Στην αποδόμηση του νέου συστήματος εισαγωγής των μαθητών στα πανεπιστήμια προχωρά ο βουλευτής της ΝΔ και καθηγητής, Θεόδωρος Φορτσάκης, μιλώντας στο Liberal.
Παράλληλα, παραθέτει αναλυτικά τις προτάσεις του για την αναδιοργάνωση της Παιδείας, τόσο σε επίπεδο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης όσο και της τριτοβάθμιας. Συγκεκριμένα, ο κ. Φορτσάκης εξηγεί ότι πλέον το σχολείο μετατρέπεται επισήμως σε φροντιστήριο, δεδομένου ότι στην Γ΄ Λυκείου θα διδάσκονται μόνο τα μαθήματα των πανελληνίων.
Τονίζει, επίσης, ότι διατηρείται η λογική το Γυμνάσιο και το Λύκειο να καλλιεργούν την αποστήθιση χωρίς καμιά φροντίδα για την ανάπτυξη κριτικής σκέψης, με τα αποτελέσματα -όπως υπογραμμίζει- να διαπιστώνονται στο πανεπιστήμιο, όπου πολλά παιδιά φτάνουν κουρασμένα, με κυριολεκτικά «αποξηραμένο» εγκέφαλο. Εξαπολύει τα πυρά του σχετικά με την κατάργηση των λατινικών, λέγοντας ότι «εντάσσεται στη γενικότερη πολιτική υποβάθμισης της κλασσικής παιδείας».
Την ίδια ώρα, προτείνει τη σταδιακή μετάβαση «σε μια κατάσταση παρεμφερή με εκείνη που συναντάμε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου ο μισός και πλέον μαθητικός πληθυσμός στρέφεται σε τεχνικές σπουδές». Για παράδειγμα, εξηγεί, η «πρόσφατη εξαγγελία για καθιέρωση «Τμημάτων Ελεύθερης Πρόσβασης» θα συντελέσει στην περαιτέρω απαξίωση των «αζήτητων» σχολών. Δεν χρειαζόμαστε σχολές δύο ταχυτήτων. Χρειαζόμαστε αντιθέτως συνολική αναβάθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης».
Κατά τον ίδιο, άλλωστε, «χρειαζόμαστε δηλαδή το πολύ 10 πανεπιστημιακά ιδρύματα για όλη τη Χώρα, αντί των περίπου 37 σημερινών». Ακόμα, υπογραμμίζει ότι η εισαγωγή στα πανεπιστήμια πρέπει να αφεθεί στην επιλογή των ιδίων των πανεπιστημίων, όπως παντού στο εξωτερικό, με την υποχρέωσή τους αυτή να βασίζεται στο απολυτήριο Λυκείου. Τέλος, ο κ. Φορτσάκης μιλά για την βία στα πανεπιστήμια, αλλά και την αυξανόμενη παροχολογία της κυβέρνησης.
Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Διαμάντη
- Ο Υπουργός Παιδείας κ. Γαβρόγλου ανακοίνωσε το νέο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, που θα ισχύσει από το 2019-20, δηλαδή αφορά τους μαθητές που φέτος θα είναι στη Β΄ Λυκείου. Πώς κρίνετε τις αλλαγές;
Όπως ξέρουμε, στην πραγματικότητα οι εγκύκλιες σπουδές ολοκληρώνονται στη Β΄ Λυκείου, διότι η τελευταία χρονιά αφιερώνεται αποκλειστικά στη φροντιστηριακή προετοιμασία για τις πανελλήνιες εισαγωγικές εξετάσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Με τις τωρινές αλλαγές αυτή η ανώμαλη κατάσταση, αντί να διορθωθεί, «επισημοποιείται». Ειδικότερα στη Γ΄ Λυκείου θα διδάσκονται μόνο τα μαθήματα των πανελληνίων, δηλαδή το σχολείο ουσιαστικά μετατρέπεται επισήμως σε φροντιστήριο. Η πλήρης κατάργηση των λατινικών εντάσσεται στη γενικότερη πολιτική υποβάθμισης της κλασσικής παιδείας. Έχει προηγηθεί η μεγάλη υποβάθμιση της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών.
