του χρόνων, ο εμποράκος βλέπει τη δουλειά του να πηγαίνει χειρότερα από ποτέ. Ξαφνικά δεν είναι τίποτα. Κανένας δεν τον ξέρει πια. Στήριξε όλη του την πορεία πάνω στην άποψη ότι αν οι άλλοι σε συμπαθούν, είναι σίγουρο ότι θα πετύχεις. Το να είσαι αρεστός, σου εξασφαλίζει την επιτυχία και μπορεί να σε κάνει σπουδαίο. Τις ίδιες ιδέες εμφύσησε και στους δυο γιους του και τώρα περιμένει απ’ αυτούς να εκπληρώσουν όλα όσα ο ίδιος δεν κατάφερε να κάνει στη ζωή του. Στα όρια της τρέλας, αγωνίζεται να αποδείξει στον εαυτό του και στους άλλους πως είχε δίκιο, πως οι αρχές του και όλα όσα πίστευε στη ζωή του ήταν σωστά.»
Το κορυφαίο έργο του Άρθουρ Μίλλερ (βραβείο Πούλιτζερ) μας βάζει στον ρόλο ενός εμποράκου, που στη δύση της επαγγελματικής του διαδρομής, βλέπει τα πάντα να καταρρέουν γύρω του. Σας θυμίζει κάτι;; Το αμερικάνικό όνειρο, το κυνήγι του χρήματος, ο καταναλωτισμός και τα υλικά αγαθά, η οικογενειακή ισορροπία βαδίζουν προς ανεξερεύνητα μονοπάτια. Μονοπάτια που κανείς δε θέλει να διαβεί. Κι όμως η ζωή τις περισσότερες φορές είναι αμείλικτη και τιμωρεί τις λανθασμένες επιλογές, που κάποτε φάνταζαν σωστές. Που κάποτε ήταν ένα όνειρο, ίσως αμερικάνικο ίσως ελληνικό, δεν έχει σημασία, ένα όνειρο που κατέληξε μια ψευδαίσθηση. Ένα όνειρο που οδήγησε σε μια κόπωση και μία παραίτηση. Παραίτηση από τα όνειρα, παραίτηση από την ίδια τη ζωή. Γιατί άνθρωπος χωρίς όνειρα είναι άνθρωπος χωρίς ζωή.
Η πλάνη που έζησε ο εμποράκος του Μίλλερ, όπως και πολλοί άλλοι εκατομμύρια εμποράκοι ότι κάποτε θα κερδίσουν και θα ζήσουν το αμερικάνικό όνειρο, τους οδηγεί στην δραματική διαπίστωση ότι τελικά ξεγελάστηκαν και κυνήγησαν κάτι εξωπραγματικό. Κάτι που ήταν πέρα από τις δυνάμεις τους. Κάτι που το ρυθμίζουν κάποιοι ποιο ισχυροί από αυτούς. Κυνήγησαν μια χίμαιρα που στο τέλος τους αφανίζει. Γίνονται θύματα του ίδιου του ονείρου τους. Γιατί και το ίδιο το όνειρο είναι μια ψευδαίσθηση. Η σύνδεση της επιτυχίας με τα υλικά αγαθά μέσα από ψεύτικα και καθοδηγούμενα όνειρα ενός αρρωστημένου συστήματος, που πάσχιζε να επιβιώσει μετά το κραχ του 29.
Οι σημερινοί εμποράκοι δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτε από τον εμποράκο του 1949. Τα ίδια όνειρα, το ίδιο κυνήγι του χρήματος, Wall Street, Dax, Nikkei, Κρυπτονομίσματα που σε κάνουν πλούσιο σε μια νύχτα, Χρυσός, Ασήμι, Παλλάδιο, Μετεωρίτες, εξωπλανήτες κ.λ.π. μας βομβαρδίζουν καθημερινά και μας παρακαλάνε να γίνουμε πλούσιοι, να ζήσουμε το όνειρο. Αμερικάνικο, Κινέζικό ίσως και Ελληνικό καθώς θα έρθει η πολυπόθητη ανάκαμψη. Και θα πετύχουμε εύκολα και γρήγορα να αποκτήσουμε πολλά υλικά αγαθά. Περισσότερα από τον διπλανό μας και θα γίνουμε διάσημοι σαν τον Γκόρντον Γκέκο (1987 Wall Street) ή ακόμα και σαν τον Λύκο της Wall Street, (The Wolf of Wall Street 2013).
