Επιταχύνονται οι διαδικασίες για την έγκριση του εμβολίου που θα μας βγάλει από την κρίση της πανδημίας. Την ίδια στιγμή οι χειρισμοί των κρατών στα μέτρα δημόσιας υγείας αποτελούν «κλειδί» προκειμένου να διανύσουμε τον χρόνο μέχρι να επιτευχθεί η προσδοκώμενη ανοσία αγέλης, που θα προστατεύσει το σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού από την υγειονομική, κοινωνική και οικονομική κρίση που αντιμετωπίζουμε.
Το βόρειο ημισφαίριο, διανύει ίσως την πιο κρίσιμη στιγμή, καθώς οι κλιματολογικές συνθήκες ευνοούν τη μετάδοση του ιού, τόσο γιατί τον καθιστούν πιο μεταδοτικό ενώ ταυτόχρονα ευνοούν την επιβίωσή του στο περιβάλλον για περισσότερο χρόνο, όσο και γιατί αναγκαζόμαστε να παραμένουμε σε κλειστούς χώρους για να προφυλαχθούμε από το κρύο.
Στη χώρα μας, η συνεχής παρακολούθηση των επιδημιολογικών δεδομένων οδήγησε ήδη στην πρώτη παράταση του lockdown ως τις 7 Δεκεμβρίου, όμως όλα δείχνουν πως θα υπάρξει και νέα παράταση τουλάχιστον μιας εβδομάδας επιπλέον. Η προσπάθεια αφορά την μείωση των κρουσμάτων όσο πιο κοντά στα 500 ημερησίως γίνεται και όσο πιο κοντά στις γιορτές.
Στο μεταξύ, βρίσκεται σε εξέλιξη ο σχεδιασμός του εμβολιαστικού προγράμματος, κυρίως σε ότι αφορά τις τεχνικές δυσκολίες της αποθήκευσης και διανομής του εμβολίου στον πληθυσμό, όταν θα είναι διαθέσιμες οι πρώτες παρτίδες. Ο προβληματισμός αφορά επίσης και την επιβεβαίωση ότι οι πρώτοι που θα εμβολιαστούν θα είναι αυτοί που πραγματικά χρειάζονται το εμβόλιο.
Με το δεύτερο κύμα να δείχνει τάσεις σταθεροποίησης, οι ειδικοί επισημαίνουν την κρισιμότητα, καθώς τα Χριστούγεννα που έρχονται μπορούν να πυροδοτήσουν νέα αναζωπύρωση, με άγνωστο φόρο αίματος από την αναμενόμενη αύξηση της κοινωνικότητάς μας στην εορταστική περίοδο. Ακόμη όμως κι αν καταφέρουμε να το δαμάσουμε - με παράταση των περιοριστικών μέτρων- ο αριθμός αυτών που νοσούν βαριά και αυτών που χάνουν τη ζωή τους, θα συνεχίσει να αυξάνει τον επόμενο μήνα, ως αποτέλεσμα της έξαρσης που παρατηρήθηκε στη διάρκεια του περασμένου ενάμισι μήνα.
Άνοδος των θανάτων
Ήδη για την Ευρώπη, το Ινστιτούτο Δεικτών Υγείας και Αξιολόγησης (IHME) του πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον στο Σηάτλ, προβλέπει άνοδο των θανάτων μέχρι και 7.000 ημερησίως μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου και δραματική επιβάρυνση των συστημάτων υγείας ως τα μέσα Φεβρουαρίου.
Η covid-19 έχει γίνει πλέον η δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου στη γηραιά Ήπειρο, με 29.858 θανάτους την εβδομάδα, έναντι 44.253 θανάτους από ισχαιμικά επεισόδια. Ο δείκτης R παραμένει πάνω από 1 στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και μόνο το 7% του πληθυσμού έχει προσβληθεί μέχρι τώρα. Και παρά το γεγονός αυτό, η χρήση μάσκας είναι κάτω του 50% στη Σκανδιναβία, τις βόρειες πρώην ανατολικές χώρες και τα μισά Βαλκάνια.
Ο αρθρογράφος του Lancet, Richard Horton, επισημαίνει πως καθώς οι πολίτες δεν συμμορφώνονται με τα ατομικά μέτρα προστασίας, οι πολιτικοί 12 ευρωπαϊκών κρατών πραγματοποίησαν πρόσφατα σύσκεψη προκειμένου να βρουν αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης, αλλά και να αποδώσουν ευθύνες. Διαπιστώθηκε κάμψη της εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στους πολιτικούς τους, κακός περιφερειακός συντονισμός στο εσωτερικό των κρατών, αλλά και κακός συντονισμός πέρα από τα όρια των κρατών, σε υπερεθνικό επίπεδο.
Οι προτεραιότητες του εμβολίου
Από την άλλη πλευρά, οι τεχνοκράτες της Επιτροπής Εμβολιασμού του ΠΟΥ σε άρθρο τους - επίσης στο Lancet - επισημαίνουν ότι για την ιεράρχηση των ομάδων πληθυσμού που θα εμβολιαστούν πρώτα, θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν οι παράγοντες της συννοσηρότητας (χρόνιοι πάσχοντες), του επαγγελματικού κινδύνου (υγειονομικοί και σώματα ασφαλείας) και της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης (εθνοτικές μειονότητες και οικονομικά ευάλωτος πληθυσμός, που κινδυνεύουν σχεδόν διπλάσια από τον υπόλοιπο πληθυσμό, λόγω των συνθηκών διαβίωσης).
Η στρατηγική εθνικού εμβολιασμού θα πρέπει να σχεδιαστεί τώρα, καθώς τα εμβολιαστικά προγράμματα πρέπει να είναι απολύτως επιτυχή, χωρίς να προκληθεί στίγμα στους πληθυσμούς που θα λάβουν το εμβόλιο.
Πέρα από αυτό όμως, θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας, ότι δεν είναι ακόμη γνωστό το ποσοστό ανοσίας που θα προσφέρει το εμβόλιο στο γενικό πληθυσμό, καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα του κάθε ανθρώπου λειτουργεί διαφορετικά. Επιπλέον, σύμφωνα με τις μέχρι τώρα μελέτες έχει διαπιστωθεί ότι χρειάζονται τουλάχιστον τρεις εβδομάδες μέχρι την έναρξη της ανάπτυξης αντισωμάτων. Παρά τις εκτιμήσεις για ανοσοποίηση πάνω από το 50 - 60% του πληθυσμού, παραμένει ακόμη άγνωστο, το πραγματικό ποσοστό του πληθυσμού που θα πρέπει να ανοσοποιηθεί ώστε να επιτευχθεί η ανοσία αγέλης, ώστε να προστατεύεται και ο λοιπός, ανεμβολίαστος, πληθυσμός, ώστε η πανδημία να λάβει τέλος. Και οι παράμετροι αυτοί, απαιτούν αρκετό χρόνο, ικανό να μας οδηγήσει να λειτουργούμε υπό τα περιοριστικά μέτρα δημόσιας υγείας τουλάχιστον ως την ερχόμενη άνοιξη, σε παγκόσμιο επίπεδο.
