Του Ανδρεά Ζαμπούκα
To «ελληνόμετρο» είναι ένα εργαλείο όπως το «αριστερόμετρο», το «χριστιανόμετρο» και το «δεξιόμετρο». Το χρησιμοποιούν συνήθως όσοι έχουν κατακτήσει εις βάθος, τις σπουδαίες αρχές του δόγματος και αναγορεύονται ως πανίσχυροι κριτές των υποψήφιων που επιθυμούν την μύηση.
Κάθε κώδικας όμως, έχει και τις αρχές του. Τους κανόνες και τους μυστικούς όρκους του. Αν αναζητήσουμε την κλίμακα του «ελληνόμετρου» θα βρούμε στο βάθος της παράδοσης στοιχεία ακλόνητα και αδιαπραγμάτευτα: γνώση της Ιστορίας, της καταγωγής, της γλώσσας και προφανώς, της ελληνικής παιδείας.
Θα βρούμε και αίμα; Μπορεί γονιδιακά να βρούμε και άλλες πληροφορίες που θα μας δώσουν έναν γενετικό κώδικα να τον ενώσουμε με τον πολιτιστικό, προκειμένου να μετρήσουμε την ελληνικότητα κάποιου. Αν ας πούμε, μελετήσουμε τον DNA του Μανώλη από την Κρήτη, του Ιορδάνη από την Καβάλα και του Μήτσου από την Καρδίτσα, σύμφωνα με την "ελληνοχριστιανική" μας αφήγηση θα βρούμε γνήσιο ελληνικό αίμα που θα φτάνει μέχρι την αυλή του Μίνωα, του Μέγα Αλέξανδρου και του Αχιλλέα...
Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο είναι ο άνθρωπος που εδώ και δύο χρόνια μιλάει όλη η Αμερική. Είναι ακόμα ένας σπουδαίος Έλληνας; Όχι μόνο σπουδαίος αλλά και παραδειγματικός! Πρότυπος, πρωτότυπος και ιδεώδης! Αν δεν ήταν όμως, σπουδαίος, θα ήταν απλά ένας μετανάστης με ελληνική ιθαγένεια που το ελληνικό κράτος του την έδωσε με το ζόρι και με τεράστια απροθυμία.
Ο Μήτσος από την Καρδίτσα είναι Έλληνας; Είναι ακριβώς το ίδιο Έλληνας όσο και ο Αντετοκούνμπο. Μόνο που δεν ξέρουμε αν είναι σπουδαίος Έλληνας. Γιατί μπορεί να μην είναι διάσημος αλλά να είναι σπουδαίος στην άσημη ζωή του. Στο χωράφι του, στην οικογένειά του, στην προσωπική του ζωή.
Και οι δύο δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι ανήκουν σε κάποια επιστημονική νόρμα που να διαθέτει γενετικές «ελληνικές ρίζες». Γιατί αν ο Γιάννης είναι από την Αφρική, εξίσου πιθανό είναι ο Μήτσος να είναι από την Αλβανία ή παλιός Οθωμανός από τις στέπες του Καυκάσου. Ακόμα κι ο Μανώλης μπορεί να είναι Αιγύπτιος κι ο Ιορδάνης Τούρκος…
Τι κοινό έχουν όλοι αυτοί μπροστά στον «ανοικτίρμονα» εθνικό χρόνο; Ότι κάποιος φρόντισε να τους μάθει γλώσσα και τρόπο ζωής. Ελληνικό, βαλκανικό, ευρωπαϊκό, δυτικό. Κάποιος τους πήγε σχολείο και από κοινού, μπήκαν στον κώδικα της ελληνικής παιδείας. Κι έτσι τους είπαμε Έλληνες.
Όταν λοιπόν, προσαρμόζουμε το «ελληνόμετρο», υπολογίζοντας πόσο ανταποδοτική είναι η ελληνικότητα κάποιου, θα πρέπει να μας απασχολεί η πραγματική του ταυτότητα. Το πρόσωπο και η μετοχή του στην κοινή κατάσταση που είναι η παιδεία και ο πολιτισμός του. Αλλιώς, η καταγραφή στα μητρώα μπορεί να μοιάζει με τους «νατουραλιζέ» μισθοφόρους του ελληνικού μπάσκετ της δεκαετίας του '90…
Η ελληνικότητα είναι οικουμενικός κώδικας αξιών. Βασίστηκε πάνω στον ανθρωπισμό και στην αποκάλυψη του θαύματος του ανθρώπου. Διαδόθηκε με την παιδεία και δέθηκε με την δημοκρατία. Δεν είναι «ράτσα» που εφευρέθηκε στα «εργαστήρια» των παπάδων και των «εθνοφρουρών».
Αν θέλουμε η Ελλάδα να συνεχίσει να υπάρχει μέσω των ανθρώπων και όχι μόνο στα ξένα μουσεία, θα πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι θα υπάρχουν Έλληνες και μετά από εκατό χρόνια που ο υποτιθέμενος «γηγενής» πληθυσμός της θα είναι κάτω από πέντε εκατομμύρια.
Ο μόνος τρόπος επιβίωσης είναι αυτός που ακολούθησε το γένος μετά την Ανεξαρτησία. Η οργανωμένη, οικουμενική και εξωστρεφής του παιδεία για όλους. Όπως τότε, έγιναν Έλληνες, οι Αλβανοί, οι Βούλγαροι, οι Τσιγγάνοι, οι Τούρκοι, οι Σλάβοι και ένα σωρό άλλες φυλές των Βαλκανίων, έτσι και τώρα η ισχυρή μας παιδεία-αν υπάρξει ποτέ- μπορεί να πολλαπλασιάσει τον «τρόπο» μας και να γεννήσει τα νέα παιδιά της!
Και δεν χρειάζεται να γίνουν όλοι τόσο μεγάλοι όσο ο Γιάννης. Αυτός τα οφείλει όλα στην σπουδαία οικογένειά του και στην ταλαντούχα ανθρώπινη φύση του. Αρκεί οι νέοι Έλληνες να οργανώσουν μαζί μια εξωστρεφή κοινωνία, οικουμενική και δημιουργική όπως οι «παππούδες» τους. Αυτοί που κληροδότησαν το σπέρμα για να γεννιούνται αιωνίως Έλληνες όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο…
