Του Απόστολου Τσένη*
Είναι αλήθεια ότι τα όσα ακολούθησαν την ανάληψη καθηκόντων του Αμερικανού προέδρου Donald Trump οδηγούν σε ένα ερώτημα τόσο παλιό, όσο και η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Και το ερώτημα αυτό παραμένει επίκαιρο όσο ποτέ και πλανάται και πάλι στις αναλύσεις των διεθνών μέσων ενημέρωσης.
Το ερώτημα είναι: «Χωρίς τη στήριξη και τη βοήθεια των ΗΠΑ, έχει νόημα ύπαρξης ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου (NATO);».
Το ΝΑΤΟ, γνωστό και ως Βορειοατλαντική Συμμαχία, δημιουργήθηκε κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, με έναν και μοναδικό σκοπό: Την προστασία της Δυτικής Ευρώπης από την πιθανότητα μιας σοβιετικής εισβολής.
Αυτός ήταν ένας σαφής και κατανοητός στόχος προς το συμφέρον όλων των ενδιαφερόμενων χωρών. Οπότε και η στρατιωτική δομή του αναπτύχθηκε και κατευθύνθηκε προς αυτόν ακριβώς τον στόχο. Αντικατοπτρίζει, μάλιστα, την οικονομική και στρατιωτική ισχύ της κάθε πλευράς, κατά την περίοδο ίδρυσης της Συμμαχίας.
Η προσέγγιση βασίστηκε στην εκτίμηση ότι η Ευρώπη έφερε το βάρος του μεγαλύτερου κινδύνου, γεωγραφικά και γεωπολιτικά, οπότε και ο πόλεμος θα γινόταν στο έδαφός της, με τις δικές της δυνάμεις να αντιμετωπίζουν το πρώτο κύμα των επιθέσεων και τις αμερικανικές ενισχύσεις να ακολουθούν, ακόμη και στην ακραία περίπτωση που θα χρειαζόταν να γίνει χρήση πυρηνικής ισχύος.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, την εποχή εκείνη, είχαν την αναγκαία ισχύ που θα μπορούσε να αποτρέψει ή να υπερνικήσει ενδεχόμενη σοβιετική επίθεση.
Με την πάροδο όμως του χρόνου, σήμερα πλέον, ο ρόλος του ΝΑΤΟ συνίσταται στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων του στρατεύματος και στην εκπαίδευση των τοπικών δυνάμεων, κυρίως στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
Όλες οι δυτικές κοινωνίες εξακολουθούν να παραμένουν απρόθυμες να εμπλακούν σε στρατιωτικές παρεμβάσεις, ειδικά με χερσαίες δυνάμεις. Την ίδια στιγμή, η Ρωσία έχει θέσει υπό αμφισβήτηση την αξία της αλλαγής καθεστώτων μέσω στρατιωτικών επεμβάσεων, αν και χρησιμοποιεί τον στρατό της για την υποστήριξη αυτού του στόχου.
Αντίθετα, το ΝΑΤΟ επιθυμεί να αλλάξει αυτόν τον στόχο και θέλει να δώσει στις χώρες-εταίρους την ικανότητα να δημιουργήσουν τη δική τους εθνική ασφάλεια και την ικανότητα να μπορούν να δίνουν εθνικές μάχες, οι οποίες είναι σημαντικές για την ευρωπαϊκή σταθερότητα και των οποίων οι λαοί μπορεί ακόμη και να μην επιθυμούν την εμπλοκή του.
Εκείνο που παραμένει βέβαιο είναι πως η περιοχή ευθύνης του ΝΑΤΟ είχε ανέκαθεν επίκεντρο την Ευρώπη, ενώ οι σημερινές σοβαρές συγκρούσεις εξελίσσονται έξω απ'' αυτήν.
Στο σημείο αυτό, αναλύοντας τις σχετικές πληροφορίες, θα πρέπει να αξιολογήσουμε το ερώτημα που αυτοδικαίως τίθεται και θέλει ΗΠΑ και Ευρώπη να μετρούν τις δυνάμεις τους, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Ναι, αυτό το ερώτημα είναι υπαρκτό, με δεδομένο ότι ένας κατακερματισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα επηρέαζε αναμφίβολα και το ΝΑΤΟ.
Επιπλέον, η Ευρώπη σήμερα δεν είναι σε θέση να αναλάβει εξ ολοκλήρου τις υποστηριζόμενες από το ΝΑΤΟ επιχειρήσεις. Επίσης, δεν θέλει να αναλάβει το πολιτικό κόστος μιας μαζικής στρατιωτικής ανάπτυξης.
Επομένως, εκείνο που δεν έχει αλλάξει και το βλέπω δύσκολο να αλλάξει, στο άμεσο μέλλον, είναι ότι για τους Ευρωπαίους η Βορειοατλαντική Συμμαχία είναι σημαντική στον βαθμό που εγγυάται τη βοήθεια των ΗΠΑ στην ακραία περίπτωση που υπάρξει η απειλή ενός μελλοντικού ευρωπαϊκού πολέμου.
* Ο Απόστολος Τσένης είναι αξιωματικός ιπτάμενος ε.α. της Πολεμικής Αεροπορίας και ανήκει στο Μητρώο Πολιτικών Στελεχών της Νέας Δημοκρατίας.