Την κλασσική παιδεία όμως τη χρειαζόμαστε. Χωρίς αυτήν καταρρέουν οι αξίες στις οποίες στηρίζεται η κοινωνία και ο πολιτισμός μας. Είναι η ανθρωπιά μας. Χωρίς διασφάλιση ενός ελάχιστου μορφωτικού επιπέδου δεν μπορεί να σταθεί ούτε η επαγγελματική και τεχνική εκπαίδευση. Διότι σήμερα δεν ξέρουμε καν ποια θα είναι τα επαγγέλματα του μέλλοντος, τα περισσότερα που θα ανθίσουν την επόμενη εικοσαετία ούτε που τα υποπτευόμαστε. Πρέπει επομένως, αντί να επιζητούμε ολοένα και μεγαλύτερη τεχνική εξειδίκευση στην παιδεία μας, να επιδιώξουμε αντιθέτως ολοένα και μεγαλύτερη ενίσχυση της γενικής, κλασσικής παιδείας.
Η προτεραιότητα που δίδουν μαθητές και γονείς, δυστυχώς με την ολοένα αυξανόμενη στήριξη και της Πολιτείας, στην προετοιμασία για τις εισαγωγικές εξετάσεις, επιφέρει βαθύτατη αλλοίωση της αποστολής της μέσης εκπαίδευσης. Γυμνάσιο και Λύκειο καλλιεργούν την αποστήθιση χωρίς καμιά φροντίδα για την ανάπτυξη κριτικής σκέψης. Τα θλιβερά αποτελέσματα τα διαπιστώνουμε και στο πανεπιστήμιο, όπου πολλά παιδιά φτάνουν κουρασμένα, με κυριολεκτικά «αποξηραμένο» εγκέφαλο.
Η κατάσταση αυτή δεν είναι εύκολο να αλλάξει. Θα πρέπει πρωτίστως να επιδιώξουμε αλλαγή νοοτροπίας γονέων και μαθητών, ώστε οι πανεπιστημιακές σπουδές να παύσουν να θεωρούνται πανάκεια. Τα τεχνικά επαγγέλματα πρέπει να αποκατασταθούν στην εκτίμησή μας. Πρέπει να οδηγηθούμε σταδιακά σε μια κατάσταση παρεμφερή με εκείνη που συναντάμε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου ο μισός και πλέον μαθητικός πληθυσμός στρέφεται σε τεχνικές σπουδές. Έτσι θα αποσυμφορηθεί και η πανεπιστημιακή ζήτηση. Η Γερμανία παρέχει σχετικό χρήσιμο υπόδειγμα. Εκεί πολύ μεγάλος αριθμός μαθητών αποκτούν επαγγελματική παιδεία μέσω συνδεδεμένων με το σχολείο επιχειρήσεων. Δηλαδή, οι επιχειρήσεις που τους υποδέχονται -και μάλιστα αμείβοντάς τους- εντάσσονται στο εκπαιδευτικό σύστημα και παρέχουν στους μαθητές διετή ή και τριετή πρακτική κατάρτιση, σε συνδυασμό με τη θεωρητικότερη που λαμβάνουν παράλληλα από τα σχολεία τους. Σχεδόν το 90% από τους μαθητές αυτούς απορροφώνται αμέσως από την αγορά.
Η υπερβολική ζήτηση για πανεπιστημιακές σπουδές οδηγεί εξάλλου σε παράλογα αποτελέσματα. Έτσι φθάσαμε στο σημείο να εισάγονται φοιτητές με 1,5 στα 20! Η πρόσφατη εξαγγελία για καθιέρωση «Τμημάτων Ελεύθερης Πρόσβασης» θα συντελέσει στην περαιτέρω απαξίωση των «αζήτητων» σχολών. Δεν χρειαζόμαστε σχολές δύο ταχυτήτων. Χρειαζόμαστε αντιθέτως συνολική αναβάθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
- Λόγω της ιδιαίτερης εμπειρίας σας στο Πανεπιστήμιο, τι προτείνετε για την Τριτοβάθμια εκπαίδευση;
Επιπλέον της βασικής μεταρρύθμισης την οποία ανωτέρω εισηγήθηκα για τη ριζική ανασυγκρότηση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, είναι ιδιαίτερα κρίσιμο να υιοθετηθούν και τα κατωτέρω για την τριτοβάθμια εκπαίδευση:
α) Χρειαζόμαστε πρώτα-πρώτα συνένωση των επιμέρους σχολών και τμημάτων σε λίγα σύγχρονα πανεπιστημιακά ιδρύματα, όχι περισσότερα από 1 ανά εκατομμύριο κατοίκων, όπως περίπου συμβαίνει διεθνώς. Χρειαζόμαστε δηλαδή το πολύ 10 πανεπιστημιακά ιδρύματα για όλη τη Χώρα, αντί των περίπου 37 σημερινών. Η συνένωση πρέπει να γίνει στο πλαίσιο 10 πανεπιστημιακών «πυρήνων», κατά το Γαλλικό πρότυπο, σταδιακά, αρχίζοντας από την ενοποίηση διδακτικών και ερευνητικών προγραμμάτων, διδακτικού προσωπικού, προϋπολογισμών.
