Είναι το αγαπημένο αντεπιχείρημα των συμβούλων και των στελεχών των κομμάτων εξουσίας σε όποιον τολμήσει να θυμίσει ότι κάθε στρατηγική πρέπει να σχεδιάζεται στο πλαίσιο των ιδεολογικών και προγραμματικών αρχών: «Ας είμαστε πραγματιστές. Άλλωστε η εμμονή στην ιδεολογία είναι βολονταρισμός».
Τι εννοούν όταν στα κόμματα εξουσίας μιλάνε για «πραγματισμό»; Τίποτα απολύτως. Απλώς επιχειρούν να εκλογικεύσουν πρώτα-πρώτα την τεμπελιά τους να παράγουν πολιτικό λόγο αρχής, συμπαγή αφηγήματα κατάλληλα να εξηγούν όσα συμβαίνουν στο επίπεδο της καθημερινότητας, ιστορίες για το μέλλον εν είδη υποσχέσεων στις οποίες θα πρωταγωνιστούν οι πολίτες ευημερούντες και ευτυχείς.
«Ας είμαστε πραγματιστές», λένε και εννοούν να κάνουμε τα στραβά μάτια στην απροθυμία τους για συγκρούσεις με όσα έχουν ορίσει τα ίδια τα κόμματα ως παθογένεια, ως παλαιό ή νοσηρό κατεστημένο.
«Ας είμαστε πραγματιστές», λένε και εννοούν ότι πρέπει να δικαιολογούμε την έλλειψη γρήγορων ανακλαστικών στην απομάκρυνση στελεχών που βλάπτουν ή εκθέτουν την κυβέρνηση, το κόμμα και τους ψηφοφόρους και προσβάλλουν την κοινωνία συλλήβδην γιατί «ο πραγματισμός επιβάλλει να μην εμφανιστούμε ότι ικανοποιούμε τις αξιώσεις του αντιπάλου».
«Ας είμαστε πραγματιστές», λένε και εννοούν την ανοχή προς την ακροδεξιά ή την ακροαριστερά της πολιτικής βίας κι αυτή τη φορά η επίκληση του πραγματισμού υπαινίσσεται κάποια «πολύ σοφιστικέ στρατηγική» ενσωμάτωσης των άκρων «για να μην μας φύγουν και κάνουν άλλο κόμμα».
«Ας είμαστε πραγματιστές», λένε και εννοούν αντί να μεταρρυθμίσουμε ένα κράτος δυσκίνητο και αναποτελεσματικό να εκχωρήσουμε παρανόμως αρμοδιότητες σε «μάνατζερς» διαλύοντας εντελώς τη διοίκηση.
«Ας είμαστε πραγματιστές», λένε και εννοούν ότι η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι «μετα-υλιστικό αίτημα φιλελέφτ αστών» γιατί ο κόσμος χρειάζεται ασφάλεια και ζητά να παταχθεί η ανομία. Τι κι αν οι διάφοροι μπάχαλοι συνεχίζουν τη δράση τους ανενόχλητοι; «Μα δεν τους συλλαμβάνουμε, ακριβώς γιατί είμαστε πραγματιστές, τι δεν καταλαβαίνετε;».
Θα περίμενε κανείς ότι μετά από δέκα χρόνια κρίσης που πλέον έχουμε συμφωνήσει ότι ήταν πρωτίστως πολιτική, τα κόμματα θα επέστρεφαν στις ιδρυτικές τους αρχές και τους βασικούς ιδεολογικούς τους άξονες. Όμως όχι. Το πολιτικό σύστημα έχει γίνει ακόμα πιο κυνικό, ακόμα πιο ξετσίπωτο και μάλιστα στο όνομα του πραγματισμού.
Η δυσφορία των πολιτών στο φαινόμενο είχε ήδη καταγραφεί στα εκλογικά αποτελέσματα πριν από την κρίση με υψηλά ποσοστά αποχής στα αστικά κέντρα και τους νέους. Η δυσφορία που εύκολα μετατράπηκε σε αντισυστημική τάση έβραζε από νωρίς. Το θέμα είναι ότι ακόμα και σήμερα ακόμα κι αν δεν τη διαισθανόμαστε τη βλέπουμε να αποτυπώνεται στο δείκτη «Κανένας» που μετράει τον καταλληλότερο να ηγηθεί.
Η δυσφορία έχει πάλι επιστρέψει γιατί το θλιβερό «Ας είμαστε πραγματιστές» παραμένει η μόνιμη επωδός του πολιτικού συστήματος.
Κάποιοι, την ώρα της κρίσεως θα επιλέξουν να καθίσουν στο σπίτι τους. Κι αυτό είναι το καλό σενάριο.
Το κακό σενάριο είναι να εμφανιστεί ένας επιτήδειος που θα μετατρέψει πάλι τη δυσφορία σε αντισυστημικό θυμό. Κι αν συμβεί, αυτή τη φορά τα πράγματα θα είναι ακόμα πιο δύσκολα.
