Της Μαργαρίτας Γερούκη*
Ο σουρεαλισμός (υπερρεαλισμός), ένα πρωτοποριακό καλλιτεχνικό κίνημα των αρχών του περασμένου αιώνα, μας άφησε παρακαταθήκη λογοτεχνικά και εικαστικά έργα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος. Οι αντικομφορμιστές, σουρεαλιστές καλλιτέχνες και λογοτέχνες επηρεασμένοι από τις ψυχαναλυτικές θεωρίες του Φρόυντ γύρω από το ασυνείδητο, αλλά και τα πολιτικά ιδεώδη του Μαρξ διεκδίκησαν τη δημιουργία μέσω της αποδέσμευσης από τη λογική και της απελευθέρωσης της φαντασίας, ενώ τα έργα τους υποστηρίχθηκαν στη βάση της παντοδυναμίας του ονείρου.
Κι ενώ το τέλος του υπερρεαλισμού τοποθετείται πριν από πενήντα χρόνια περίπου, φαίνεται ότι στην Ελλάδα του σήμερα η επιρροή του είναι ακόμη ισχυρή, όχι τόσο στους καλλιτεχνικούς κύκλους αλλά στους κυβερνώντες πολιτικούς. Το αποδεικνύουν μια σειρά από πράξεις, μικρότερης ή μεγαλύτερης σημασίας, με πρώτη πρώτη φυσικά την αριστεροδέξια αρμονική συμβίωση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ τόσο καιρό τώρα. Έτσι, είδαμε την κυβέρνηση να νομοθετεί κατ' εξακολούθηση, γράφοντας, σβήνοντας και στο πόδι, με τρόπο δηλαδή που θυμίζει έντονα την προσφιλή σουρεαλιστική μέθοδο της αυτόματης γραφής! Ανακαλύψαμε επίσης ότι τα επαναστατικά όνειρα πολλών εξ αυτών δεν έμειναν στις αφίσες των Τσε και Κάστρο στους τοίχους εφηβικών δωματίων, αλλά εξελίχθηκαν σε ολόκληρο σχέδιο απομάκρυνσης της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, που μόνο σουρεαλιστικό στη σύλληψη και στην προσπάθεια εκτέλεσής του μπορεί να χαρακτηριστεί!
Επιπλέον, στη βάση της παντοδυναμίας του ονείρου μπορούμε να ερμηνεύσουμε την πρόσφατη άρνηση του υπουργού δικαιοσύνης κ. Κοντονή, να μην εκπροσωπηθεί η χώρα μας (η μόνη της ΕΕ που δε θα εκπροσωπηθεί) στο συνέδριο που διοργανώνει η Εσθονία, για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από κομμουνιστικά καθεστώτα. Είναι το γνωστό όνειρο του κομμουνιστικού παράδεισου, που ως όνειρο φυσικά δεν είναι κατακριτέο για όσους προτιμούν να ονειρεύονται, αλλά που δυστυχώς δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα, όπως τη βίωσαν εκατομμύρια άνθρωποι εκείνα τα χρόνια. Θα πρότεινα για το λόγο αυτό στον υπουργό ειδικά αν τον κουράζουν σύγχρονες ιστορικές μελέτες, να διαβάσει κάποια από τα βιβλία της πολυβραβευμένης Σόφι Όκσανεν - το «Κάθαρση», για παράδειγμα, κυκλοφορεί και σε ελληνική μετάφραση.
Η αχαλίνωτη φαντασία, η απελευθέρωση του νου από τα δεσμά της «πεζής» πραγματικότητας και η επιθυμία για το όνειρο ως καθοδηγητή των σουρεαλιστών του περασμένου αιώνα μας παρέδωσε εξαιρετικά δημιουργήματα. Στην πολιτική όμως - ως τέχνη του εφικτού - είναι τελείως διαφορετικό να έχεις ένα όνειρο, όπως ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, από το να ζεις το όνειρό σου, όπως το τσούρμο που κυβερνά τη χώρα.
Σε λίγες εβδομάδες ο πρωθυπουργός από τη Θεσσαλονίκη θα ανακοινώσει το νέο σουρεαλιστικό μανιφέστο της κυβερνητικής πολιτικής ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Θα πει ότι παλεύει κατά της διαφθοράς, ενώ ταυτόχρονα θα υπερασπίζεται σθεναρά, μαζί με τους βουλευτές του, το δεξιό εταίρο και πυλώνα της κυβέρνησης, για τις μυστικές του επικοινωνίες με ισοβίτη του κοινού ποινικού δικαίου. Θα παρουσιάσει πλήθος νέων νομοθετημάτων πολλά από τα οποία, όπως η εμπειρία δείχνει, θα καταπέσουν σε κάποιο δικαστήριο στη συνέχεια. Θα μας μιλήσει για την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας ενώ στην πραγματικότητα οι διεθνείς επενδυτές είτε μας αποφεύγουν, είτε μας μηνύουν. Το σουρεαλιστικό μανιφέστο του κ. Τσίπρα σίγουρα θα αναφέρεται και στην καθημερινότητα των πολιτών αλλά στο σημείο αυτό θα σηκώσουμε τα χέρια ψηλά, αυτό δεν είναι ένα κόμμα!
* Η κα Μαργαρίτα Γερούκη είναι υπεύθυνη του Τομέα Παιδείας στο ΠΟΤΑΜΙ.
