Του Αλέκου Κρητικού
Σε μία από τις πολλές ταινίες που γυρίστηκαν για τον «Ρομπέν των Δασών» υπάρχει και η ακόλουθη σκηνή: ο φοβερός σερίφης του Νότιγχαμ, επικεφαλής αποσπάσματος στρατιωτών, βλέπει τον Ρομπέν των Δασών να ξεφεύγει και διατάσσει τους στρατιώτες του: Πίσω του! Και οι στρατιώτες του, φοβούμενοι βεβαίως να αντιμετωπίσουν τον Ρομπέν, του απαντούν εν χορώ: Μετά από εσένα! (στα αγγλικά, ο διάλογος αποδίδεται πιο διασκεδαστικά, με τη διαταγή να είναι «after him» και την απάντηση των στρατιωτών «after you»).
Το μήνυμα που περιέχει ο σύντομος αυτός διάλογος δεν συναντάται βέβαια μόνο στην κινηματογραφική σκηνή που περιγράψαμε. Το συναντήσαμε και το συναντούμε πολλές φορές, σε διάφορες περιστάσεις. Το συναντούμε στις περιπτώσεις που ηγέτες παρακινούν κοινωνικές ομάδες ή και κοινωνίες ολόκληρες να ακολουθήσουν συγκεκριμένες πρακτικές, χωρίς όμως να τις ακολουθούν και οι ίδιοι. Ποιος θα ξεχάσει, για παράδειγμα, τις προτροπές αλήστου μνήμης υπουργού για «λιτό βίο» εν μέσω φωτογραφίσεών του σε ακριβά περιβάλλοντα; Ποιος θα ξεχάσει τα πολυτελή ιδιωτικά ταξίδια με κρατικά αεροσκάφη κάποιων που εμφανίζονταν και επιμένουν να εμφανίζονται ως ανυποχώρητοι υπερασπιστές των συμφερόντων των «πολλών» έναντι των «λίγων», κάποιων που αυτοπροβάλλονται ως υπέρμαχοι της δημόσιας εκπαίδευσης, αλλά στέλνουν τα παιδιά τους σε ακριβά ιδιωτικά σχολεία; Δεν θα έπρεπε ο λαός να τους απαντήσει «μετά από εσένα»; Και δυστυχώς δεν πρόκειται, για να είμαστε δίκαιοι, για τα μόνα κακά παραδείγματα. Γεμάτη είναι η πολιτική, αλλά και η κοινωνική και η εκκλησιαστική ιστορία από τέτοια.
Συναντήσαμε και συναντούμε το μήνυμα αυτό -και εδώ αποκτά πολύ μεγαλύτερη σημασία- και στις περιπτώσεις που ηγέτιδες δυνάμεις του κόσμου καλούν μικρότερες χώρες να σεβαστούν και να διασφαλίσουν δημοκρατικές πρακτικές και αξίες, μη διστάζοντας να τις τιμωρούν ακόμη και με ευθεία παρέμβαση στο εσωτερικό τους όταν θεωρούν ότι δεν συμμορφώνονται. Οι ίδιες, όμως, αυτές μεγάλες χώρες κλείνουν τα μάτια όταν παραδοσιακοί σύμμαχοί τους όχι απλώς παραβιάζουν δημοκρατικά δικαιώματα, αλλά επιτρέπουν αποτρόπαιες πρακτικές, όπως ο ακρωτηριασμός του κλέφτη, ο λιθοβολισμός της μοιχαλίδας ή η κλειτοριδεκτομή μικρών κοριτσιών. Δεν θα πρέπει οι μικρότερες χώρες που επιλεκτικά καλούνται να σεβαστούν τις δημοκρατικές και άλλες αξίες να απαντήσουν στις μεγάλες αυτές χώρες: «Μετά από εσένα»; Χωρίς βεβαίως, από την άλλη πλευρά, να υποστηρίζουμε ότι αυτό θα αποτελούσε για τις ίδιες δικαιολογία να συνεχίζουν ανάρμοστες πρακτικές. Και να δίνουν έτσι το πρόσχημα για παρέμβαση του σερίφη (όχι του Νότιγχαμ, αυτή τη φορά).
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο στις 25 Νοεμβρίου.
