Ακόμα και στη Βίβλο, το πλέον ιερό βιβλίο για δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον πλανήτη, θα βρει κανείς αποσπάσματα που σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα τα οποία προτάσσουν κάποιοι, πρέπει να απαλειφθούν. Δεν μιλώ για τα ιερά κείμενα άλλων θρησκειών, διότι δεν τα γνωρίζω. Βία με δολοφονίες και καταστροφές τόσο στην Παλαιά όσο και στην Καινή Διαθήκη, πολυγαμία και σεξουαλική δουλεία, και άλλα ακόμα, υπάρχουν στις σελίδες της. Αυτό σημαίνει πως δεν πρέπει να τη διαβάζουν οι νέοι; Και βέβαια όχι.
Κι όμως, οι οπαδοί της πολιτικής ορθότητας στις ΗΠΑ (δυστυχώς, όμως, και αλλού) σε ένα κίνημα που έχει πλέον λάβει διαστάσεις μάστιγας, το
#DisruptTexts (Περικόψτε κείμενα σε ελεύθερη μετάφραση) αν και δεν μιλούν για τη Βίβλο, μιλούν για άλλα κείμενα που ο δυτικός πολιτισμός θεωρεί ιερά, ανάμεσα στα οποία τα ομηρικά έπη. Συγκεκριμένα, η Wall Street Journal έφερε χθες στη δημοσιότητα γεγονότα που πρέπει να μας ταρακουνήσουν και όχι απλώς να μας ανησυχήσουν.
Οι οπαδοί του περιβόητου και αρκετά νέου κινήματος είναι κατά πλειονότητα καθηγητές Αγγλικής Λογοτεχνίας και παρεμβαίνουν ως προς τη διδασκαλία σπουδαίων κειμένων που αποτελούν κληρονομιά της ανθρωπότητας, ανάμεσα στα οποία είναι η «Οδύσσεια» του Ομήρου. Πολύ φοβάμαι πως στον ίδιο κατάλογο, τον οποίο δεν γνωρίζουμε, είναι και η «Ιλιάδα», να μην πούμε για τη «Μήδεια» του Ευριπίδη ή τις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη. Πιθανώς να γλίτωσαν επειδή δεν περιλαμβάνονται στα ωρολόγια προγράμματα των αμερικανικών σχολείων.
Βεβαίως δεν γίνεται να μην έχουν περιλάβει τον Σαίξπηρ (ο «Εμπορος της Βενετίας» έχει πρωταγωνιστή του τον Σάιλοκ, ο Οθέλλος είναι μαύρος κ.λπ.) ούτε και τον Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ. Η κατηγορία προς όλους και άλλους πολλούς είναι πως μέσα από τα κείμενά τους, που εντάσσονται στα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, οι μαθητές έρχονται αντιμέτωποι με αναφορές που με βάση τα σημερινά δεδομένα είναι ρατσιστικές, σεξιστικές, αντισημιτικές κλπ.
Κεντρικό τους σύνθημα είναι ότι στη σημερινή εποχή δεν έχουν καμία θέση στην εκπαίδευση κείμενα που γράφτηκαν πριν από δεκάδες, εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια, τα οποία περιγράφουν βίαια γεγονότα, περιστατικά ρατσισμού και μισογυνισμού ή εμπεριέχουν αναφορές που σήμερα θεωρούνται απαγορευμένες. Και αυτό διότι τα κείμενα αυτά, λένε, μπερδεύουν ψυχολογικά τους μαθητές και τους μεταδίδουν λάθος μηνύματα συμπεριφοράς. Ολο το παρελθόν και όλη η ιστορία της λογοτεχνίας, αλλά και της ανθρωπότητας, στην πυρά.
Βασική υποστηρίκτρια του κινήματος, όπως αναφέρει και η Wall Street Journal είναι η συγγραφέας εφηβικής λογοτεχνίας Πάντμα Βενκατραμάν η οποία αναφέρει σε άρθρο της στη σχολική επιθεώρηση School Library Journal: «Τα παιδιά δεν θα πρέπει να είναι υποχρεωμένα να διαβάζουν ιστορίες που είναι γραμμένες σε οποιαδήποτε άλλη πλην της καθομιλουμένης γλώσσας, ειδικά μάλιστα ιστορίες στις οποίες ο ρατσισμός, ο σεξισμός, η προκατάληψη απέναντι στους ανάπηρους, ο αντισημιτισμός και άλλες μορφές μίσους είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση».