β) Η εισαγωγή στα πανεπιστήμια πρέπει να αφεθεί στην επιλογή των ιδίων των πανεπιστημίων, όπως παντού στο εξωτερικό, με την υποχρέωσή τους αυτή να βασίζεται στο απολυτήριο Λυκείου. Το απολυτήριο αυτό πρέπει να δίδεται με πανελλήνιες εξετάσεις στο τέλος της Γ΄ Λυκείου, χωρίς τον περιορισμό των μαθημάτων που απαιτούνται τώρα για κάθε σχολή, ώστε να αποκατασταθεί το γενικότερο μορφωτικό επίπεδο. Έτσι θα παρέλκουν και οι σημερινές πρόσθετες πανελλήνιες εισαγωγικές εξετάσεις.
γ) Η πρόοδος των σπουδών στο εσωτερικό κάθε πανεπιστημίου πρέπει να αποτιμάται ανά έτος, ώστε να συνεχίζουν στην επόμενη χρονιά μόνον όσοι επιτυγχάνουν στις εξετάσεις της προηγούμενης χρονιάς τον Ιούνιο, με δυνατότητα υπό όρους επανεξέτασης το Σεπτέμβριο.
δ) Στο πλαίσιο αυτό, επαναφέρω και την πρότασή μου για δημιουργία μιας νέας συνταγματικής νομικής μορφής, του «πανεπιστημιακού νομικού προσώπου», με αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος. Δηλαδή τη θέσπιση μιας νέας sui generis κατηγορίας νομικού προσώπου για όλα τα πανεπιστήμια της Χώρας, ανεξαρτήτως του αν ανήκουν σε δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς. Όποιος, δημόσιο ή ιδιώτης, πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου για την ίδρυση και λειτουργία ενός τέτοιου «πανεπιστημιακού νομικού προσώπου», θα μπορεί να το ιδρύει και να το λειτουργεί, πάντοτε υπό την αυστηρή εποπτεία ανεξάρτητης κρατικής αρχής.
- Η Νέα Δημοκρατία πολλάκις έχει καταγγείλει τη βία στα Ελληνικά πανεπιστήμια. Η κυβέρνηση και δη ο αρμόδιος υπουργός αρνείται ότι υπάρχουν τέτοια φαινόμενα. Τελικά, ποια είναι η πραγματικότητα; Αρνείται ιδεοληπτικά να την αντιμετωπίσει η κυβέρνηση;
Η ανομία και η βία στα πανεπιστήμια αποτελεί έκφανση εκείνης που εκδηλώνεται στο σύνολο της κοινωνίας. Δεν μπορεί επομένως να αντιμετωπισθεί μεμονωμένα. Η Κυβέρνηση ασκεί συνειδητά μια γενική πολιτική ανοχής, που έχει ως αποτέλεσμα την διόγκωση και ενίσχυση αυτών των φαινομένων.
Παντού, όχι μόνο στα πανεπιστήμια. Στα τελευταία το πρόβλημα επιτείνεται από τη στρεβλή εφαρμογή του λεγόμενου «πανεπιστημιακού ασύλου». Αυτό προορίζεται να διαφυλάσσει την ελεύθερη διάδοση ιδεών, όχι την παρανομία και την ατιμωρησία. Από καιρό, η πανεπιστημιακή κοινότητα αιχμαλωτίζεται από βίαιες μειοψηφίες που συχνά ματαιώνουν την πραγμάτωση της πανεπιστημιακής αποστολής. Αυτή τη ζοφερή κατάσταση την έζησα για πολλά χρόνια, ως Καθηγητής και Πρόεδρος της Νομικής Σχολής Αθηνών και στη συνέχεια ως Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αντιστάθηκα όσο δυναμικότερα μπορούσα. Έχω υποστηρίξει και στο παρελθόν την ανάγκη ελέγχου των εισερχομένων στους πανεπιστημιακούς χώρους, καθώς και τη σύσταση ειδικής πανεπιστημιακής φύλαξης, όπως σε πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού. Και βεβαίως, όποιος παρανομεί, πρέπει αυτονοήτως να υφίσταται τις συνέπειες του νόμου, πειθαρχικές, αστικές και ποινικές. Σε ένα κράτος δικαίου δεν νοείται καμία «εδαφική» εξαίρεση από την ισχύ της έννομης τάξης.
