Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Ο Serge Quadruppani έγραψε ένα βιβλίο για το pret a penser (κατά το porter) της γαλλικής σκέψης. Για τον υπαρξισμό, τον δομισμό, τον στρουκτουραλισμό. Για όλα τα εναλλασσόμενα φιλοσοφικά ρεύματα που κατέκλυσαν το Παρίσι, καθ΄όλη την διάρκεια των μεταπολεμικών δεκαετιών και αποτέλεσαν τις βάσεις για την σύγχρονη αριστερή σκέψη.
Η Γαλλία της Αριστεράς και της ανέξοδης φιλοσοφικής αναζήτησης ήταν, για ένα μεγάλο διάστημα, το εκκολαπτήριο μιας καταστροφικής ουτοπίας για εκατομμύρια νέους, Γάλλους ή ξένους φοιτητές.
Και για να το καταλάβει κανείς, φτάνει να μελετήσει στοιχειωδώς, την διαμάχη μεταξύ Σαρτρ και Καμύ. Όταν ας πούμε, ο Σαρτρ πίστευε ότι οι σταλινικές εκκαθαρίσεις ήταν απλά ένα “λάθος” ενώ ο Καμύ ήταν σίγουρος πως ήταν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Ο σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς υποθέτω ότι ανήκει στην κατηγορία αυτών που επίσης νομίζουν ότι ο σταλινικός κόσμος ήταν μία αποτυχία του συστήματος και όχι ένα βάρβαρο απολυταρχικό καθεστώς.
Όλοι αυτοί οι κληρονόμοι της γαλλικής μαρξιστικής κουλτούρας δεν απαρνήθηκαν ποτέ την αφέλειά τους. Αντίθετα την ενσωμάτωσαν σε μία βολική και πολλές φορές επικερδή αποστασιοποίηση από όσα συνέβαιναν γύρω τους.
Γιατί το να προσπαθείς ακόμα και σήμερα να ακολουθείς με οπαδικό πνεύμα τον Μπωντριγιάρ, τον Ντελέζ και τον Αλτουσέρ προκαλεί τουλάχιστον γέλιο σε έναν κόσμο που λειτουργεί με άλλους κανόνες και εντελώς διαφορετικά πρότυπα.
Από την άλλη, είναι σίγουρα εξυπηρετικό για την προσωπική σου αυτοπραγμάτωση να δημιουργείς τέχνη για τις ταπεινές κοινωνιολογικές φαντασιώσεις του ημιμαθούς πλήθους που ερεθίζεται από τις αντισυστημικές φιγούρες. Όπως αυτή του Βαρουφάκη σε «ιντελεκτουέλ» επίπεδο ή του Τσίπρα εν μέσω λαϊκότροπων αφηγήσεων.
Σε ό,τι μας αφορά, μην έχετε καμία αμφιβολία. Η γαλλοσπουδασμένη μας ελίτ της Μεταπολίτευσης κατέστρεψε στην πραγματικότητα την αστική ιδεολογία της σύγχρονης Ελλάδας. Όλοι αυτοί οι μπουρδολογούντες θαυμαστές του Μαρξ μεταλαμπάδευσαν στη στερημένη ελληνική κοινωνία μία λανθάνουσα πνευματικότητα άνευ πολιτικού περιεχομένου. Επικράτησαν όμως, των αγγλοσαξώνων συμφοιτητών τους και άλωσαν το πολιτικό σύστημα.
Ο Γαβράς βέβαια δεν επέστρεψε ποτέ στην Ελλάδα αλλά, χωρίς αμφιβολία, ανήκει στην κατηγορία των διακεκριμένων καλλιτεχνών που μπορούν με περισπούδαστο ύφος να λένε ακριβώς το ίδιο πράγμα με έναν σχεδόν αναλφάβητο συνταξιούχο.
Το μόνο που αλλάζει είναι το ύφος και η σημειολογία. Όλα τα υπόλοιπα είναι ίδια: το διεθνές κεφάλαιο που χειραγωγεί κυβερνήσεις, τα διευθυντήρια των Βρυξελλών και της Ουάσινγκτον, οι κακοί Γερμανοί, ενίοτε ο σιωνισμός, οι διεφθαρμένοι παπάδες και βεβαίως ο διαβρωτικός «νεοφιλελευθερισμός».
Όλα τα παραπάνω αποτελούν για την αριστερή διανόηση κοινούς τόπους. Κατάλληλους να γοητεύσουν ταυτόχρονα, μία σύγχρονη μαρξίστρια φοιτητριούλα, έναν σοσιαλίζοντα συνδικαλιστή αλλά και ένα κρυφό ψηφοφόρο της Χρυσής Αυγής.
Ο Κώστας Γαβράς λοιπόν, που θα εισπράξει και μία γενναία κρατική επιχορήγηση για να ξεπλύνει το βρώμικο εξάμηνο του ΣΥΡΙΖΑ, το μόνο που κάνει, με τα «αντισυστημικά» του μοτίβα, είναι να παραβιάζει ανοιχτές θύρες. Όπως ακριβώς και ο μπαρμπά Πέτρος σε κάποιο καφενείο στο Κερατσίνι.
Γιατί όλοι εμείς οι ανάλγητοι εκπρόσωποι του «νεοφιλελευθερισμού» πήγαμε λίγο παραπέρα από τις συζητήσεις του καφενείου. Χωρίς να χάσουμε την ευαισθησία μας για τον κόσμο και τις αλήθειες του.
Αντί να ηρωοποιεί ο Γαβράς καρικατούρες της νιότης του στο Παρίσι, θα ήταν περισσότερο διεγερτικό για τις ελληνικές συνειδήσεις να κάνει μια ταινία για το brain drain που μαστίζει τη χώρα. Για τους ανέργους στο Πέραμα και στην γαλλική επαρχία. Για την Ευρώπη έστω, που μαστίζεται ακόμα από τους λαϊκούς σοσιαλιστικούς μύθους και την ακροδεξιά την οποία ο δικός του αριστερός μηδενισμός δημιούργησε...