Καλώς ήλθατε λοιπόν στην Ιερά Εξέταση, όπου κανένας συγγραφέας δεν είναι τόσο μεγάλος ώστε να γλιτώσει από τη λογοκρισία. Η Βενκατραμάν, μάλιστα, το ορίζει ως εξής: «κανένας συγγραφέας δεν είναι αρκετά πολύτιμος, όσο μεγάλος και αν είναι». Ας πούμε, για τον Σαίξπηρ, η Βενκατραμάν επισημαίνει ότι έζησε σε μια εποχή που επικράτησαν τα αισθήματα μίσους, κατά συνέπεια κινδυνεύει να περάσει στον αναγνώστη ένα υποσυνείδητο μήνυμα ότι η ακαδημαϊκή αριστεία υπερτερεί της ρητορικής του μίσους.
Κι έτσι, κόπηκε η Οδύσσεια από σχολείο της Μασαχουσέτης και το κίνημα πανηγυρίζει. Πολύ περήφανη δηλώνει η δασκάλα του δημοτικού που το κατάφερε. Αν εσείς δεν είχατε σκεφτεί ποτέ πως το εν λόγω ομηρικό έπος δείχνει πως ο ποιητής γράφει με τρόπο… σεξιστικό κα ρατσιστικό, δίκιο έχετε, αλλά στη Μασαχουσέτη μπορεί και να μη το βρείτε. Το επικίνδυνο είναι όμως αν η κατάσταση προχωρήσει, ο Νίτσε, ο Χάιντεγκερ, ο Ντίκενς, και πολλοί άλλοι δεν θα διδάσκονται πλέον.
«Η διαγραφή της ιστορίας των μεγάλων έργων περιορίζει μόνο την ικανότητα των παιδιών να μορφωθούν σωστά» λέει η αντίθετη πλευρά. «Εάν υπάρχει κάτι κακό στην κλασική λογοτεχνία, πηγάζει από τη μη διδασκαλία της. Οι μαθητές που δεν δικαιούνται να διαβάσουν θεμελιώδη κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας μπορεί να φαντάζονται ότι είναι τυχεροί καθώς κάνουν αυτό που θέλουν οι άνθρωποι που στηρίζουν την εκστρατεία #DisruptTexts. Ωστόσο, σε σε σύγκριση με τους καλύτερα μορφωμένους συνομηλίκους τους, θα υποφέρουν από γλωσσική φτώχεια και πολιτιστικές αναφορές. Και το χειρότερο είναι ότι δεν το γνωρίζουν καν…».
Ένα από τα σχόλια που δημοσιεύθηκαν στο διαδίκτυο για τη χθεσινή απόφαση να αποβληθεί ο Ομηρος από τη Μασαχουσέτη, ήταν το εξής: «Στην αρχή της Πολιτιστικής Επανάστασης το 1966, οι νεαροί Κοκκινοφρουροί πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι, επιδιώκοντας να εξαλείψουν όλα τα υπολείμματα αυτών που αποκαλούσαν παλαιές ιδέες, παλιά έθιμα, παλιά κουλτούρα και παλιές συνήθειες.
Η Μεγάλη Προλεταριακή Πολιτιστική Επανάσταση κόστισε κάπου πάνω από 7 εκατομμύρια ζωές και έκανε μια συντονισμένη προσπάθεια να διαγράψει όλη την κινεζική ιστορία, λογοτεχνία και πολιτισμό πριν να γραφεί το «Κόκκινο Βιβλιαράκι» του Μάο. Τι είδους τρελοί θα ήθελαν να ξαναεπισκεφτούν αυτή την τρομακτική περίοδο;.
Προφανώς, μερικοί αριστεροί δάσκαλοι και βιβλιοθηκονόμοι έχουν αποφασίσει ότι η κλασική λογοτεχνία είναι επιβλαβής και πρέπει να απαγορευτεί. Κάτω από το hashtag #DisruptTexts, ορισμένοι ξύπνησαν, οι καθηγητές κριτικής θεωρίας αποφάσισαν ότι οτιδήποτε δεν γράφεται στη σύγχρονη εποχή πρέπει να αποφεύγεται. Αυτό καλύπτει όλους από τον Όμηρο, τον Σαίξπηρ και τον Χόθορν έως τον Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ.
Δεν έχω λόγια.»
Εμείς θα θυμηθούμε τι λέει ο Ομηρος στην αρχή- αρχή της Οδύσσειας: «αὐτῶν γὰρ σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν ὄλοντο» Χάθηκαν από τα σφάλματά τους. Τα μεγάλα θα προσέθετα ως φιλόλογος. Νήπιοι, όπως τους έλεγε κι ο ποιητής. Ανόητοι. Οι τωρινοί είναι κι αυτοί ανόητοι. Επικίνδυνοι ανόητοι.