«Το περισσότερο ποτέ δεν είναι αρκετό», το λιγότερο είναι να ξυπνήσεις!!!
Καθημερινά στον πολύπαθο χώρο των εναπομείναντων εμποράκων της πρώην οδού Σοφοκλέους, (χρηματιστηριακές συναλλαγές, σχετίζονται με τη διαπραγμάτευση χρηματιστηριακών πράξεων, είναι αμφιμερώς εμπορικές πράξεις) ξυπνάνε όλο και περισσότεροι. Το σύστημα προσπαθεί να τους αποβάλλει, καθώς δεν τους χρειάζεται πλέον. Είναι τα απομεινάρια μιας πλάνης που κράτησε τόσο όσο χρειάζονταν για να μεταλλαχθεί ο χώρος. Για την 4η βιομηχανική επανάσταση που έρχεται. Και ο άνθρωπος δε θα χρειάζεται, καθώς οι αλγόριθμοι θα τον αντικαταστήσουν. Ο «εμποράκος της Σοφοκλέους» ξεγελάστηκε από το σύστημα, εξάλλου ποτέ δεν το είχε σύμμαχο. Κυνήγησε το όνειρο, το πλησίασε το 99, το ξαναπροσπάθησε το 2003 και το 2008, άντεξε μέχρι το 2014 και έλπιζε και πάλι. Για να έρθει η οριστική συντριβή το « εθνικά υπερήφανο διάστημα διαπραγμάτευσης» 2015-2017.
Σήμερα είμαστε πολλοί λίγοι για να ελπίζουμε αλλά αρκετοί για να ονειρευόμαστε! όχι για να ζήσουμε αμερικάνικά ή κινέζικα όνειρα-αυταπάτες αλλά για να δημιουργήσουμε εκ νέου τα δικά μας όνειρα. Όπως το 95 που ξεκινούσαμε μια ομάδα «αμούστακων» νεαρών που πίστεψαν σε ένα σύστημα, που παρακολουθούσαν 1-2 ώρες στην οθόνη της οδού Τσιμισκή τις λίγες μετοχές της εποχής. Που αργότερα μπήκαν στα box και η αγορά περνούσε σε άλλη εποχή. Που δούλεψαν σκληρά για να γίνουν αγαπητοί, για να πετύχουν, ίσως και για να γίνουν διάσημοι! Φθάσαμε επιτυχώς με σημαντικές απώλειες στο σήμερα. Πολλά από εκείνα τα παιδιά δεν άντεξαν, πολλά δεν είναι πλέον μαζί μας, εμείς οι λίγοι συνεχίζουμε, πέρα από αλγόριθμους και ρομποτάκια. Το οφείλουμε για τους φίλους που φεύγουν γιατί απλά είμαστε οι «εμποράκοι» της οδού Σοφοκλέους! Έχουμε μάθει να δουλεύουμε σκληρά και κανένας αλγόριθμος δεν μπορεί να εισχωρήσει στο άβατο των ονείρων μας, όπως και κανένα «ρομποτάκι» δεν μπορεί να γνωρίζει αν το όνειρο που θα δούμε τις επόμενες ημέρες θα είναι θρίλερ ή ρομαντική κομεντί….Αυτό θα κάνει τη σημαντική διαφορά στην επόμενη δεκαετία της 4ης βιομηχανικής επανάστασης την οποία οι παλαιοί με την εμπειρία τους και οι νέοι, με τις φιλοδοξίες και τα «φρέσκα» τους όνειρα, εμποράκοι θα κερδίσουν!
*Για όλους τους φίλους και συναδέλφους που αποχώρησαν και αποχωρούν καθημερινά από τον χώρο.