- Φαίνεται ότι το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση με όχημα την παροχολογία και τις προσλήψεις ετοιμάζει το έδαφος για εκλογές. Θεωρείτε ότι πλησιάζει η ώρα της κάλπης;
Η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ επιμένει σταθερά στην κομματική επικοινωνιακή προσέγγιση όλων των προβλημάτων. Χαρακτηριστικό της στάσης αυτής είναι ότι ο Πρωθυπουργός, στην Πολιτική Επιτροπή του κόμματός του, λίγο πριν από τον τελευταίο ανασχηματισμό, δήλωνε ότι η απόλυτη προτεραιότητά του είναι το κόμμα. Ενδεικτικές της κομματικής νοοτροπίας ήταν και οι πρόσφατες δηλώσεις της κας Γεροβασίλη, λίγο πριν αλλάξει υπουργείο, ότι η Κυβέρνηση θα προσλάβει, όχι όσους χρειαζόμαστε κατόπιν ειδικής ανάλυσης και μελέτης, αλλά «όσους μπορεί και όσους αντέχει»!
Θλιβερή επιμονή στην αρρωστημένη νοοτροπία που μας οδήγησε στο σημερινό χάλι. Την επιμονή αυτή επιβεβαιώνει και η αύξηση κατά 25% κατά τη διακυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ των προσλήψεων συμβασιούχων υπαλλήλων του Δημοσίου, από περίπου 80.000 το 2015 σε περισσότερους από 104.000 εφέτος. Η εμπειρία πάντως δείχνει ότι τέτοιες συμπεριφορές τελικά δεν ωφελούν, αλλά βλάπτουν αυτόν που τις υιοθετεί. Διότι για κάθε κομματικό ευνοημένο, πολλαπλάσιοι εξεγείρονται. Πιστεύω ότι οι πολίτες έχουν ωριμάσει. Εξ αντικειμένου οι εκλογές πλησιάζουν, αφού θα λάβουν χώρα το αργότερο σε ένα χρόνο. Θα έχουμε λοιπόν σύντομα την πραγματική αποτίμησή τους.
- Φοβάστε μια περίπτωση «δεξιάς παρένθεσης» με αφορμή την εκλογή του επόμενου Προέδρου της Δημοκρατίας;
Ο τρόπος εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας μπορεί να χρησιμοποιείται από την εκάστοτε αντιπολίτευση ως μέσο πρόκλησης εκλογών, αν δεν καταστεί εφικτό να σχηματιστεί η ελάχιστη απαιτούμενη πλειοψηφία 180 βουλευτών. Έτσι άλλωστε συνέβη την τελευταία φορά και είδαμε τι επακολούθησε. Οι πρόωρες εκλογές του Ιανουαρίου 2015 και το μετέπειτα χαοτικό εξάμηνο λίγο έλειψε να οδηγήσουν τη Χώρα στην καταστροφή. Στην επόμενη συνταγματική αναθεώρηση ο τρόπος εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας πρέπει να αλλάξει. Από εκεί και πέρα, το τι θα γίνει στην εκλογή του Προέδρου το 2019 είναι κάτι που δεν μπορούμε να προβλέψουμε σήμερα, αφού αυτό αποτελεί συνάρτηση των κοινοβουλευτικών συσχετισμών της επόμενης Βουλής.
Όμως, ενόψει της επερχόμενης σημαντικής νίκης της Νέας Δημοκρατίας, θα είναι επικίνδυνο για την τότε αντιπολίτευση να αναλάβει την ευθύνη νέων εκλογών τόσο σύντομα. Η νέα κάλπη μπορεί να την αποδοκιμάσει περισσότερο. Και πάντως, όπως η Νέα Δημοκρατία το έχει αναγγείλει πολλές φορές, αυτή δεν θα παραλείψει καμία προσπάθεια για να επιτύχει τις ευρύτερες δυνατές συναινέσεις. Γι' αυτό θεωρώ ότι τα σενάρια για «παρένθεση» μιας κυβέρνησης ΝΔ φαντάζουν σενάρια επιστημονικής φαντασίας, αφού ακόμα και σε περίπτωση νέων εκλογών σύντομα, δεν διαφαίνεται πιθανότητα επανόδου του ΣΥΡΙΖΑ. Άλλωστε, πολύ αμφιβάλλω αν καταφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ να σταθεί ακόμα και ως αξιωματική αντιπολίτευση.
