Οι περισσότεροι από όσους έχουν μετατρέψει την έκδοση του ευρωομολόγου σε σύγχρονο Ιερό Δισκοπότηρο, χρησιμοποιούν στην επιχειρηματολογία τους, όρους που έχουν συναισθηματική φόρτιση, αποφεύγοντας να υπεισέλθουν στην ουσία, στα προβλήματα και στις αδυναμίες αυτού του εγχειρήματος. Έτσι διαβάζουμε αναλύσεις που εστιάζουν στην «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη», στον «κίνδυνο του ευρωσκεπτικισμού», στον «φόβο του αντιευρωπαϊσμού» και στην «κοινοτική στήριξη».
Εμείς από την πλευρά μας, θα ρίξουμε μια απλή ματιά στο ισχύον πλαίσιο. Τι σημαίνει η πρόταση για την έκδοση ενός ευρωομολόγου;
Σημαίνει ότι η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση θα βγει στις χρηματαγορές και θα δανειστεί, ώστε να χρηματοδοτήσει τα κράτη μέλη της. Και αυτό θα το κάνει, διότι σε διαφορετική περίπτωση, θα αναγκαστούν τα κράτη μέλη, να δανειστούν από μόνα τους. Και τότε τα επιτόκια δανεισμού θα είναι πολύ υψηλότερα. Γεγονός που θα οφείλεται στην χαμηλή αξιολόγηση που θα δώσουν οι αγορές, στο κάθε κράτος - εκδότη του ομολόγου. Οι διαφορές στα επιτόκια δανεισμού είναι καθημερινά ορατές, αρκεί κανείς να παρακολουθήσει τα περίφημα και πασίγνωστα σε όλους μας spreads, που αποτυπώνουν τις διαφορές των αποδόσεων των διαφόρων κρατικών ομολόγων, σε σχέση με την απόδοση των γερμανικών ομολόγων. Επί παραδείγματι, με άλλο επιτόκιο δανείζεται από τις αγορές η Ιταλία, με άλλο η Πορτογαλία και με άλλο η Ολλανδία. Με χαμηλότερο επιτόκιο δανείζονται οι ισχυρές οικονομίες και με υψηλότερο οι αδύναμες οικονομίες.
Για να εκδοθεί το ευρωομόλογο θα πρέπει να οριστεί ο ευρωπαϊκός θεσμός που θα είναι ο εκδότης του ομολόγου. Ο εκδότης αυτός, θα πρέπει να αναλάβει την οργάνωση της έκδοσης, την διαχείριση της, το βάρος της εγγύησης και την ευθύνη της αποπληρωμή της έκδοσης χρέους. Τέλος, ο εκδότης θα πρέπει να διανείμει ακολούθως τα συγκεκριμένα κεφάλαια, στα κράτη μέλη.
Και εδώ είναι που εγείρονται διάφορα ζητήματα. Ποιος θα είναι ο τρόπος της διανομής των κεφαλαίων που θα συγκεντρωθούν από αυτήν την έκδοση χρέους; Με ποια κριτήρια θα χρηματοδοτηθούν τα κράτη μέλη; Ποιοι είναι οι κανόνες του διαμοιρασμού; Πως θα ελέγχεται η ορθή χρήση των κεφαλαίων που θα διανεμηθούν; Ποιες θα είναι οι δεσμεύσεις που θα αναλάβουν τα κράτη έναντι των ποσών που θα λάβουν; Ποιοι θα είναι οι όροι και οι δικλείδες ασφαλείας που θα διέπουν τις εσωτερικές συναλλαγές, όπως για παράδειγμα οι ετήσιες πληρωμές των τόκων, που θα προκύψουν; Και τι θα γίνει, εάν ένα κράτος μέλος αρνηθεί ή αδυνατεί να αποπληρώσει μέρος ή και το σύνολο της υποχρέωσης που έχει αναλάβει;
Ίσως, η Ιταλία και η Ισπανία που κατά τη διάρκεια της προηγούμενης κρίσης, έλαβαν βοήθεια και πήραν μέτρα, χωρίς να υπογράψουν μνημόνια, εκτιμούν ότι αυτό είναι κάτι που μπορεί να επαναληφθεί. Ειδικά λόγω των εκτάκτων συνθηκών από τον covid-19. Θεωρούν ότι θα μπορέσουν να λάβουν ένα δάνειο, δίχως συγκεκριμένες δεσμεύσεις απέναντι στους εταίρους τους και στην κεντρική εκδούσα αρχή.
Όμως η αγορά γνωρίζει, ότι όποιος επιθυμεί να δανειστεί κεφάλαια άνευ κανόνων, δεσμεύσεων και προδιαγραφών, αναγκαστικά θα υποστεί τις συνέπειες της επιλογής του. Και αυτές οι συνέπειες, αντανακλώνται στα υψηλότερα επιτόκια. Και τα υψηλότερα επιτόκια σημαίνουν, μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση. Επομένως όποιος επιθυμεί να δανειστεί με όρους ευρωπαϊκούς, στην ουσία με όρους παραπλήσιους των γερμανικών, δηλαδή με σχεδόν μηδενικά επιτόκια, θα πρέπει να αναλάβει και τις αντίστοιχες δεσμεύσεις. Διαφορετικά το επιπλέον κόστος θα το καλύψουν οι φορολογούμενοι.
Με δυο λόγια, χωρίς να υπογραφεί ένα κάποιου είδους μνημόνιο, πράγμα που θέλουν να αποφύγουν κάποια κράτη με κάθε τρόπο, τίποτα δεν θα προχωρήσει. Διότι δεν είναι δυνατόν να επωμιστεί το βάρος και τις υποχρεώσεις κάποιων κρατών - μελών, η Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού κάτι τέτοιο απλά απαγορεύεται.
Και επειδή καλό είναι «να μπαίνουμε στα παπούτσια του άλλου», όπως έλεγε και η Κεφαλλονίτισσα νόνα μου, ας σκεφτούμε την αντίδραση μας, αν η ζωή τα έφερνε έτσι κι έπρεπε να εκδώσουμε ένα ομόλογο από κοινού με την Αλβανία, την Βόρεια Μακεδονία και το Κόσσοβο, με το βάρος της εγγύησης να πέφτει εκ των πραγμάτων στην πλάτη μας.
* Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
** Αποποίηση Ευθύνης : Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
