Οι ηγέτες κάποια στιγμή αποχωρούν. Στα δημοκρατικά καθεστώτα χάνουν τις εκλογές. Όλοι κάποια στιγμή χάνουν… Στα απολυταρχικά καθεστώτα, όπως η Τουρκία και η Ρωσία, εκείνο που συνήθως χωρίζει τον ηγέτη από την καρέκλα του είναι ο θάνατος. Οι εκλογές είναι κι αυτή μία πιθανότητα, όχι όμως ο κανόνας. Ας πούμε, λοιπόν, ότι φεύγει αύριο από την εξουσία ο Ερντογάν. Πόσες είναι οι πιθανότητες να καλυτερεύσουν οι σχέσεις με την Ελλάδα;
Μικρές! Πολύ μικρές! Οι όποιες πιθανότητες χάνονται μέσα στον μεγαλοϊδεατισμό που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια στην τουρκική κοινωνία. Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή πολιτικός που να μπορεί να εξημερώσει τους δράκους και τα θηρία που κυριαρχούν και που απαιτούν να μεταμορφωθεί η Τουρκία σε βασικό ανταγωνιστή των … ΗΠΑ. Η ελληνική εμπειρία από την ασθένεια του μικρομεγαλισμού είναι οδυνηρή και δεν θα την ευχόμασταν ούτε στους εχθρούς μας…
Αν αύριο αλλάξει αιφνιδιαστικά το πολιτικό σκηνικό στην Τουρκία, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν στις σχέσεις των δύο χωρών. Το πιο πιθανό είναι να βρεθεί κάποιος πολιτικός αρχηγός που θα προσπαθήσει να αποδείξει στον λαό του ότι είναι πιο … αποφασιστικός από τον Ερντογάν. Το κακό για τις διμερείς μας σχέσεις είναι ότι σχεδόν το σύνολο του πολιτικού συστήματος της Τουρκίας κινείται σε ακραία εθνικιστικά πλαίσια. Μπορεί ο Ερντογάν να είναι «απρόβλεπτος», αλλά σίγουρα δεν είναι τρελός. Ανάμεσα στην εξτρεμιστική του ρητορική και την αγωνία του για τη θέση του στο σουνιτικό Ισλάμ, κρύβεται ένας παμπόνηρος και πανίσχυρος ηγέτης. Η ισχύς του τού επιτρέπει να μην παρασύρεται από τα γεγονότα και η πονηριά του τού επιβάλλει να είναι πολύ προσεκτικός στις κινήσεις του. Δεν θα χάσει μία πιθανή ευκαιρία που μπορεί να του δώσει η ελληνική πλευρά, αλλά και δεν θα ρισκάρει μία ήττα στα νερά του Αιγαίου. Ακριβώς επειδή γνωρίζει ότι η ήττα θα έχει για την Τουρκία πολλές και άγνωστες αυτή τη στιγμή επιπτώσεις.
Θα σκεφτεί το ίδιο ένας νέος ηγέτης στην Τουρκία; Πολύ φοβόμαστε πως όχι! Ένας νέος ηγέτης θα είναι περισσότερο επιρρεπής στην πίεση της κοινής γνώμης ή οργανωμένων συμφερόντων. Και επιπλέον, ο «απαιτητικός και απρόβλεπτος κύριος Ερντογάν» είναι ένα κεφάλαιο από μόνος του που όταν κάποιος επιχειρήσει να το αντιγράψει, το πιο πιθανό είναι να προκαλέσει μεγάλους μπελάδες. Διότι αυτό που κάνει ο Ερντογάν είναι κάτι που απαιτεί μία δεξιότητα που είναι αμφίβολο αν την έχουν πολλοί άνθρωποι σε αυτό τον κόσμο.
Από εκεί και πέρα δεν πρέπει να μας διαφεύγει της προσοχής μας η πραγματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Τουρκία. Είναι μία μεγάλη χώρα με πολλές δυνατότητες, όχι, όμως, όσες πιστεύουν σήμερα οι ίδιοι οι Τούρκοι. Το μεγάλωμα της Τουρκίας έχει μια οροφή και αν κανείς επιχειρήσει να κάνει την υπέρβαση μπορεί να ζαλιστεί από το ύψος και να πέσει. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή κάποιος που να είναι διατεθειμένος να πει την αλήθεια στον τουρκικό λαό και να τον πείσει ότι είναι καιρός για φρενάρισμα. Όποιος το επιχειρήσει θα έχει πει την αλήθεια, αλλά την ίδια ώρα θα χάσει τη γη κάτω από τα πόδια του.
Θανάσης Μαυρίδης